TIẾP TỤC THỰC HIỆN ÐỀ ÁN “GIẢM THIỂU TÌNH TRẠNG TẢO HÔN VÀ HÔN NHÂN CẬN HUYẾT THỐNG”:
Nhân rộng những mô hình điểm
Trong những năm qua, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống có giảm song vẫn còn xảy ra trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại các địa phương trong tỉnh. Kế hoạch của tỉnh tiếp tục duy trì, nhân rộng các mô hình điểm trong vùng dân tộc thiểu số và các trường DTNT, bán trú.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong đồng bào nhằm thực hiện hiệu quả việc giảm thiểu, hướng đến xóa bỏ tảo hôn và HNCHT. Ảnh: SAO LY
Kết quả bước đầu
Theo ông Đinh Văn Lung, Quyền Trưởng Ban Dân tộc tỉnh, trong những năm qua, việc tích cực triển khai thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (HNCHT) trong vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2015 - 2020” đã mang lại những hiệu quả nhất định. Việc xây dựng các mô hình điểm tại huyện Vĩnh Thạnh về ngăn ngừa tảo hôn và HNCHT, gắn liền hoạt động với công tác truyền thông, tư vấn thường xuyên. Qua đó, nhận thức của người đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), đặc biệt là phụ nữ, trẻ vị thành niên, thanh niên và học sinh về chấp hành Luật hôn nhân và gia đình từng bước được nâng lên.
“Một trong những nguyên nhân khiến tình trạng tảo hôn và HNCHT kéo dài dai dẳng, chưa có hồi kết là không những do việc xử phạt đối với các trường hợp tảo hôn chỉ mang tính hình thức, chưa đủ sức răn đe, mà còn do ảnh hưởng từ phong tục tập quán lạc hậu và đã ăn sâu trong tiềm thức của những người dân vùng đồng bào DTTS. Vì vậy, muốn đẩy lùi tình trạng tảo hôn và HNCHT tại các vùng đồng bào trên địa bàn tỉnh, các cấp chính quyền, các đoàn thể cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về hôn nhân và gia đình.”
Ông ĐINH VĂN LUNG, Quyền Trưởng Ban Dân tộc tỉnh
Điển hình là mô hình điểm tại Trường PTDTNT THCS và THPT Vĩnh Thạnh (huyện Vĩnh Thạnh). Theo điều tra, khảo sát của Ban Dân tộc tỉnh, giai đoạn trước năm 2016, toàn trường có tỷ lệ học sinh bỏ học và kết hôn sớm khá nhiều. Trước thực trạng này, Ban chỉ đạo mô hình điểm cấp trường đã tiến hành thành lập tổ tư vấn, truyền thông trong trường; tuyên truyền ngoại khóa, phổ biến chuyên đề giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT trong vùng DTTS để học sinh hiểu rõ và nắm được những nguy cơ, thách thức và hậu quả của việc tảo hôn; lồng ghép nội dung về tảo hôn và HNCHT thông qua các hoạt động ngoại khóa sáng thứ Hai hằng tuần với hình thức sân khấu hóa…
Đồng thời, Ban giám hiệu nhà trường còn phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh tổ chức 2 hội nghị chuyên đề “Can thiệp làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT” cho học sinh, với các hoạt động như: Tổ chức hội nghị chuyên đề; chiếu phim phóng sự về tác hại của tảo hôn… Tổ chức hoạt động truyền thông, tư vấn nhằm ngăn ngừa, giảm tỷ lệ học sinh bỏ học do tảo hôn. Xây dựng 2 hội thi tìm hiểu kiến thức pháp luật về hôn nhân và gia đình trong học sinh; tổ chức ngày hội văn hóa thanh niên DTTS… Thầy Từ Kim Lân, Hiệu trưởng Trường PTDTNT THCS và THPT Vĩnh Thạnh, chia sẻ: “Việc thành lập mô hình điểm tại nhà trường rất thiết thực và đã cho nhiều kết quả khả quan, từ năm 2016 - 2020, tỷ lệ học sinh bỏ học, kết hôn sớm giảm rõ rệt. Đa số học sinh đã nâng cao nhận thức, hiểu và nắm rõ tác hại của tảo hôn và HNCHT; các em đã biết nói không với tảo hôn và HNCHT”.
Còn tại xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh) - địa phương thực hiện mô hình điểm, theo khảo sát điều tra của Ban Dân tộc tỉnh, năm 2016 trong số 61 cặp kết hôn, có 51 cặp đúng tuổi; 10 cặp còn lại, thì có 10 người (vợ/chồng) không đúng tuổi (từ 15 đến dưới 18 tuổi). Từ đó, Ban đã triển khai các hội nghị tập huấn, chuyên đề “Can thiệp làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT”, thành lập tổ tư vấn, tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động của mô hình trong các hoạt động VH-XH, các cuộc họp của chính quyền, đoàn thể, cung cấp các ấn phẩm, tài liệu truyền thông liên quan; xây dựng pa nô tuyên truyền tại trung tâm hành chính xã và 6 làng của xã... Nhờ triển khai quyết liệt những biện pháp, mà tỷ lệ tảo hôn đã giảm và HNCHT không còn xảy ra trường hợp nào trên địa bàn.
Nhân rộng mô hình điểm
Năm 2021, UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT trong vùng DTTS trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025” (giai đoạn 2). Ban Dân tộc tỉnh sẽ chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể liên quan và địa phương tiếp tục triển khai thực hiện nhân rộng mô hình điểm tại 15 xã khu vực III, xã có đông người đồng bào DTTS sinh sống, của các huyện Vân Canh (xã Canh Liên, Canh Hòa, Canh Hiệp và Canh Thuận); huyện An Lão (xã An Toàn, An Nghĩa, An Quang và An Vinh); huyện Hoài Ân (xã Ân Sơn, Bók Tới, Đắk Mang); huyện Tây Sơn (xã Vĩnh An); và 5 trường PTDTNT, bán trú trên địa bàn tỉnh.
Tại các mô hình điểm, Ban Dân tộc tỉnh sẽ tăng cường triển khai các hoạt động truyền thông, vận động, tư vấn, can thiệp nhằm thay đổi hành vi, tăng cường khả năng tiếp cận thông tin và huy động sự tham gia của cộng đồng thực hiện ngăn ngừa, giảm thiểu tảo hôn và HNCHT trong vùng DTTS. Tổ chức các hoạt động tập huấn phổ biến thông tin, tuyên truyền tại các làng, lồng ghép chiếu phim phóng sự về tảo hôn và HNCHT… Các hộ gia đình, thôn, làng ký cam kết thi đua không có tảo hôn và kết hôn cận huyết thống; đưa một số nội dung có liên quan đến việc phòng ngừa tảo hôn và HNCHT bổ sung vào hương ước, quy ước của làng; tổ chức các hội thi tìm hiểu kiến thức pháp luật về hôn nhân và gia đình tại 4 trường PTDTNT của huyện Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão và Hoài Ân…
Ông Đinh Văn Lung, cho rằng: “Việc duy trì và nhân rộng những mô hình điểm là rất cần thiết, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và người dân trong thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình. Với những biện pháp đã đề ra cụ thể, chúng tôi kỳ vọng các mô hình điểm này sẽ kéo giảm số cặp tảo hôn và tiến tới xoá bỏ tảo hôn trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2021 - 2025”.
CHƯƠNG HIẾU