Tác hại khi thiếu kẽm đối với trẻ nhỏ
Thiếu kẽm đang là vấn đề phổ biến trong cộng đồng, đặc biệt là ở những nước nghèo, có chế độ ăn chủ yếu là ngũ cốc, ít thức ăn động vật. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ, trẻ sinh non, không được bú mẹ, suy dinh dưỡng (đặc biệt là suy dinh dưỡng thể còi), trẻ hay mắc các bệnh nhiễm trùng và ký sinh trùng. Phụ nữ mang thai và người cao tuổi cũng hay thiếu kẽm.
Kẽm là loại vi chất hiện diện trong hầu hết các tế bào cũng như bộ phận của cơ thể. Mặc dù chiếm số lượng không lớn, nhưng thiếu hụt kẽm có thể gây ra những tác động nghiêm trọng như giảm trọng lượng thai nhi, gây lưu thai… Đối với trẻ em, kẽm giúp các tế bào niêm mạc miệng hypoplasia cảm nhận sự kích thích của thức ăn, làm tăng sự nhạy cảm hương vị và cảm giác ngon miệng, thèm ăn. Ngoài ra, kẽm còn tăng cường hệ miễn dịch, chống nhiễm khuẩn, tránh nhiễm trùng, nhiễm trùng tái phát, rối loạn tiêu hóa, chán ăn, nôn trớ, rối loạn giấc ngủ, hay khóc về đêm, viêm lưỡi và rụng tóc… Bổ sung kẽm cho trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi có tác dụng phục hồi rõ rệt cả về tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng, làm tăng nồng độ hormon IGF-1, một yếu tố tăng trưởng quan trọng của cơ thể.
Những biểu hiện khi trẻ thiếu kẽm như chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa. Rối loạn tiêu hóa và chuyển hóa: Chán ăn, giảm bú, không ăn thịt cá, chậm tiêu, táo bón nhẹ, buồn nôn. Rối loạn thần kinh: Thức giấc nhiều lần trong đêm, khóc đêm kéo dài, chậm chạp, mất điều hòa lời nói, rối loạn vị giác và khứu giác, khuyết tật, bại não, chậm phát triển… Suy giảm khả năng miễn dịch: Nhiễm trùng tái diễn ở đường hô hấp (viêm mũi họng, viêm phế quản), viêm đường tiêu hóa, viêm da, viêm niêm mạc. Tổn thương biểu mô: Khô da, viêm da vùng mặt trước hai chi dưới, nám da, bong da, dầy sừng và nứt gót da hai bên, viêm niêm mạc miệng, viêm lưỡi, dị ứng. Tổn thương mắt: Sợ ánh sáng, mất khả năng thích nghi với bóng tối, mù đêm, quáng gà, khô mắt, loét giác mạc. Da ngứa ngáy, vết thương khó lành…
Không chỉ có tác dụng với thể chất, tình trạng thiếu kẽm còn ảnh hưởng xấu đến tinh thần, làm dễ nổi cáu. Nguyên nhân do kẽm giúp vận chuyển canxi vào não, mà canxi là một trong những chất quan trọng giúp ổn định thần kinh. Do đó, người mẹ cần ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm để có đủ cho cả hai mẹ con.
Để đề phòng thiếu kẽm lượng kẽm cần bổ sung cho trẻ trong giai đoạn 1 - 3 tuổi: Cần 3 mg kẽm/ngày. Giai đoạn 4 - 8 tuổi: Cần 5 mg kẽm/ngày. Những thực phẩm giàu kẽm: Súp thịt lợn, đậu đỗ, thịt bò hầm. Các loại hải sản: Hàu, sò, tôm, cua…. Các loại rau có màu xanh đậm: Rau cải, rau ngót… Phô mai, bí ngô, đậu phụ, sữa chua, hoa quả…
MINH PHƯỢNG (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)