Phục dựng bến Trường Trầu
Vào thế kỷ XVIII, làng Kiên Mỹ (nay thuộc thị trấn Phú Phong) là vùng đất tiếp nối giữa Tây Sơn thượng đạo và Tây Sơn hạ đạo. Từ Kiên Mỹ có hai đường giao thông thuận tiện qua lại giữa hai miền - đường bộ qua đèo Mang (đèo An Khê) và đường thủy chính là con sông Côn. Theo đường thủy, người ta không chỉ ngược lên đến tận các làng bản của đồng bào dân tộc thiểu số mà còn dễ dàng xuống tận miền xuôi vùng ven đầm Thị Nại. Và bến Trường Trầu ở Kiên Mỹ - một bến lớn trên hệ thống sông Côn - là nơi các thương lái tập trung trao đổi, mua bán hàng hóa; trong đó, nhiều nhất vẫn là trầu; gọi là bến “Trường Trầu” một phần cũng vì thế.
Khởi công từ đầu tháng 12.2020, đến nay cơ sở hạ tầng Khu C kết nối với Bảo tàng Quang Trung (thuộc dự án Mở rộng, nâng cấp Bảo tàng Quang Trung) - rộng 5,5 ha với các hạng mục: Quảng trường (19.000 m2), hai nhà vệ sinh bán ngầm (104 m2), hệ thống tưới nước tự động, điện và chiếu sáng…; tổng mức đầu tư hơn 39 tỷ đồng - đã hoàn thành cơ bản. Ông Châu Kinh Tú, Giám đốc Bảo tàng Quang Trung, cho biết: Khu C, trong đó có hạng mục quảng trường được xây dựng hoàn chỉnh đã tạo cảnh quan đẹp, kết nối khu vực Đền thờ Tây Sơn Tam kiệt và Bảo tàng Quang Trung thành một quần thể thống nhất.
Đáng chú ý trong khuôn viên Khu C, UBND tỉnh đã quy hoạch phục dựng di tích bến Trường Trầu. Hiện nay, UBND tỉnh giao Ban quản lý dự án dân dụng và công nghiệp tỉnh chủ trì, phối hợp với đơn vị có liên quan xây dựng phương án ý tưởng thiết kế và khái quát tổng mức đầu tư dự án. Hiện đơn vị này đang tổng hợp các ý kiến góp ý để hoàn chỉnh phương án thiết kế dự án, báo cáo UBND tỉnh trong tháng 5.2021 để trình xin ý kiến Ban Thường vụ Tỉnh ủy trước khi thực hiện.
Bến Trường Trầu có liên quan mật thiết với phong trào nông dân Tây Sơn, được Nhà nước xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia vào năm 1986. Sau gần hai trăm năm với nhiều biến động, Bến Trường Trầu không còn như xưa, do đó ý nghĩa quan trọng của việc phục dựng di tích, tái hiện không gian cảnh quan chợ trầu trong nửa cuối thế kỷ XVIII vừa giúp thế hệ hôm nay cảm nhận thêm sâu sắc về phong trào nông dân Tây Sơn, vừa tạo thêm điểm nhấn văn hóa, góp phần hoàn chỉnh quần thể Bảo tàng Quang Trung để phục vụ phát triển du lịch.
TRỌNG LỢI