Kỷ niệm 96 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21.6.1925 – 21.6.2021)

Trách nhiệm của nhà báo không chỉ ở bản tin, bài viết

Không chỉ thực hiện vai trò và trách nhiệm của một người đưa tin, mỗi nhà báo còn phải ý thức rõ trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của mình, nhất là khi tham gia mạng xã hội. Nhân kỷ niệm 96 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tỉnh Ðỗ Nguyên Hùng đã có cuộc trao đổi cởi mở với Báo Bình Ðịnh xung quanh chủ đề này.

● Thưa ông, nhà báo có trách nhiệm lớn trong việc cung cấp, định hướng thông tin, dẫn dắt dư luận xã hội. Đặc biệt, khi tham gia mạng xã hội, ý kiến của các nhà báo khác hẳn ý kiến của người dân bình thường...

Nhà báo ĐỖ NGUYÊN HÙNG

- Đúng vậy. Nhà báo có trách nhiệm góp phần tạo cách nhìn, suy nghĩ tích cực; không được nói, viết những nội dung kích động, gây tác hại trong dư luận xã hội khiến người dân hiểu không đúng, hành động không đúng... Phải khẳng định rằng, trách nhiệm công dân, trách nhiệm xã hội của người làm báo không chỉ thể hiện qua những ấn phẩm chính thức nơi mình công tác, mà còn ở lời ăn tiếng nói hằng ngày và trên mạng xã hội (MXH).

Bên cạnh Luật Báo chí và 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp, ngày 25.12.2018, Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục công bố “Quy tắc sử dụng MXH của người làm báo Việt Nam”. Từ “cẩm nang” đặc biệt này, các cấp Hội Nhà báo Việt Nam, các cơ quan báo chí, từng nhà báo học tập, hiểu sâu sắc những điều cần làm cũng như không được làm khi tham gia MXH, qua đó phát huy tinh thần trách nhiệm của người làm báo đối với xã hội. Các cơ quan báo chí, hội nghề nghiệp cũng có cơ sở để quản lý phóng viên, hội viên của mình tốt hơn, tạo nhiều chuyển biến tích cực trong hoạt động báo chí.

Thêm vào đó, nhiều tờ báo, nhà báo đã tận dụng tốt MXH để biểu dương, nhân rộng những điển hình, những tấm gương người tốt việc tốt, lan tỏa tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Nhờ đó, góp phần nâng cao hiệu quả truyền thông, nhất là trong tuyên truyền công tác phòng, chống đại dịch Covid-19. MXH cũng là kênh hoạt động hiệu quả của các cơ quan báo chí trên lĩnh vực từ thiện, xã hội.

Phóng viên các cơ quan báo chí phỏng vấn bác sĩ tình nguyện tại Lễ ra quân nhân viên y tế tỉnh Bình Định tình nguyện chi viện TP Đà Nẵng chống dịch Covid-19, tháng 8.2020. Ảnh: HOÀNG TRỌNG

● Song, cũng phải thừa nhận ở đâu cũng có những “con sâu làm rầu nồi canh”. Với đặc thù về tính liên kết, tính lan tỏa và chưa được kiểm soát chặt chẽ, tác hại của “những con sâu” trên MXH là rất lớn. Ông đánh giá về tình trạng này như thế nào?

- Gần đây, một số đối tượng đã lợi dụng các tính năng của MXH như phát trực tiếp (livestream), chia sẻ hình ảnh, video clip... để truyền đi những thông tin có nội dung chưa được kiểm chứng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của các tổ chức, cá nhân; quảng cáo không đúng sự thật, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí phỏng vấn ông Giorgio Aliberti - Đại sứ, Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam - trong chuyến làm việc tại tỉnh Bình Định vào tháng 10.2020 nhân dịp khánh thành Dự án đưa lưới điện quốc gia ra xã đảo Nhơn Châu (TP Quy Nhơn). Ảnh: NGỌC NHUẬN

Trước tình hình đó, một số cơ quan báo chí lại tập trung khai thác thông tin có phần tùy tiện, chưa tỏ rõ thái độ quyết liệt đấu tranh chống tiêu cực, có biểu hiện bị dẫn dắt bởi MXH. Cá biệt, có nhà báo sử dụng trang thông tin cá nhân đăng tải các nội dung có tính chất cổ súy, kích động dư luận ủng hộ cho các hành vi sai trái.

Phóng viên Báo Bình Định trò chuyện với một chủ tàu cá ở cảng Quy Nhơn. Ảnh: THẢO KHUY

Đặc biệt, đời sống báo chí gần đây đã ghi nhận tình trạng một số nhà báo đang làm nghề thể hiện tính “hai mặt” trên MXH. Một mặt, họ vẫn tỏ ra thực hiện đúng trách nhiệm của nhà báo, viết tin, bài đúng sự thật, tuyên truyền đúng đường lối, chính sách của Ðảng, pháp luật của Nhà nước để đăng trên các ấn phẩm báo chí chính thống. Nhưng mặt khác, họ lại sử dụng “danh nhà báo” thông qua MXH để chuyển tải thông tin chưa được kiểm chứng, thậm chí bịa đặt, sai trái để đạt mục đích cá nhân.

Phóng viên Trung tâm VH-TT&TT huyện Vĩnh Thạnh thực hiện bản tin về cuộc bầu cử ĐBQH khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, tại làng O2, xã Vĩnh Kim (huyện Vĩnh Thạnh). Ảnh: TÁC GIẢ CUNG CẤP

● Theo ông, đâu là giải pháp chủ yếu để hạn chế tình trạng nhà báo nói, viết không thống nhất, gây tác động xấu trong dư luận, nhất là khi tham gia MXH?

- Mới đây, Hội đồng xử lý vi phạm quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam (Hội Nhà báo Việt Nam) đã ban hành Công văn số 131/CV-HĐXL về việc thực hiện đúng các quy định của Luật Báo chí, 10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp, Quy tắc sử dụng MXH của người làm báo Việt Nam. Hội đồng đề nghị ban biên tập, hội nhà báo, liên chi hội, chi hội nhà báo các cơ quan báo chí cần tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân cho đội ngũ người làm báo. Đây là yêu cầu rất quan trọng, mang tính cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

Phóng viên Đài PT-TH Bình Định tác nghiệp tại chốt kiểm tra y tế phòng, chống dịch Covid-19 ở huyện Tây Sơn - địa bàn giáp ranh tỉnh Gia Lai, trong đợt dịch giáp tết Nguyên đán 2021. Ảnh: THU HIỀN

HLV trưởng Nguyễn Đức Thắng trả lời phỏng vấn các phóng viên sau khi đưa đội bóng Bình Định giành quyền lên V-League 2021. Ảnh: LÊ CƯỜNG

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí quản lý trực tiếp cần giám sát, tùy theo mức độ vi phạm để có hình thức xử lý thỏa đáng, kịp thời, thậm chí kiên quyết loại bỏ khỏi đội ngũ những “nhà báo hai mặt”. Mỗi người làm báo không ngừng nâng cao ý thức trách nhiệm với xã hội, giữ vững đạo đức nghề nghiệp, sẵn sàng lên tiếng đấu tranh với những đồng nghiệp có hành vi sai trái.

Sâu xa hơn, các cơ quan, tổ chức liên quan cần có quy định chặt chẽ, có chế tài nghiêm khắc, kiên quyết xử lý nghiêm minh số “nhà báo hai mặt”, để vừa ngăn chặn, vừa răn đe.

● Xin cảm ơn ông!

NGUYỄN VĂN TRANG (Thực hiện)