ĐÔ THỊ QUY NHƠN - THỨC DẬY TIỀM NĂNG
Lâu nay, Quy Nhơn luôn được đánh giá là một đô thị có nhiều tiềm năng để phát triển, nhất là về dịch vụ - du lịch. Cụm từ “có nhiều tiềm năng” đã được nhắc nhiều lần trong các diễn đàn, hội nghị, định hướng phát triển cho đô thị Quy Nhơn. Tuy nhiên, việc quy hoạch, đầu tư phát triển để biến tiềm năng thành hiện thực vẫn là câu hỏi lớn mà Quy Nhơn phải đi tìm lời giải.
1. Đô thị Quy Nhơn được thiên nhiên ưu đãi và ban tặng nhiều cảnh quan có giá trị đặc sắc mà không phải nơi nào cũng có. Quy Nhơn có núi Vũng Chua, núi Bà Hỏa làm điểm tựa vững chắc, che chắn cho đô thị để vươn mình ra biển lớn; Bãi biển Quy Nhơn nằm nghiêng nghiêng bên sườn núi Xuân Vân trải về Mũi tấn, tạo vòng cung như vầng trăng khuyết rất lãng mạn và trữ tình. Đầm Thị Nại trải dài mênh mông, nơi giao thoa giữa sông với biển, tạo nên sự đa dạng về hệ sinh thái. Trong lòng đô thị có các nhánh sông Hà Thanh uốn lượn, tạo thành dòng chảy sinh tồn, làm nên sức sống cho đô thị. Hệ thống các hồ Phú Hòa, Bàu Lát, Đống Đa, Bàu Sen … hài hòa cùng thiên nhiên và con người, có chức năng điều hòa, tạo không khí trong lành, mát mẻ, yên bình. Quy Nhơn còn có những cảnh quan và di tích rất đặc trưng, riêng biệt đã gắn bó từ lâu với vùng đất này như khu mộ Hàn Mặc Tử, dốc Mộng Cầm, bãi tắm Hoàng Hậu, di tích Tháp Đôi, tượng Trần Hưng Đạo … Tất cả những cảnh quan và điều kiện tự nhiên độc đáo đã hình thành nên đô thị Quy Nhơn với một chút kiêu sa lộng lẫy, nhưng cũng rất yên bình, êm ả, là nơi sống tốt, lý tưởng cho con người và du khách.
TP Quy Nhơn về đêm (khu vực được quy hoạch Quảng trường Trung tâm của tỉnh). (ảnh: Công Tâm)
2. Trong thời gian qua, bằng sự năng động và quyết tâm của lãnh đạo tỉnh nhà, việc quy hoạch, đầu tư phát triển đô thị để đánh thức tiềm năng, phát huy những giá trị vốn có của đô thị biển Quy Nhơn đã được quan tâm đáng kể, với hàng loạt dự án quy hoạch, đầu tư phát triển trong thời gian gần đây là những minh chứng rõ nét nhất cho sự chuyển mình thức dậy của đô thị Quy Nhơn.
Quy hoạch chung thành phố Quy Nhơn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2004 theo Quyết định số 98/2004/QĐ-TTg ngày 1.6.2004. Từ đó đến nay, Quy Nhơn đã từng bước triển khai để cụ thể hóa quy hoạch chung, với nhiều dự án, khu dân cư, khu đô thị, khu cụm công nghiệp hình thành và phát triển. Đến ngày 25.1.2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 159/QĐ-TTg công nhận thành phố Quy Nhơn là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Bình Định. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển của mình, chiếc áo quy hoạch chung đô thị Quy Nhơn năm 2004 đến nay đã trở nên chật chội, không còn phù hợp.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn để phục vụ cho sự phát triển trong tình hình mới, cần thiết phải lập đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Quy Nhơn và vùng phụ cận đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch tại Quyết định số 1703/QĐ-TTg ngày 23.9.2013. Theo đó, phạm vi nghiên cứu quy hoạch có diện tích khoảng 67.788 ha, bao gồm thành phố Quy Nhơn hiện hữu, huyện Tuy Phước, 2 xã Canh Vinh và Canh Hiển (huyện Vân Canh), xã Cát Tiến, Cát Chánh và một phần xã Cát Hải (huyện Phù Cát). Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung lần này sẽ do tư vấn nước ngoài phối hợp với tư vấn trong nước thực hiện do đó chắc chắn sẽ có những ý tưởng, bước đột phá trong quy hoạch, tạo diện mạo mới cho đô thị, phát triển hợp lý, hài hòa không gian kiến trúc cảnh quan, gắn kết hạ tầng hiệu quả, đảm bảo sự phát triển lâu dài, bền vững cho đô thị Quy Nhơn.
3. Song song với việc lập quy hoạch chung đô thị Quy Nhơn, trong thời gian qua một số đồ án quy hoạch quan trọng, có tính chất định hướng để phát triển, đánh thức tiềm năng cho đô thị Quy Nhơn cũng được lập và triển khai. Trước hết là Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 Khu đô thị mới Long Vân – Long Mỹ được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1151/QĐ-UBND ngày 8.5.2013. Đồ án có quy mô 1.378ha, dân số khoảng 40.000 người, quy hoạch các khu chức năng gồm khu ở, công trình công cộng, khu dịch vụ giải trí… Đáng chú ý có khu liên hợp thể dục thể thao tỉnh với sân vận động 30.000 chỗ ngồi, các nhà thi đấu đa năng và chuyên sâu, các sân tập luyện và hệ thống dịch vụ đầy đủ tiện nghi, đảm bảo phục vụ cho các sự kiện thể thao cấp thành phố, tỉnh, khu vực và quốc tế; có Bệnh viện đa khoa 700 giường, Trường cao đẳng nghề…
Việc quy hoạch khu vực này và triển khai bước đầu tuyến đường Long Vân – Long Mỹ đã đánh thức tiềm năng của vùng đất bấy lâu vẫn còn hoang vu, cách trở; ý tưởng quy hoạch và đầu tư xây dựng tuyến đường Điện Biên Phủ nối dài xuyên núi Vũng Chua là một dự án táo bạo, đột phá nhằm kết nối không gian thuận lợi của khu vực này với khu đô thị trung tâm. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thực hiện cải tạo, phát huy cảnh quan của hồ Bàu Lát, xây dựng các khu chức năng công cộng cho đô thị sẽ biến nơi này thành một khu đô thị sầm uất.
Một đồ án quy hoạch có tính táo bạo nữa đó là quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 Khu đô thị - Du lịch - Văn hóa - Thể thao hồ Phú Hòa, đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3007/QĐ-UBND ngày 11.10.2013. Mặc dù khu vực này rất gần nội thành Quy Nhơn nhưng do sự chia cắt của núi Bà Hỏa, việc kết nối giao thông không thuận lợi nên lâu nay vùng đất này chưa được khai thác xứng tầm với giá trị đích thực của nó. Trước đây, khu vực này cũng đã được phê duyệt quy hoạch vào năm 2007, tuy nhiên ý tưởng quy hoạch chỉ gói gọn trong phạm vi xung quanh hồ Phú Hòa, chưa tạo sự gắn kết tốt về không gian, không cải thiện được điều kiện khí hậu của khu vực.
Đồ án quy hoạch lần này có sự nhìn nhận toàn diện hơn, theo đó diện tích quy hoạch 317,88 ha, dân số khoảng 13.500 người, bố trí các khu chức năng như Khu đô thị, Trung tâm thể dục - thể thao gồm nhà thi đấu, sân golf 9 lỗ, công viên cây xanh, mặt nước, kết hợp dịch vụ, du lịch, văn hóa và giải trí v.v… tạo nên quần thể khu đô thị mang tính hiện đại, văn minh với dịch vụ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội hoàn chỉnh. Ý tưởng quy hoạch lần này có những bước đột phá táo bạo, theo đó sẽ mở tuyến đường Ngô Mây nối dài, lộ giới 33m qua núi Bà Hỏa để gắn kết khu vực nội thành với khu đô thị; hạ độ cao khu vực đồi phía Nam tuyến đường, vừa gắn kết giao thông, gắn kết không gian kiến trúc cảnh quan, vừa mang hơi thở, gió biển vào khu đô thị để cải thiện điều kiện khí hậu cho khu vực, tạo diện mạo mới cho đô thị, xứng đáng với địa danh “Phú Hòa”, nơi có hơi hướng của sự giàu có, trù phú nhưng hiền hòa, thanh bình, êm ả.
UBND tỉnh cũng đã phê duyệt quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 khu Đô thị - Dịch vụ - Du lịch phía Tây đường An Dương Vương theo Quyết định số 2163/QĐ-UBND ngày 9.8.2013. Trước đây khu vực này chủ yếu là đất quốc phòng, an ninh, tuy nhiên trong giai đoạn phát triển hiện nay, việc chuyển mục đích sử dụng đất sang đất dân dụng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, từng bước chỉnh trang đô thị, khai thác lợi thế đô thị biển là hết sức cần thiết. Khu vực quy hoạch này có diện tích 38,93ha, dân số khoảng 6.500 người, quy hoạch các trục giao thông quan trọng thông ra đường An Dương Vương như tuyến đường Lý Thái Tổ nối dài (lộ giới 40m), Tô Hiến Thành nối dài (lộ giới 34m), Bùi Hữu Nghĩa nối dài (lộ giới 20m), vừa có nhiệm vụ kết nối giao thông thuận lợi, đồng thời vừa mang hơi thở, gió biển vào đô thị, tạo nên trục dịch vụ - du lịch cho tuyến đường An Dương Vương, phát huy giá trị đô thị biển cho khu vực này cũng như cho cả đô thị Quy Nhơn.
4. Đồ án quy hoạch có chức năng tạo điểm nhấn quan trọng trong không gian đô thị biển Quy Nhơn cũng đang triển khai thực hiện là quy hoạch khu Quảng trường trung tâm của tỉnh. Trong thời gian qua, khu vực bãi cỏ trước Trung tâm Thương mại Quy Nhơn đảm nhiệm chức năng là quảng trường tạm thời của đô thị. Tuy nhiên, để có được một quảng trường xứng tầm với đô thị loại I, phục vụ các hoạt động chính trị, văn hóa, xã hội của tỉnh, cần thiết phải quy hoạch xây dựng quảng trường đúng nghĩa để phục vụ nhu cầu cho đô thị. Đồ án quy hoạch này có những bước đột phá về nhận thức và tầm nhìn trong quy hoạch. Theo đó, Quảng trường được xác định tại khu đất phía trước Nhà Văn hóa lao động tỉnh, ra đến công viên thiếu nhi, giáp đường Nguyễn Thiếp và giáp biển Quy Nhơn. Quảng trường quay ra biển sẽ tạo được tầm nhìn rộng hơn, xa hơn, mang ý nghĩa vươn ra biển lớn, tạo sự phát triển mạnh mẽ cho đô thị. Trong quần thể quảng trường và xung quanh sẽ bố trí các công trình tương hỗ như Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Tượng cha con Nguyễn Sinh Sắc và Bác Hồ tại Bình Định, Trung tâm Hội nghị và các khu thương mại, dịch vụ, phố đi bộ… tạo nên quần thể kiến trúc hài hòa, là điểm nhấn quan trọng của khu đô thị trung tâm, vừa tạo không gian kiến trúc cảnh quan, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần cho người dân thành phố cũng như tạo điều kiện thu hút du khách đến với đô thị biển Quy Nhơn đang vươn mình trỗi dậy.
5. Bên cạnh đó, một số dự án phát triển du lịch đang triển khai đầu tư xây dựng sẽ tạo bước đột phá để phát triển dịch vụ - du lịch cho tỉnh nhà. Dự án Khu du lịch Vinpearl Hải Giang có diện tích hơn 656ha, được thiết kế xây dựng thành khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế với các hạng mục công trình như sân golf 18 lỗ, các cụm biệt thự cảnh quan nghỉ dưỡng, nhà điều hành trung tâm, các công trình văn hóa, khách sạn, khu resort cao cấp, tổ hợp quần thể khách sạn 5 sao, kèm các công trình dịch vụ thương mại, thể thao công cộng, bến du thuyền… Xây dựng tuyến cáp treo nối từ Mũi Tấn đến tượng Trần Hưng Đạo, qua khu du lịch Vinpearl Hải Giang; triển khai Dự án khu lấn biển Mũi Tấn với quy mô khoảng 15ha, vuốt cong theo bờ biển đường Xuân Diệu, để bố trí khu nhà ga cáp treo và các công trình hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển dịch vụ - du lịch … Các dự án này có ý nghĩa quan trọng, tạo cú hích mạnh mẽ làm chuyển biến đáng kể để phát triển du lịch tỉnh nhà.
6. Song song với việc triển khai các đồ án quy hoạch, việc thực hiện các dự án giao thông trọng điểm để kết nối cho đô thị Quy Nhơn cũng là những nét mới, tạo diện mạo mới cho thành phố. Trước hết là việc đầu tư nâng cấp, mở rộng tuyến Quốc lộ 19 mới từ Cảng Quy Nhơn đến giao Quốc lộ 1A tại cầu Gành. Dự án này hình thành sẽ đáp ứng nhu cầu phát triển của Cảng Quy Nhơn, đảm bảo lưu thông hàng hóa, chia sẻ giao thông đối ngoại với các tuyến đường trong khu vực nội thành lâu nay, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tăng cường chất lượng sống cho dân cư đô thị. Bên cạnh đó, dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1D lên lộ giới 40m, từ ngã ba Phú Tài đến Bến xe khách trung tâm Quy Nhơn cũng được xác định là dự án giao thông trọng điểm của tỉnh, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo thành trục đường cảnh quan, là cửa ngõ ra vào thành phố Quy Nhơn, xứng tầm với đô thị loại I. Đồng thời việc triển khai các dự án hạ tầng giao thông khác như nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A, đầu tư đường Quốc lộ 19B từ Khu Kinh tế Nhơn Hội đi thị trấn Phú Phong, đầu tư tuyến đường ven biển, đầu tư mở rộng Cảng Quy Nhơn v.v… sẽ tạo điều kiện để gắn kết không gian của đô thị với các vùng miền, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đánh thức tiềm năng của đô thị Quy Nhơn.
Với các dự án quy hoạch, đầu tư xây dựng, phát triển hạ tầng trong thời gian qua, Quy Nhơn đã có bước chuyển đáng kể, đang có sự bức phá mạnh mẽ trong xu thế phát triển chung của đô thị. Với sự sáng suốt, năng động, quyết tâm của các cấp chính quyền, sự ủng hộ của nhân dân thành phố Quy Nhơn nói riêng và tỉnh Bình Định nói chung, đô thị Quy Nhơn đã thức dậy và một diện mạo mới cho đô thị biển Quy Nhơn hiện đại, văn minh, sung túc sẽ được hình thành trong một ngày không xa, xứng tầm với cảnh quan thiên nhiên, các giá trị văn hóa, lịch sử đô thị, xứng đáng với niềm tin và kỳ vọng của con người đất võ trời văn.
PHAN ĐÌNH HẢI
Núi Bà Hoả nằm giữa thành phố, cây cháy trụi lủi. Sao không có dự án nào làm nhà biệt thự trên núi, quay mặt ra biển.
Biển Quy Nhơn rất đẹp nhưng việc khai thác đô thị biển chưa tương xứng. Bãi biển Quy Nhơn còn trơ trọi quá, trưa nắng chang chang, không một bóng người ... hãy so sánh với Nha Trang, Vũng Tàu xem người ta làm gì để thu hút du khách đến với biển ... Đồi Ghềnh Ráng rất đẹp, đúng như anh Phan Đình Hải đã miêu tả: "Bãi biển Quy Nhơn nằm nghiêng nghiêng bên sườn núi Xuân Vân trải về Mũi tấn, tạo vòng cung như vầng trăng khuyết rất lãng mạn và trữ tình". Tuy nhiên chúng ta chưa phát huy giá trị nơi này. Nên quy hoạch đầu tư thành đồi lâm viên, phục vụ du lịch dã ngoại, leo núi, cắm trại ... Nếu khai thác hết tiềm năng của Quy Nhơn thì đô thị chúng ta không thua kèm bất cứ nơi đâu, để mỗi dịp cuối tuần, lễ hội người dân Quy Nhơn không biết đi đâu ngoài việc uống cà phê, ra quán nhậu và chấm hết ...
Đây là bài viết rất hay về Quy Nhơn. Việc quảng bá hình ảnh, nét đẹp, những dự định phát triển của đô thị cần thông qua kênh thông tin của báo chí để thu hút cộng đồng và du khách. Tôi nghe nhiều người, nhất là dân trong ngành xây dựng bàn luận về bài viết của tác giả Phan Đình Hải, tuy nhiên chưa thấy đăng tải ở báo in. Theo tôi cần đăng ở báo in để mọi người biết về vẻ đẹp Quy Nhơn và những dự định phát triển của đô thị, kể cả tạo diễn đàn để mọi người góp ý . Việc Quy hoạch Quảng trường quay ra biển là hợp lý nhất, đó sẽ là đặc trưng của đô thị biển Quy Nhơn, khác so với Quảng trường Ba Đình, Quảng trường của Gia Lai, Đà Nẵng ... Tuy nhiên, sau khi quy hoạch, xây dựng Quảng trường mới, khu vực bãi cỏ trước Trung tâm thương mại vẫn nên giữ lại làm không gian công cộng cho đô thị. Có thể đặt cho nơi đây một tên gọi "Bãi diều Quy Nhơn" chẳng hạn (nơi thả diều, tổ chức hội thi thả diều ...), đó sẽ là nét riêng cho Quy Nhơn ... Biển Quy Nhơn rất đẹp nhưng việc khai thác đô thị biển chưa
Đây là bài viết rất tổng quát, có sự nhìn nhận, đánh giá về hiện trạng đô thị Quy Nhơn rất chính xác, rất hay. Quy Nhơn có nhiều cảnh quan đẹp, có nét đặt trưng riêng biệt, đồng thời là đô thị yên bình, là nơi sống tốt. Với những ý tưởng quy hoạch và triển khai thành hiện thực thì Quy Nhơn sẽ có diện mạo mới. Hãy hi vọng và chờ xem.
Theo tôi và nhiều người khác. Quy Nhơn chúng ta chưa cần đầu tư làm mới gì nhiều. Chỉ cần tập trung quy hoạch đầu tư xây dựng các đường phố dọc theo 2 bên sông Hà Thanh và các nhánh rẽ của nó chạy trong nội thành thành phố. VD: làm đường dọc theo bờ sông đoạn từ Cầu Long Vân, qua Nhơn Phú, xuống Cầu Đôi. Giải tỏa cho rộng, làm đường và kè cho đẹp. Bán đất mặt tiền dọc theo bờ sông này là thừa tiền đầu tư. Các bạn thấy giá trị của Hồ Bàu Sen chưa. Hồi xưa thúi quắc, giờ đây mặt tiền nhìn ra hồ giá bạc tỷ. Ai cũng thích ra uống cà phê và nhìn không gian nơi đây. Chúng ta hãy làm như SG. Kênh Nhiêu Lộc giờ rất đẹp. Hay đường gì dọc theo bờ sông Hàn Đà Nẵng...Lãnh đạo tỉnh nhiệm kỳ mới nên lấy lòng dân và để lại dấu ấn của mình bằng việc này, chứ không cần làm gì đâu xa!
Cảm ơn Anh Phan Đình Hải đã có một bài viết rất hay, tóm tắt ngắn gọn các Dự án quy hoạch đang và sẽ triển khai tại thành phố Quy Nhơn, của chúng ta. Nhưng còn thiếu một số dự án quan trong khác, chẳng hạn như: Đường Trần Phú mở rộng, Khu dân cư Hưng Thịnh, Chung cư thu nhập thấp FICO… Dự án quy hoạch là ý tưởng các công việc sẽ được thực hiện trong tương lai nhằm mục đích chỉnh trang đô thị. Nhưng để thực hiện được là cả một vấn đề nan giải khó giải quyết. Chúng ta đã từng nếm trái đắng vì công tác quy hoạch không thực hiện được hay còn gọi là quy hoạch treo, vấn đề này đã từng làm đau đầu các nhà quản lý nhà nước. Theo tôi, cần phải vạch ra lộ trình thực hiện 1 năm, 2 năm hay 5 năm, 10 năm sao cho phải thực hiện bằng được trong thời gian ngắn nhất tránh trường hợp lãnh phí thời gian, tiền của và đặc biệt không còn phù hợp tại thời điểm triển khai thực hiện.
Tôi thấy Vụ này hơi giống giống với mấy ảnh của Khu đô thị Long Vân - Long Mỹ, Bên Bắc Sông Hà Thanh, và Khu đô thị An Phú gần bến xe Quy Nhơn. Hình ảnh thì tuyệt đẹp. Nhưng phấn đấu giống hình ảnh thì chắc không bao giờ có.
Dọc đường Nguyễn Tất Thành có biển quảng cáo dán toàn số điện thoại di động để liên hệ. Tôi nghĩ việc này không cần đến mức phải dán như vậy. Người nào? cần việc gì thì đến các Trung tâm tư vấn Công lập hoăc dân lập để liên hệ. Còn biển xoay như vậy nên truyền đạt lại những thông tin có giá trị lịch sử về đất nước - con người Bình Định để người đi đường có cơ hội tìm hiểu nhiều hơn.
Cảm ơn anh Đình Hải phác họa một tương lai tươi đẹp của Quy Nhơn cho độc giả hình dung ra và mơ ước. Chỉ mơ ước thôi, chứ không dám nghĩ nó thành hiện thực trước khi mình qua đời! Vì sao? Vì làm gì thì cũng cần phải có kinh phí đầu tư. Mà kinh phí ở đây rất lớn, trong khi đó, ngân sách tỉnh chưa tự chủ được, năm nào cũng phải dùng tiền cấp từ ngân sách TW. Cho nên, việc đầu tư làm đẹp cho TP này sẽ kéo dài, làm từng tí một. Qúi vị có thấy tỉnh phải mất bao lâu mới tráng nhựa được con đường Điện Biên Phủ? Phải đợi cho đến khi dân chịu hết nổi cảnh bụi bặm, lầy lội, kéo ra chặn đường-chặn xe thì mới xoay xở tìm ngân sách để làm! Khó và lâu dài lắm !