0% học sinh chọn thi môn Sử
Đó dù là tỷ lệ khảo sát của một trường, dù Bộ GD&ĐT cũng đã lường trước, nhưng 0% chọn môn Sử trong kỳ thi tốt nghiệp năm 2014 vẫn gây sốc bàng hoàng, khi giáo dục sôi động dòng chảy "đổi mới”. Hóa ra "chán” môn Sử vẫn là bệnh kinh niên thiếu thuốc giải – hệ lụy tất yếu của môn chính môn phụ bên trọng bên khinh, của "SGK gỗ đá”... Đáng lẽ phải cho đây là "vấn đề nghiêm trọng” từ lâu và yêu cầu xem lại chương trình Sử hiện đại, nhưng ngành chủ quản thái độ không rõ ràng, nên các chuyên gia còn lo rằng những môn xã hội đang trở thành giống loài bị đe dọa tuyệt chủng.
Chỉ cần nhìn tỷ lệ hồ sơ khối C trong mùa tuyển sinh năm ngoái 6% so với 39,1% khối A, biết ngay các môn văn, sử, địa thất thế. 0% học sinh chọn thi môn Sử, buồn cho môn Sử một phần nhưng buồn cho các nhà làm sách giáo khoa Sử, làm chương trình Sử và nhất là những người thẩm định CT, SGK môn học này 10 phần. "Phát chán môn Sử chính do SGK dở”, thừa mứa những chi tiết tủn mủn phải nhớ rất mệt óc trong thời đại công nghệ thông tin - thầy và trò đều đã lên tiếng.
GS Văn Như Cương, Hiệu trưởng trường có 0% học sinh chọn môn Sử, cho rằng trừ những học sinh thi khối C chọn Sử "nhất cử lưỡng tiện”, còn lại sẽ không ngần ngại "nói không với môn Sử”. Nhưng ông nhấn mạnh, "không được đồng nhất hai hiện tượng không ai thi Sử với việc học sinh không thích học Sử. Hai cái này độc lập với nhau”. Đúng vậy, mê Sử không nhất thiết thích môn Sử và chọn thi Sử, một khi sách giáo khoa và đề thi sử vẫn "tệ hại” kéo dài.
Sự "độc quyền chân lí” của chương trình và sách giáo khoa Sử như lâu nay, theo ThS Nguyễn Quốc Vương (giảng viên khoa Lịch sử, ĐH Sư phạm Hà Nội), khiến cả người dạy, người học coi tất cả lịch sử nằm hết trong sách giáo khoa, chỉ cần nhớ những gì sách giáo khoa viết là… ổn. Phương thức này gọi là "chế độ sách giáo khoa quốc định”. Có mà "nằm mơ”, học trò mới được tái khám phá chân lí dưới sự hướng dẫn của thầy, cô. Giáo viên có đổi mới phương pháp giảng dạy, đưa nhiều phim, ảnh vào giảng dạy Sử, vẫn yêu cầu học sinh phải học đủ chi tiết trong sách giáo khoa, vì Bộ GD-ĐT ra đề môn Sử vẫn như cũ. Tưởng tượng, sáng tạo và phản biện là tố chất cần được khai phóng luôn vắng bóng cả trong đề thi, cả trong bài giảng. Đây là thứ sai lầm "chết người”.
Điều này đồng nghĩa với "thảm họa” một thế hệ trẻ sẽ mù mờ về lịch sử, văn hóa, xã hội đất nước, hay đây chỉ là "một biểu hiện của cơn đại khủng hoảng của nền giáo dục đã quá lạc hậu và đứng bên lề của dòng chảy thời đại”, như ThS Nguyễn Quốc Vương nhìn nhận?
Khi phần lớn SGK soạn ra "quá tải” với sức học trò, kém hấp dẫn liên tục trong nhiều năm, nó cũng phản ánh việc các nhà quản lý giáo dục, đội ngũ chuyên gia làm chương trình SGK, có thật sự nắm chắc mục tiêu giáo dục hay không. Nếu không hiểu đủ sâu sắc thực trạng tiếp thu của học sinh, rất khó thực hiện tốt chức năng khai trí và khai sáng. Tuần qua tại Phiên họp lần thứ 2 Hội đồng quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Hội đồng này mở rộng đối tượng là các chuyên gia, các nhà giáo dục, tập trung mạnh vào hoạt động tư vấn, phản biện, đóng góp ý kiến.
Việc ngành giáo dục chưa thể hiện hết được tầm vóc trong việc thực hiện các chức năng hiến định rõ ràng cần thay đổi. Song quan trọng là gia đình và xã hội cũng cần tạo ra một môi trường định hướng, nuôi dưỡng đam mê. Những tọa đàm kiểu "Môn sử/văn/địa thay đổi cuộc đời”, hay Dự án "Hồi sinh các ngành xã hội” cấp quốc gia lâu nay vắng bóng. Không có đủ đội ngũ cố vấn, chuyên gia, chuyên viên phân tích giúp ngành giáo dục chỉnh hướng kịp thời, các nhà trường, thầy cô dù giỏi đến đâu cũng không thể đẩy tỷ lệ thi các môn xã hội lên cao hơn.
Vì thế, đổi mới giáo dục, đột phá từ thi cử, hơn bao giờ hết cần thu nhận các ý kiến từ phản hồi của học sinh và thầy cô, xã hội. Tại lễ tốt nghiệp một trường trung học ở Mỹ cách đây hơn 3 năm, Erica Goldson, nữ sinh xuất sắc đọc bài diễn thuyết chia tay đã khiến toàn thể thầy cô và bạn bè bất ngờ. Cô mạnh mẽ chỉ trích hệ thống giáo dục công được dựng lên không phải để khai sáng mà để nhào nặn ra những bộ não giống hệt nhau. Trong lời chia tay trường, cô mong lời chia tay giống một lời hẹn - "Hẹn gặp lại” khi tất cả chúng ta cùng nhau tạo nên một chuyển động trong giáo dục.
Nước ta từng trải qua nhiều cuộc khủng hoảng giáo dục và học hỏi được từ đó không ít. Có những lĩnh vực đòi hỏi phải tổ chức, quản lý khác đi, chưa hẳn cần nhiều tiền hơn. "Giáo dục đang là lĩnh vực người dân muốn nhìn thấy có thay đổi nhanh nhất và cải thiện nhiều nhất. Điều đó rất tốt bởi vì tạo ra áp lực cho Chính phủ cũng phải tham vọng như dân chúng” - Christian Bodewig, người đứng đầu nhóm tác giả Báo cáo phát triển VN được Ngân hàng Thế giới công bố cuối năm 2013 nhìn nhận.
Ngày 17.3 tới, học sinh lớp 12 cả nước sẽ đăng ký hai môn thi tự chọn, hạn cuối đăng ký môn thi là 1.4. Còn gần hai tháng để cân nhắc và quyết. Sự bất thường nếu có của tỷ lệ chọn môn tự chọn, nhìn trên cả nước, cần coi là điểm xuất phát về lý thuyết cực kỳ quan trọng để các nhà quản lý hiểu hơn thực trạng, đưa ra các biện pháp thích hợp cải cách thi.
Bĩ cực rồi thái lai. "Biết đâu nếu như 100% học sinh cả nước không chọn môn Sử làm môn thi tốt nghiệp, môn Sử sẽ lại hồi sinh” – ThS Vương hy vọng.
. Theo Thanh Như (Đại đoàn kết)
"Biết đâu nếu như 100% học sinh cả nước không chọn môn Sử làm môn thi tốt nghiệp, môn Sử sẽ lại hồi sinh” – ThS Vương hy vọng. Rất mong ai cũng hiểu được như Ông thì hay biết mấy. Sông có Nguồn, Cây cối thì phải có Gốc rễ. Một kết cục Buồn cho Giáo dục ngày nay.