“Phong trào” mang tên casino
Đầu tư dàn trải, kém hiệu quả… đang là căn bệnh của nhiều địa phương còn chưa được chữa trị dứt điểm, nay lại xuất hiện thêm một "mầm bệnh” mới mang tên: Dự án casino. Nói như vậy là bởi, thời gian gần đây, nhiều địa phương đua nhau xin cấp phép xây dựng dự án casino làm dấy lên mối lo về vấn đề đầu tư một cách lãng phí, thậm chí là kéo sụt mục tiêu tăng trưởng.
Lãng phí chồng lãng phí
Một nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực đầu tư công cho biết: Trong 10 năm qua, Việt Nam đã đầu tư công với 20 cảng biển quốc tế, 22 sân bay dân dụng (trong đó có 8 sân bay quốc tế), 267 khu công nghiệp, 18 khu kinh tế ven biển, 28 khu kinh tế cửa khẩu, 1.757 dự án trong các lĩnh vực giao thông, thủy lợi và di dân với tổng mức đầu tư lên tới gần 444.000 tỷ đồng. Cả nước có tới 440 trường đại học và cao đẳng.
Đáng nói là, hàng loạt các cảng biển, sân bay, khu công nghiệp… mọc lên nhưng không phải 100% các dự án đều mang lại những lợi ích kinh tế thiết thực. Ngược lại, phần lớn trong số đó đã rơi vào tình trạng thê thảm, không "đắp chiếu”, bỏ không thì cũng thua lỗ, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước.
Còn nhớ, tại một diễn đàn bàn về vấn đề tái đầu tư công, TS Lê Xuân Bá - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương đã đưa ra một nhận định có vẻ như rất "đắng” đối với các địa phương nhưng lại là sự thật. Đó là, giữa các địa phương không có sự tham vấn, gắn kết trong việc xây dựng quy hoạch mà ngược lại, họ ganh đua nhau, chạy theo phong trào, từ việc xây khu công nghiệp, cho đến sân bay, cảng biển, sân golf…
Chính sự đầu tư một cách dàn trải, đầu tư vì sự ganh đua, "con gà tức nhau tiếng gáy”, hay nói cách khác, đầu tư theo phong trào của các địa phương đang khiến cho đất nước ta đã khó khăn lại càng khó khăn hơn, đã nghèo lại càng nghèo hơn. Và điều này tất yếu sẽ dẫn đến kết cục: Lãng phí chồng lãng phí, nền kinh tế khó có thể tăng trưởng được. Thực trạng đáng buồn này khiến Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh có lần đã phải lên tiếng cảnh báo rằng: Nếu không được khắc phục sẽ đẩy đất nước đến bên bờ vực thẳm.
Đua nhau đòi kinh doanh đỏ đen
Và dường như, lãng phí bao nhiêu đó chưa đủ, các địa phương mới đây lại tiếp tục đua nhau xin cấp phép xây dựng casino khiến cho Bộ trưởng Bộ KH&ĐT một lần nữa phải bày tỏ sự bất bình. Tại một cuộc hội thảo về cải cách thể chế được tổ chức ở Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương diễn ra mới đây, khi cho biết, có đến 10 tỉnh đang xin được cấp phép xây dựng casino, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh đã phải thốt lên rằng: Ông rất mệt mỏi vì tỉnh nào cũng xin làm casino.
So sánh với thực trạng các địa phương đua nhau xin đầu tư xây dựng các dự án cảng biển, sân bay trước đây, lãnh đạo Bộ KH&ĐT đã đưa ra nhận định: Các địa phương xin làm casino là làm kinh tế theo phong trào.
Câu chuyện "đầu tư dàn trải”, "đầu tư theo phong trào” không còn là chuyện mới vì nó đã và đang tồn tại ở hầu hết các địa phương. Một địa phương thấy tỉnh này có cảng biển, cũng đòi xây dựng cảng biển. Thấy tỉnh kia có sân bay, cũng đòi xây dựng sân bay. Từ đó mới dẫn đến thực trạng, hiện nay ở miền Trung, phần lớn các địa phương cũng đều có một cảng biển, cá biệt, có tỉnh có 2-3 cảng biển. Trên chiều dài 600km bờ biển, cứ 30-40km lại có một cảng biển. Việc xây dựng cảng biển san sát nhau, song lại không có tầm nhìn chiến lược dài lâu đã dẫn đến thực trạng cảng vừa xây xong đã… lỗi thời về quy mô, trình độ công nghệ.
Hẳn dư luận vẫn chưa quên câu chuyện về việc nâng cấp cảng Năm Căn (ở Cà Mau) từ cảng sông thành cảng biển với tổng vốn đầu tư hơn 111,6 tỷ đồng. Số tiền đầu tư lớn như vậy, tuy nhiên, sau 10 năm, cảng trở nên hoang phế khi không đón nổi một con tàu cập bến.
Những bài học về sự đầu tư dàn trải vẫn còn nóng hổi, số tiền lãng phí cũng đã được thống kê (khoảng 444.000 tỷ đồng trong 10 năm) nhưng dường như không có ai phải chịu trách nhiệm về sự lãng phí đó. Đáng nói ở đây là, dường như những "người trong cuộc” vẫn không nhận ra được cái kết đáng buồn này, dường như sự thật đó vẫn không phải là liều thuốc đắng để "giã được tật”, thế nên mới có chuyện, đến hôm nay, lại có tới 10 tỉnh tiếp tục xin cấp phép đầu tư, xây dựng các casino.
Cho dù chưa có những con số thống kê về những đóng góp mà ngành kinh doanh đỏ đen này có thể mang về cho ngân sách nhà nước, song chỉ nhìn vào những "thành quả” của các địa phương đã làm trong thời gian qua, có thể thấy rõ thực tế về việc đầu tư dàn trải, đầu tư theo phong trào tác động xấu đối với nền kinh tế đến mức nào. Đó là chưa kể tới những tác động tiêu cực đối với xã hội chắc chắn sẽ có khi hàng loạt casino mọc lên ở khắp nơi. Bởi vậy, điều các địa phương cần cân nhắc hiện nay không phải là "tỉnh này có casino, thì mình cũng phải có casino” mà chính là việc nên đầu tư vào cái gì là lợi thế của địa phương để mang lại hiệu quả cao nhất.
. Theo Minh Phương (Đại đoàn kết)
Chỉ xin hỏi vậy thì vai trò chỉ đạo điều hành của Bộ KHĐT và Chính phủ ở đâu để đừng cứ mãi lặp lại việc làm lãng phí mồ hôi công sức và tiền của của dân như vậy/