Tiến sĩ Trần Du Lịch:
Cần nhìn đúng vị trí, vai trò, tiềm năng của tỉnh để thu hút đầu tư
Như tin báo Bình Định đã đưa, ngày 10.3, tại TP Quy Nhơn, tiến sĩ (TS) Trần Du Lịch - ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính- tiền tệ Quốc gia, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh - đã có buổi phổ biến thông tin với chủ đề “Kinh tế Việt Nam- tình hình và triển vọng trong năm 2014 - 2015”. Dưới đây là những đánh giá về tiềm năng, lợi thế và gợi ý của TS Trần Du Lịch về định hướng phát triển kinh tế của tỉnh trong thời gian đến.
* Là một chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế, TS đánh giá như thế nào về tiềm năng và lợi thế phát triển kinh tế của tỉnh Bình Định?
- Bình Định là 1 trong 7 tỉnh, thành phố thuộc vùng Duyên hải miền Trung, có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế cả nước nói chung và khu vực miền Trung nói riêng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Năm 2011, Bình Định cùng các tỉnh trong vùng đã ký cam kết hợp tác liên kết phát triển kinh tế vùng và là 1 trong 5 tỉnh, thành phố của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung gồm: Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định.
Vùng kinh tế trọng điểm khu vực miền Trung còn được xem là “mặt tiền” của Việt Nam trong quan hệ kinh tế toàn cầu. Về điểm mạnh, Bình Định nằm ở trung độ trên các trục giao thông chính Bắc - Nam cả về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không; có ý nghĩa chiến lược về giao lưu kinh tế Đông - Tây, có quan hệ chặt chẽ với các tỉnh Tây Nguyên; có thể liên kết phát triển với các tỉnh Nam Lào, Đông Bắc Campuchia, Đông Bắc Thái Lan và Myanmar. Đây cũng là cửa ngõ ra biển quan trọng của tuyến hành lang Đông Tây nối với đường hàng hải quốc tế qua biển Đông và Thái Bình Dương.
Bên cạnh đó, Bình Định còn có nguồn tài nguyên khá đa dạng, với tiềm năng nổi trội về biển, đảo, đất, rừng, di sản văn hóa - lịch sử… cho phép phát triển kinh tế tổng hợp với các ngành chủ lực như: du lịch, công nghiệp nặng gắn với cảng biển; khai thác và chế biến thủy sản, dịch vụ hậu cần nghề cá… Trong phát triển công nghiệp, thời gian qua, tỉnh đã xây dựng hạ tầng tương đối đồng bộ tại Khu Kinh tế Nhơn Hội và đã xây dựng 8 khu công nghiệp tập trung với tổng diện tích 1.761 ha; 37 cụm công nghiệp - 1.519 ha. Ngoài ra, tỉnh còn phát triển khá mạnh ngành khai thác, nuôi trồng, chế biến, xuất khẩu thủy sản; đội ngũ ngư dân có truyền thống đánh bắt thủy sản với hơn 8.000 tàu thuyền, trong đó có 2.500 tàu đánh bắt xa bờ… Đây là những lợi thế lớn để tỉnh có thể đẩy mạnh thu hút đầu tư, phát triển kinh tế trên tất cả các lĩnh vực.
* Tuy nhiên, Bình Định vẫn còn những điểm yếu trong phát triển kinh tế, đặc biệt là vấn đề thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước đến với tỉnh. Đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, thưa TS?
- Phải nói rằng, bên cạnh những lợi thế đã nêu ở phần trên, nền kinh tế của tỉnh cũng còn những điểm yếu cần được khắc phục. Đó là xuất phát điểm của nền kinh tế thấp, tích lũy đầu tư nhỏ, hiệu quả đầu tư chưa cao. Nguồn tài nguyên tự nhiên đa dạng nhưng quy mô không lớn; các khu công nghiệp tại địa phương có sự trùng lắp, dàn trải nên bị phân tán nguồn lực đầu tư. Cơ cấu kinh tế của tỉnh tuy đã có bước chuyển dịch tích cực theo hướng tăng tỉ trọng các nhóm ngành dịch vụ, công nghiệp - xây dựng. Song, tỉ trọng nhóm ngành nông, lâm, ngư nghiệp vẫn còn khá lớn. Năm 2013, cơ cấu kinh tế nông - lâm - ngư nghiệp chiếm khoảng 30%; công nghiệp - xây dựng chiếm khoảng 31% và dịch vụ chiếm khoảng 39%. Do vậy, Bình Định hiện nay cơ bản vẫn là tỉnh nông nghiệp nếu xét về cơ cấu giá trị sản xuất lẫn cơ cấu lao động.
Bên cạnh đó, phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chủ yếu có quy mô vừa và nhỏ, năng lực cạnh tranh thấp. Lao động trong nông nghiệp còn chiếm tỉ trọng khá cao; thiếu hụt nguồn lao động chất lượng cao, nhất là nguồn nhân lực trình độ cao. Quy mô thị trường nhỏ, khả năng thanh toán của người dân thấp. Chưa có nhiều doanh nghiệp tham gia vào các công đoạn của mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu, chưa có sản phẩm chủ lực có thương hiệu tầm cỡ quốc gia và quốc tế.
Việc đầu tư nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1 sẽ giúp tỉnh thuận lợi trong phát triển kinh tế - xã hội.
- Trong ảnh: Nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1 đoạn qua địa bàn xã Mỹ Hiệp (Phù Mỹ). Ảnh: NGUYỄN HÂN
* Vậy theo TS, Bình Định cần làm gì để khắc phục các điểm yếu, phát huy tiềm năng, thế mạnh để tăng cường thu hút đầu tư, phát triển kinh tế trong những năm tới?
- Theo tôi, để giải “bài toán” phát triển kinh tế, Bình Định cần nhìn đúng vị trí, vai trò, tiềm năng của mình trong liên kết kinh tế vùng để thu hút đầu tư; đẩy mạnh phát triển các ngành kinh tế theo quan điểm “cơ cấu kinh tế mở” và đặt trong quan hệ phát triển kinh tế vùng.
Có mấy vấn đề lớn cần được quan tâm trong vấn đề thu hút đầu tư: Tập trung rà soát lại quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Định đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2010, định hướng phát triển đến năm 2020. Đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ. Tập trung ưu tiên thu hút các dự án đầu tư có quy mô lớn, công nghệ hiện đại gắn với lợi thế cảng biển để tạo sự phát triển bền vững. Ưu tiên tập trung thay đổi cơ cấu nông nghiệp theo 2 nội dung: tổ chức lại sản xuất và chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang các ngành phi nông nghiệp; tập trung đưa khoa học - công nghệ vào sản xuất để nâng cao hiệu quả, giá trị hàng hóa. Tập trung khai thác thế mạnh kinh tế biển trên các lĩnh vực gồm phát triển cảng biển gắn với hoạt động thương mại, dịch vụ; phát triển ngư nghiệp gắn với dịch vụ hậu cần nghề biển và thương mại; đầu tư phát triển du lịch biển đảo.
Bên cạnh đó, tỉnh cần xây dựng cơ chế chính sách ưu đãi thu hút đầu tư thống nhất cho các khu công nghiệp, như các ưu đãi về thuế, giá đất, giá dịch vụ phục vụ sản xuất như điện, nước, phí môi trường; xây dựng bộ máy hành chính công thật sự là bộ máy phục vụ gắn với đơn giản các thủ tục hành chính, thực hiện tốt cơ chế “một cửa liên thông”; hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao…
* Xin cảm ơn ông!
NGUYỄN HÂN (Thực hiện)
Đánh giá mức độ đầu tư, kinh tế phát triển chúng ta nên xem 2 vấn đề quan trọng đó là Giá trị đầu tư đó đã và đang triển khai thực hiện tại địa phương như thế nào. Đối với những dự án sẽ, và dự tính đầu tư thì cần phải cân nhắc và tính toán lại vì chỉ mới dừng lại ở những biên bản Ghi nhớ và những cuộc tham quan tìm hiểu. Để phát triển nền kinh tế thật sự phát triển tại địa phương thì nói theo cách dân gian là Chúng ta phải ngồi với nhau để " Cơ Tính" lại những gì mình đã và đang có được và làm được. Chúng ta muốn có Sức khỏe Tốt thì tốt nhất chúng ta nên biết mình có những căn bệnh gì?