Xây dựng nông thôn mới ở Bình Nghi:
Chú trọng tiêu chí nhà ở dân cư
Nhà ở dân cư là một trong những tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới (XDNTM), góp phần làm cho bộ mặt nông thôn thêm khang trang, đổi mới. Chính vì vậy, xã Bình Nghi (huyện Tây Sơn) đã ưu tiên thực hiện trước tiêu chí này trong XDNTM. Kết quả, Bình Nghi đã đạt tiêu chí này với tỉ lệ nhà đạt chuẩn lên đến 97%.
Thực hiện XDNTM, xã Bình Nghi xác định nhà ở dân cư là một trong những tiêu chí quan trọng. Tiêu chí này không thể chờ đợi hoặc triển khai chậm hơn các tiêu chí khác, bởi việc xây dựng nhà ở trong dân được diễn ra thường xuyên, mà một khi ngôi nhà đã được xây dựng thì không dễ thay đổi, di dời hay cải tạo.
Xác định nhiệm vụ trọng tâm
Xã Bình Nghi hiện có 4.252 hộ với hơn 15.500 người. Hầu hết nhà ở của các hộ đều được xây kiên cố và bán kiên cố. Tuy nhiên, nếu chiếu theo quy định về diện tích đất ở tối thiểu của Bộ Xây dựng thì địa phương lại vướng vì có một số gia đình đang tồn tại 2 - 3 hộ hoặc một hộ có nhiều nhân khẩu đang chung sống. Chính vì vậy, việc quy hoạch nhà ở dân cư nhằm giải quyết chỗ ở cho các hộ có nhu cầu là rất cần thiết.
Trước đây, phần lớn bà con nông dân có thói quen xây dựng chuồng gia súc ngay phía trước nhà. Đất chật, người đông, chủ yếu theo quy hoạch dân cư cũ nên dù biết mất mỹ quan, họ vẫn chấp nhận điều đó. Ông Lê Ngọc Ba, cán bộ phụ trách XDNTM xã Bình Nghi, cho biết: “Hơn ai hết, những cán bộ xóm, thôn phải đầu tàu gương mẫu, mạnh dạn phá bỏ tập tục cũ, dồn sức gom của để cải tạo ngôi nhà của mình. Chỉ khi nhà mình sạch, hợp vệ sinh thì mới vận động được bà con để chỉnh trang được mỗi cụm dân cư”.
Theo ông Văn Ngọc Quế, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Nghi: Trong quá trình lập đồ án XDNTM, xã chú trọng đến việc quy hoạch nhà ở dân cư với tổng diện tích đất hơn 16.000 m2. Cùng với việc cấp đất ở, chính quyền địa phương đã tăng cường hướng dẫn người dân tuân thủ quy định của Nhà nước khi xây dựng nhà ở, và thường xuyên phối hợp với các đoàn thể tuyên truyền đến người dân về lợi ích của các công trình phụ trợ. Xã cũng đã chỉ đạo thiết kế đồng bộ hạ tầng kỹ thuật như điện, nước sạch, vệ sinh môi trường, giao thông đi lại, trường học mầm non và nhà sinh hoạt cộng đồng... nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong sinh hoạt và lao động sản xuất. Điển hình, khu dân cư Hóc Ông Quyên là một trong 2 khu dân cư được xã Bình Nghi quy hoạch theo tiêu chí nhà ở nông thôn mới với tổng vốn đầu tư trên 4,4 tỉ đồng.
Thay đổi cách nghĩ, cách làm
Nếu như trước đây, ở Bình Nghi còn những con đường chật hẹp, lầy lội, những ngôi nhà thiếu công trình phụ…, thì vài năm trở lại đây, bộ mặt nông thôn Bình Nghi đã đổi thay hoàn toàn. Nhà ở nông thôn được xây dựng hợp lý và sạch sẽ hơn nhiều. Riêng về chăn nuôi, toàn xã có trên 3.000 hộ tham gia, nhưng giờ đây ở từng gia đình, khu chăn nuôi được bố trí riêng biệt và khép kín. Hệ thống mương thoát nước thải được xây dựng; đường làng, ngõ xóm khang trang, sạch đẹp.
Theo quy định của Bộ tiêu chí Quốc gia về XDNTM, để đạt được tiêu chí thứ 9 - nhà ở dân cư, xã không chỉ xóa nhà tạm, dột nát trên địa bàn, mà 80% số nhà xây dựng phải đạt chuẩn của Bộ Xây dựng, tức là phải bảo đảm các điều kiện như diện tích nhà ở đạt từ 14m2/người trở lên; kết cấu nhà phải bảo đảm “3 cứng”, gồm: cứng mái, cứng khung, cứng nền, và có niên hạn sử dụng 20 năm trở lên; phải có đủ các công trình phụ trợ (bếp, nhà vệ sinh...), được bố trí đảm bảo vệ sinh, thuận tiện cho sinh hoạt đời sống.
Chị Trần Thị Mỹ Dung, ở thôn 2 - xã Bình Nghi, cho biết: “Khi xây dựng nhà ở, gia đình tôi đặc biệt quan tâm đến các loại hình công trình (nhà ở, nhà bếp, công trình vệ sinh, chuồng trại chăn nuôi) sao cho thuận lợi trong việc sinh hoạt gia đình, vừa góp phần bảo vệ sức khỏe cho mình vừa bảo vệ môi trường khu dân cư. Ông Lê Thanh Minh, Trưởng thôn 2, cho biết thêm: Ban nhân dân thôn phân công theo dõi, nhắc nhở và vận động bà con thực hiện xây dựng đúng quy hoạch của xã, và ở thôn 2 ai cũng hưởng ứng, thực hiện tốt.
Đến nay, ở Bình Nghi chỉ còn 3% nhà ở của hộ nghèo cần sửa sang, nâng cấp, trong khi tỉ lệ nhà đạt chuẩn lên đến 97%. Đây là bước đệm, tạo cơ sở, tiền đề để người dân chung sức, đồng lòng thực hiện nhiều chương trình mục tiêu khác. Thành công này còn là sự đổi mới trong nếp nghĩ, cách làm, để hình thành nên bộ mặt nông thôn mới.
Hiện nhiều địa phương còn lúng túng trong quy hoạch khu dân cư do thực trạng xây dựng nhà ở tự phát, không có quy hoạch nhiều năm. Vì vậy, cần lựa chọn quy chuẩn mẫu về nhà ở nông thôn thời hiện đại, cho đồng bộ với kết cấu hạ tầng và kiến trúc nông thôn, đáp ứng tốt nhu cầu cuộc sống, vừa tạo nên những nét đặc trưng cho kiến trúc, hài hòa giữa hiện đại và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống làng quê Việt.
VĂN TOẠI - BÁ TRÍ