Ân Hảo Đông:
Nghề nuôi tằm hưng thịnh
Xã Ân Hảo Đông được xem là thủ phủ của nghề trồng dâu nuôi tằm ở huyện Hoài Ân. Mấy chục năm gắn bó với nghề “ăn cơm đứng” đầy thăng trầm này, chưa có giai đoạn nào người dân ở đây thấy phấn khởi, muốn gắn bó lâu dài với nghề như hiện nay.
Hưng thịnh nghề nuôi tằm
Đến thôn Phước Bình (xã Ân Hảo Đông) một ngày cuối tháng 2 âm lịch, trời đã trưa tròn bóng, nắng chói chang mà vợ chồng anh Nguyễn Văn Linh (38 tuổi) vẫn còn mải mê hái dâu ở ruộng sau nhà. Nhờ bãi bồi, phù sa của sông An Lão mà 7 sào dâu của vợ chồng anh chị lúc nào cũng xanh tốt, đủ cung ứng cho tằm ăn. “Ông bà mình ngày xưa nói nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng quả không sai, vợ chồng tui bận tối mặt tối mũi; chồng suốt ngày ở ruộng dâu, vợ trực bên nong tằm. Nói vậy, chứ nghề này không bạc với những ai chịu khó, chăm chỉ”, anh Linh cho hay.
Tuy nhọc công nhưng bù lại, nghề trồng dâu nuôi tằm đầu tư chi phí thấp mà thu hoạch nhanh. Lúc chúng tôi đến nhà ông Trần Trung Hoa (57 tuổi, ở thôn Vạn Trung), tằm đang vào kỳ “chín”. Ông Hoa phấn khởi cho biết: “Bà nhà tui mua nửa hộp trứng tằm về nuôi. Trứng nở, phân ra được tới 16 nong tằm dày khắp bề mặt, đây có lẽ là lứa tằm con đạt nhất từ trước đến nay ở vùng này. Bà con quanh đây ai cũng trầm trồ khen bả mát tay, vì từ trước đến nay, hộp trứng nào đạt lắm cũng chỉ cho khoảng 12 - 14 nong tằm là cùng. Thường nửa hộp trứng cho khoảng 20 - 22 kg kén, nhưng tằm đạt và khỏe như vầy, tui nghĩ có thể cho kén vượt 25kg”. Xổ bao lá dâu vừa hái về ra giữa nhà, vừa rảy rảy nước cho lá dâu tươi, vợ ông Hoa, bà Đinh Thị Ninh vừa nói như phân trần: “Tằm là giống ăn sạch, ở sạch, thức ăn là dâu phải sạch, không nhiễm thuốc trừ sâu, còn nong, vỉ tằm ở thì phải sạch sẽ. Sau khi thu hoạch kén lứa này, khổ nhất là phải hơ khói, kỳ cọ, giặt sạch tất cả nong, vỉ, màn để chuẩn bị nuôi lứa tằm mới”.
Ở Ân Hảo Đông, lão nông Nguyễn Đan (72 tuổi, ở thôn Phước Bình) được người dân địa phương đặt cho biệt danh “đại gia đất xoi”, “đại gia bất bồi”. Bởi, trong số những ruộng dâu mênh mông, xanh ngút mắt nằm ven hạ nguồn sông An Lão có non nửa là của gia đình ông. Nghề trồng dâu nuôi tằm cha truyền con nối từ bao đời trong gia đình đã cho ông cơ hội khai phá, tích lũy hàng chục mẫu đất bồi ven sông, giờ đây là tài sản ông để lại cho các con. Các con trai, con gái ông đều nối gót cha theo nghề. “Đời tui từ nhỏ đã theo ông bà, cha mẹ ra bãi bồi hái dâu, nuôi tằm, giờ đã hơn 70 tuổi vẫn gắn bó với nghề truyền thống này, những được, mất hầu như đã nếm hết. Tui nói chắc như bắp rằng, trong vô số nghề nông, không nghề nào hiền mà dễ có cái ăn như nghề trồng dâu nuôi tằm”, ông Đan khẳng định. Mỗi hộp trứng tằm có giá 260 ngàn đồng, nuôi đạt khoảng 40 - 45 kg kén, giá kén đang ở mức cao và ổn định là 140 ngàn đồng/kg.
Chưa trọn niềm vui
Nhiều hộ nông dân ở Ân Hảo Đông nói riêng, huyện Hoài Ân nói chung mà tôi có dịp tiếp xúc cũng có chung nhận xét như ông Đan. Bởi, “chu kỳ mỗi lứa tằm chỉ trong vòng 23 ngày là cho thu hoạch kén, đồng nghĩa với có thu nhập, không nuôi con gì, trồng cây gì nhanh bằng, tất nhiên phải bao hàm cả yếu tố khách quan là thị trường kén ổn định và thời tiết thuận lợi không gây hại cho dâu, tằm. Đây là nghề lấy công làm lời chớ chi phí bỏ ra rất ít”, ông Đan phân tích.
Ông Nguyễn Duy Nghĩa, Chủ tịch UBND xã Ân Hảo Đông cho biết, xã có 100ha đất trồng dâu với khoảng 200 hộ làm nghề. Trong điều kiện kinh tế của một xã thuần nông, ngoài cây lúa, cây keo lai, cây dâu là nguồn thu nhập đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với kinh tế của hộ gia đình. “Xã đã xây dựng xong và được UBND huyện phê duyệt Dự án nâng cao chất lượng, hiệu quả của cây dâu tằm. Từ cuối năm 2013, xã đã đầu tư 75 triệu đồng từ quỹ hỗ trợ sản xuất thuộc Chương trình xây dựng nông thôn mới mua 125.000 cây dâu giống có chất lượng cung cấp cho nông dân để tăng năng suất lá. Trong năm 2014 - 2015 sẽ tập trung chuyển đổi một số diện tích phù hợp, phấn đấu đưa diện tích đất trồng dâu đạt 120 ha”, ông Nghĩa cho biết.
Trồng dâu nuôi tằm đang cho thu nhập khá và được nhiều nông dân xã Ân Hảo Đông tập trung đầu tư. Tuy nhiên, người trồng dâu nuôi tằm ở đây vẫn đang gặp một số khó khăn. Hầu hết các hộ gia đình trồng dâu nuôi tằm theo phương thức truyền thống, chưa được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật. Đặc biệt, ở khâu tiêu thụ, các hộ nông dân chỉ bán kén cho một công ty tư nhân duy nhất tại thị trấn Bồng Sơn (huyện Hoài Nhơn) và đây cũng là công ty độc quyền cung cấp giống. Vì thế nên việc nuôi trồng, sản xuất của bà con còn bị phụ thuộc, đôi lúc bị ép giá. Để nghề trồng dâu nuôi tằm ở mảnh đất trung du được bền vững, những khúc mắc này rất cần được tháo gỡ.
KHẢI THƯ - HỒNG THANH