Phòng trừ sâu bệnh trên cây dâu tằm
Trồng dâu thu hoạch lá để nuôi tằm lấy kén, tơ. Năng suất và chất lượng lá dâu là tiền đề nuôi tằm đạt năng suất và hiệu quả kinh tế. Trong khi đó, con tằm (thời kỳ sâu non) rất mẫn cảm với các loại thuốc hóa học bảo vệ thực vật (BVTV), các khí độc như CO2, NH3, H2S..., chỉ một lượng rất nhỏ các loại thuốc hoặc khí nói trên vào cơ thể tằm qua hô hấp, tiêu hóa hoặc vết thương ngoài da thì tằm sẽ bị ngộ độc, rất khó điều trị. Vì vậy, lá dâu cho tằm ăn phải đảm bảo an toàn.
Cây dâu rất khỏe, có thể sinh trưởng phát triển trên các loại đất: phù sa hàng năm, phù sa cổ, đất ba zan, đất thịt nhẹ, đất xám, cát mịn; nhưng thích hợp nhất là đất phù sa, đất ba zan; các đất khác nếu trồng dâu thì phải bón nhiều phân chuồng, phân hữu cơ để cải tạo thành phần cơ-lý-hóa của đất thì dâu mới đạt năng suất cao.
Nhìn chung cây dâu ít bị sâu bệnh. Sâu hại dâu chủ yếu là bọ rùa, rầy xám (hại ngọn và lá non); sâu ăn lá, sâu đục thân. Bọ rùa, rầy thường bu bám ngọn cây ăn phần búp và lá nõn làm cây bị đui ngọn rồi ngừng sinh trưởng, năng suất sẽ giảm. Bệnh cây dâu chủ yếu gồm có: bệnh “dán cao” (gây hại vỏ thân và cành); bệnh than, đốm lá, rỉ sắt gây hại trên lá; các bệnh này đều do nấm gây ra nên rất khó điều trị.
Tằm ăn lá dâu bệnh thì sinh trưởng phát triển kém, dễ mắc bệnh, năng suất thấp. Hiện chưa có các loại thuốc chuyên dùng để phòng trị các loại sâu bệnh nói trên, mà chủ yếu vẫn phải dùng các loại thuốc BVTV để phòng trị. Khi phun thuốc BVTV cho dâu, thời gian cách ly ít nhất phải trên 15 ngày (tùy từng loại thuốc), trong khi thời gian nuôi một lứa tằm chỉ khoảng 20 ngày. Do đó, với dâu tằm phải lấy phòng là chính, thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản để giảm thiểu sâu bệnh:
Trồng dâu với mật độ thích hợp, hàng cách hàng từ 1,2-1,5 m, cây cách cây từ 0,3 - 0,5 m tùy theo giống. Bãi dâu phải cách xa vườn rau dưa, đậu đỗ để tránh bị lây nhiễm sâu bệnh. Vệ sinh bãi dâu, vườn dâu thường xuyên, làm sạch cỏ, xới đất mặt cho tơi xốp, đảm bảo đất luôn đủ ẩm trong mùa nắng; bón phân cân đối, đủ lượng, đúng cách và kịp thời để cây dâu sinh trưởng và phát triển tốt.
Không tùy tiện trồng xen các loại cây rau đậu, cây màu, bông vào dâu; chỉ nên trồng xen đậu phụng vào dâu và trồng với mật độ thích hợp. Hái lá đúng quy trình kỹ thuật, hái vừa phải, không hái quá nhiều lá trên từng cây làm cho cây bị suy rồi sinh trưởng mất cân đối. Chỉ phun thuốc khi sâu bệnh đến ngưỡng phải phun, đảm bảo thời gian cách ly quy định mới hái lá.
TRẦN DUY KHẢ
(Trung tâm KNKN)