Để thi tốt nghiệp THPT đạt kết quả cao
Thầy Võ Công Trí, Tổ trưởng Tổ Ngữ Văn, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn:
Nắm chắc cách làm bài, chú ý trình bày và diễn đạt
Với môn Ngữ văn, khi thời gian làm bài giảm xuống còn 120 phút và cấu trúc đề thi thay đổi, thì GV và HS phải chủ động trong khâu ôn tập để thích ứng với những thay đổi đó. Hôm 1.4.2014, Bộ GD&ĐT chỉ mới có thông báo đề thi môn Ngữ văn năm nay có 2 phần: đọc hiểu và làm văn. Tuy nhiên, có thể dự kiến đề thi môn Ngữ văn sẽ có 2 câu thay vì 3 câu như các năm trước. Câu 1 dùng chung cho tất cả thí sinh, câu 2 tự chọn, câu 2a theo chương trình chuẩn, câu 2b theo chương trình nâng cao. Câu 1 yêu cầu HS viết một bài nghị luận xã hội; câu 2, dùng để kiểm tra năng lực đọc hiểu văn bản văn học của HS.
Để ôn tập và làm bài có hiệu quả, HS cần lưu ý: Với câu nghị luận xã hội, dù đề thi yêu cầu nghị luận về một tư tưởng đạo lý hay một hiện tượng xã hội thì điều quan trọng trước hết là phải nắm chắc cách làm bài. Những năm gần đây, câu nghị luận xã hội trong đề thi tốt nghiệp thường bám sát vào những vấn đề mà xã hội đang rất quan tâm như những giá trị sống của thanh niên, những suy nghĩ, những quan điểm trước những hiện tượng nảy sinh trong đời sống hiện nay. Câu nghị luận xã hội không cần viết dài nhưng diễn đạt phải suôn sẻ, lập luận chặt chẽ. Nội dung bài nghị luận xã hội luôn yêu cầu người viết phải nêu bài học nhận thức hành động, về điểm này HS cần tránh lối nói rập khuôn, máy móc, nên thể hiện cái nhìn của chính mình.
Đối với câu kiểm tra kiến thức đọc hiểu văn bản văn học, chúng tôi nghĩ đề thi năm nay, về cơ bản, không thay đổi so với đề thi những năm trước, nhưng độ mở sẽ nhiều hơn. Tuy nội dung kiến thức vẫn cơ bản nằm trong chương trình lớp 12 nhưng hình thức đề thi có thể có những thay đổi để HS phải thể hiện năng lực nhận biết yêu cầu của đề, tránh hiện tượng học tủ, sao chép máy móc. Để có kết quả cao nhất cho câu này, HS cần nắm được những vấn đề cơ bản trong từng tác phẩm. Đối với một truyện ngắn, cần phân tích được tình huống, nhân vật, nghệ thuật kể chuyện; đối với một bài thơ, cần nắm được mạch cảm xúc, hiểu và phân tích được ý nghĩa tư tưởng cũng như nghệ thuật thể hiện với từng câu thơ, đoạn thơ. HS cần chú ý đề thi ít khi yêu cầu phân tích nguyên cả một bài thơ dài mà người ta chỉ yêu cầu phân tích một đoạn. Không nắm được mạch cảm xúc toàn bài, không hiểu, không cắt nghĩa được cái hay, cái đẹp của từng câu thơ, đoạn thơ ta sẽ không làm được bài.
Một điểm lưu ý chung cho cả câu nghị luận xã hội và câu kiểm tra kiến thức đọc hiểu văn học là hình thức trình bày và diễn đạt. Bài làm có thể chưa đầy đủ các ý như trong đáp án nhưng diễn đạt lưu loát, lập luận chặt chẽ, trình bày đẹp là có thể đạt điểm cao.
Cô Nguyễn Thị Thân, Tổ trưởng Tổ tiếng Anh, trường Quốc Học Quy Nhơn:
Làm quen nhiều dạng đề thi, chú ý mẹo làm bài
Việc Bộ GD&ĐT quyết định thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh có thêm phần tự luận khiến nhiều HS lo lắng, vì từ đầu năm đến giờ các em chủ yếu rèn luyện kỹ năng trắc nghiệm. Tuy nhiên, HS cũng đã có nền tảng kiến thức tự luận tốt từ năm học lớp 10, lớp 11. Theo quyết định mới nhất của Bộ, HS sẽ thi trắc nghiệm và viết. Cái khó là hiện tại, Bộ vẫn chưa hướng dẫn cụ thể đề thi sẽ có bao nhiêu phần trăm trắc nghiệm, bao nhiêu phần trăm viết; hơn nữa khái niệm viết khá rộng, có thể là viết lại câu cùng nghĩa với câu ban đầu hoặc dựng câu dựa vào từ gợi ý, hoặc viết một đoạn văn ngắn dựa vào một chủ đề các em đã học. Do đó, trong quá trình ôn tập, giáo viên sẽ “xoáy” vào trắc nghiệm là chính, đồng thời lồng ghép các dạng tự luận để các em có dịp ôn lại. Các dạng bài thường gặp nhất của phần viết là viết lại câu cùng nghĩa với câu ban đầu, hoặc hoàn thành câu dựa vào từ gợi ý. Các dạng trắc nghiệm có thể gặp là ngữ âm, trọng âm, đọc hiểu, điền từ, phát hiện lỗi sai.
Thi tốt nghiệp chỉ yêu cầu HS nắm chắc được kiến thức cơ bản. Để có thể thi tốt môn tiếng Anh, HS cần phải làm quen với các dạng đề thi, đọc kỹ đề bài, chú ý đến các mẹo để có thể làm nhanh, chắc phần trắc nghiệm. Đối với phần tự luận, các em chú ý ôn lại phần ngữ pháp đã học từ các lớp dưới; việc mở rộng vốn từ vựng cũng hết sức cần thiết. Làm nhiều bài tập và xem lại một số bài luận về các chủ điểm các em đã học trong chương trình 3 năm phổ thông.
Khi làm bài thi, HS nên làm các bài dễ, câu ngắn trước, phải đọc kỹ các câu hỏi để tìm được câu trả lời đúng. Sau khi làm xong bài mà vẫn còn thời gian, các em nên chú ý đến việc soát lỗi, đặc biệt là phần tự luận. Phần này rất dễ mất điểm, chỉ cần sai một chữ cũng dẫn đến sai cả câu.
THANH NGỌC (Ghi)