Phòng bệnh viêm khớp ở trẻ
Viêm khớp là bệnh viêm bao hoạt dịch không sinh mủ mạn tính, kết hợp với một số biểu hiện ngoài khớp. Về bản chất, viêm khớp dạng thấp thiếu niên giống viêm khớp dạng thấp ở người lớn nhưng khác ở kiểu phản ứng lâm sàng. Về tần suất, nói chung bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên ít gặp hơn viêm khớp dạng thấp ở người lớn.
Nguyên nhân của bệnh cho đến nay vẫn còn chưa rõ. Bệnh thường khởi phát sau một nhiễm trùng cấp hoặc sau một chấn thương thực thể ở khớp. Nhưng có nhiều giả thuyết cho là liên quan đến bệnh tự miễn, yếu tố gia đình, yếu tố di truyền. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi 2-15, trẻ nữ mắc nhiều hơn trẻ nam.
Dấu hiệu ở trẻ viêm khớp là toàn thân sốt cao dao động kéo dài, mệt mỏi, ăn uống kém… Các khớp hay bị viêm như cổ tay, cổ chân, gối, khuỷu, ngón; ít thấy khớp háng và không có biểu hiện của cột sống. Các khớp sưng, nóng, đau, ít đỏ. Da bên ngoài phù nề, có thể có tràn dịch.
Ở trẻ em, đau nhức khớp thường xảy ra do thấp khớp, trẻ vận động quá nhiều, do sự phát triển của xương, do tình trạng thiếu canxi… Các bà mẹ ít chú ý nên không phát hiện trẻ bị bệnh, thường nhập viện muộn. Không những thế, đa phần trẻ bị một vài lần tái phát, các bà mẹ mới cho trẻ nhập viện.
Tiến triển của bệnh thường tự giới hạn, một số trường hợp để lại biến chứng ở khớp như teo cơ, cứng khớp, hạn chế cử động làm cho trẻ chân dài chân ngắn. Có thể có biến chứng ở mắt như đỏ mắt, giảm thị lực, viêm mống mắt, xơ hóa đục giác mạc… Cho nên trẻ phải được điều trị càng sớm càng tốt, tránh xảy ra biến chứng.
Nguyên tắc điều trị là cần giữ gìn tốt chức năng vận động của khớp, duy trì sức cơ bằng cách làm giảm viêm tại khớp, duy trì bằng vật lý trị liệu. Cần ngăn ngừa các biến chứng toàn thân; kích thích tăng tưởng và phát triển bình thường; chú ý tác dụng phụ của thuốc. Nâng đỡ tinh thần bệnh nhi, giáo dục cho các bà mẹ biết cách chăm sóc trẻ dinh dưỡng và luyện tập. Tuy nhiên, các bệnh khớp tự miễn, sau khi điều trị ổn định trẻ vẫn cần được khám khớp và theo dõi định kỳ theo chuyên khoa để tránh trường hợp bị lại. Khi cha mẹ thấy trẻ có triệu chứng sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ toàn thân, nổi ban đỏ ở thân mình và các gốc chi thì cần lưu ý cho trẻ đi khám.
BS NGUYỄN QUỐC TÍNH