Phát huy tính tích cực của học sinh học nghề phổ thông
Luôn trăn trở khi học sinh không hứng thú học lý thuyết mà chỉ muốn học thực hành, cô giáo Lê Thị Tuyết Minh - phụ trách giảng dạy môn nấu ăn tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên - hướng nghiệp (GDTX-HN) Quy Nhơn - đã đổi mới phương pháp dạy học bằng hệ thống câu hỏi và bản đồ tư duy.
Cô Lê Thị Tuyết Minh được trao giấy khen giải Nhì (không có giải Nhất) tại Hội thi Giáo viên dạy giỏi nghề phổ thông cấp tỉnh năm 2013.
Cũng như một số bộ môn nghề phổ thông khác, môn nấu ăn chủ yếu dạy thực hành, nhưng muốn thực hành tốt học sinh phải nắm vững lý thuyết. Giờ thực hành hấp dẫn vì học sinh được trổ tài pha chế, nấu nướng, cắt tỉa, trong khi học lý thuyết chủ yếu là đọc - chép.
Cô Minh nghĩ đến việc áp dụng hệ thống câu hỏi và phương pháp dùng bản đồ tư duy để học sinh hứng thú và thoải mái với giờ học lý thuyết. Theo cô Minh, với mỗi bài dạy, giáo viên phải xác định sẽ cung cấp cho học sinh kiến thức, rèn kỹ năng, từ đó đưa ra câu hỏi định hướng vấn đề để dẫn dắt học sinh vào bài. Chẳng hạn, để dạy bài “Tổ chức bữa ăn”, giáo viên đưa ra câu hỏi: “Hôm nay là sinh nhật bạn A, chúng ta sẽ nấu tiệc mặn chiêu đãi bạn. Để bữa tiệc chu đáo, hoàn chỉnh, ngoài việc trang trí phòng tiệc, chúng ta cần làm những việc gì?”.
Để gợi mở, giáo viên không chỉ tuân thủ trình tự cấu tạo của SGK, giáo trình, mà cần đặt câu hỏi về những tình huống quen thuộc trong cuộc sống, giúp học sinh dễ trả lời. Cô Minh cho biết: “Hệ thống câu hỏi trên lớp có thể là loại câu hỏi về nguyên nhân xảy ra hiện tượng, tìm hiểu kết quả, nguyên nhân dẫn đến kết quả (dành cho học sinh yếu kém); loại câu hỏi nêu đặc trưng bản chất của các hiện tượng (dành cho học sinh khá giỏi); loại câu hỏi đối chiếu kiến thức đã học, so sánh giữa các phương pháp, ôn tập kiến thức và hoạt động thảo luận nhóm để học sinh bổ trợ kiến thức cho nhau”.
Việc thay đổi chương trình học (giảm từ 3 tiết/tuần xuống 2 tiết/tuần) nhưng vẫn giữ nguyên nội dung đã gây không ít khó khăn cho việc truyền tải kiến thức. Cô Minh nghĩ đến việc sử dụng bản đồ tư duy để phát huy tính tích cực của học sinh. “Dùng bản đồ tư duy, học sinh làm việc cá nhân hoặc theo nhóm, kiến thức được hệ thống dễ nhớ, rèn thói quen suy luận”, cô Minh nói thêm.
Với nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học theo chiều hướng tích cực, giờ học sôi nổi, học sinh đặt ra nhiều câu hỏi nhằm tìm hiểu vấn đề sâu hơn, rõ hơn. Khảo sát mức độ hứng thú của học sinh cho thấy, trước khi vận dụng các phương pháp giảng dạy nói trên chỉ có 30,7% các em hứng thú với môn học này, sau đó đã đạt 100% học sinh. Tỉ lệ học sinh khá, giỏi cũng tăng. Cụ thể, trước khi áp dụng giải pháp này, học sinh yếu chiếm 12%; đến cuối học kỳ I năm học 2012 - 2013, số học sinh đạt loại giỏi chiếm 30,8%; loại khá 61,5%; không còn học sinh yếu.
KIM KHÁNH