Khai mạc Diễn đàn kinh tế mùa Xuân
Nền kinh tế có xu hướng phục hồi nhưng vẫn mong manh
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, trong quý 1 năm 2014, xu hướng chính của năm 2013 vẫn tiếp tục. Đó là GDP tiếp tục cao hơn, CPI tiếp tục thấp hơn. Bên cạnh đó, xuất nhập khẩu tiếp tục tăng, có xuất siêu nhưng đóng góp chủ yếu là từ khu vực FDI. “Tuy nhiên, nền kinh tế đã phải trả giá đắt để đạt được những kết quả như vậy” – ông Thiên nói.
Cụ thể là hiện lưu thông kinh tế có vấn đề, sức mua của thị trường yếu, “sức khỏe” của cộng đồng doanh nghiệp (DN) yếu.
Về giải pháp, TS Trần Đình Thiên kiến nghị thời gian tới cần tập trung xử lý nợ xấu và nợ công. Trên thực tế có xu hướng đánh giá nguy cơ của nợ thấp hơn thực tế. “Nền kinh tế yếu đi thì nguy cơ tăng lên, và trên thực tế nền kinh tế của Việt Nam đang yếu và nợ còn tăng lên. Hiện nay tỷ lệ nợ xấu chính thức (gồm cả nợ đã cơ cấu) là 9,71% - đây là thông tin đáng tin cậy. Nhưng từ thực tế xử lý nợ xấu cho thấy VAMC không thể gánh được nhiệm vụ này” – TS Trần Đình Thiên phân tích. Cũng theo chuyên gia này, tồn kho bất động sản đã giảm đi nhưng tổng giá trị tồn kho vẫn lớn trong tương quan “sức khỏe” nền kinh tế. Theo Bộ Xây dựng, dư nợ bất động sản tăng thêm 14,7% so với cùng kỳ, chỉ số này rất đáng báo động. Với gói tín dụng hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng hiện mới giải ngân 1.322 tỷ đồng.
Nói về nợ công, TS Trần Đình Thiên nhận định nguy cơ không nằm ở con số, ở tỷ lệ an toàn theo quy định: Chúng ta cứ nói nợ công đang ở mức 55,7% GDP, thấp hơn 65% GDP theo quy định là ảo tưởng về tính an toàn. Lâu nay chúng ta quan niệm sai về nợ công, không đánh giá đúng nguy cơ về nợ công. Nguy cơ rõ nhất là hiện chúng ta phải vay rất nhiều để trả nợ. Nguy cơ cũng nằm ở cơ cấu nợ: tỷ lệ nợ ngắn hạn quá lớn làm tăng áp lực trả nợ. Năm nay phải trả nợ 208.000 tỷ đồng, bằng 26,7% thu ngân sách. Đây là sự báo động không thể coi thường. Nhận định một cách chung nhất, TS Trần Đình Thiên khẳng định nền kinh tế đã có sự khơi thông, nhưng nghẽn mạch vẫn nghiêm trọng. Thu ngân sách khó khăn, nợ công lớn, ngân hàng đối mặt với thách thức như nợ xấu, sở hữu chéo. Vì vậy, trong 2 năm 2014-2015 phải tập trung vào khai thông dòng vốn cho nền kinh tế. Dứt khoát không để xu hướng tắc nghẽn tiếp tục. Phục hồi “sức khỏe” cho doanh nghiệp nội địa là mục tiêu hàng đầu. Tôi đề nghị một biện pháp quyết liệt, triệt để hơn để xử lý một phần cơ bản nợ xấu. Đó là giải quyết nợ xấu bằng tiền tươi, thóc thật. Nguồn tài chính có thể lấy từ cổ phần hóa, bán tài sản của các doanh nghiệp nhà nước.
PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Hiệu trưởng Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng đánh giá triển vọng 2014 nên có nhìn nhận dài hơn. Chúng ta đang bước vào thời kỳ cuối của kế hoạch 5 năm. Từ nay đến 2015 sẽ chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, chắc chăn sẽ có tác động tới triển vọng kinh tế. Nền kinh tế được coi là ổn định nhưng chưa vững chắc với nhiều điểm nghẽn: nợ xấu, nợ công, năng lực cạnh tranh, thị trường nội địa yếu… Trong khi đó, về hội nhập quốc tế, năm 2015 Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) chính thức được thành lập nhưng sự chuẩn bị còn trầm lắng. Đa phần doanh nghiệp khi được hỏi đều không quan tâm với AEC. Đây là thách thức không nhỏ với nền kinh tế.
TS Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa cho biết cộng đồng doanh nghiệp và người dân đang rất trông chờ vào động lực phát triển mới. Theo ông, có một số nhân tố có thể được xem là động lực. Thứ nhất, mấy tháng qua tình hình đã có chuyển biến, một vài doanh nghiệp bắt đầu phục hồi. Thứ hai, ngay từ đầu năm chúng ta đã tập trung 4-5 dự luật liên quan đến kinh tế. Qua sửa đổi dứt khoát sẽ có nội dung mới, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển đi lên. Thứ ba chúng ta chuyển sang kinh tế thị trường theo những phương pháp, yếu tố thực sự thị trường.
Tuy nhiên, TS Cao Sỹ Kiêm băn khoăn rằng một số vấn đề của nền kinh tế còn chưa rõ, tù mù: Có người nói sự phục hồi của nền kinh tế chưa vững chắc, còn tôi nói là quá mong manh. Chỉ cần một sơ xuất nhỏ là doanh nghiệp lao đao ngay. Nền kinh tế chưa đủ vững để chúng ta thoát ra.
Chiều nay, các chuyên gia tham dự diễn đàn sẽ tiếp tục phiên thảo luận về cải cách thể chế kinh tế.
. Theo HÀM YÊN (SGGP)