Tháng hành động vì chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2014:
Nan giải với thức ăn đường phố
Diễn ra từ 15.4 đến 15.5, Tháng hành động vì chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) năm 2014 mang chủ đề “ATTP thức ăn đường phố”. Thức ăn đường phố thật sự là mối lo lớn, với nguy cơ mất VSATTP, cùng những khó khăn trong công tác quản lý.
Nhiều mối nguy
Ở TP Quy Nhơn, khu vực ngã tư Ngô Văn Sở- Trần Độc; dọc đường Huyền Trân Công Chúa; khu vực đầu đường Phan Bội Châu tiếp giáp đường Trần Bình Trọng là những khu ăn uống bình dân nổi tiếng. Tại đây, không khó để nhận ra những nguy cơ từ thức ăn đường phố. Bàn ghế bày ra lòng lề đường, bếp nấu cũng chưng ra đường nốt. Những người bán hàng vô tư dùng tay không bốc bún, nem chả, cắt cá khô, mực nướng. Tại các quán bánh xèo, tôm rang, mỡ heo, nước chấm được đựng trong các thau, hũ không nắp đậy, những chú ruồi vo ve vòng quanh rồi đáp xuống. Yêu cầu kê cao thực phẩm càng khó thực hiện. Tại nhiều quán ăn, khu vệ sinh, nơi rửa chén bát nằm ngay cạnh bếp nấu.
“Chúng tôi đang có ý tưởng xây dựng mô hình điểm về thức ăn đường phố an toàn tại TP Quy Nhơn. Những người tham gia mô hình sẽ được khám sức khỏe, tập huấn kiến thức, trang bị dụng cụ cần thiết… Điều quan trọng là phải xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá mức độ đáp ứng yêu cầu đảm bảo VSATTP”.
Bác sĩ TRẦN THỊ ÁNH HỒNG, Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh
Ngày 7.5, đoàn thanh tra liên ngành VSATTP TP Quy Nhơn tiến hành thanh tra tại các hàng quán dọc đường Ngô Văn Sở. Tại quán ăn đầu đường, đoàn thanh tra phát hiện một chai nước giải khát hương sâm dứa sản xuất ngày 15.3.2013, có hạn sử dụng đến ngày 15.11.2013, nghĩa là đã hết hạn gần 5 tháng. Chai nước giải khát này đã được dùng hết 2/3. Theo lời chủ quán Nguyễn Tính Nhuận, chai nước giải khát hương sâm dứa này mới được mua ở chợ khu 6 (phường Ngô Mây) cách đây chưa lâu. Cũng tại quán ăn này, kết quả kiểm tra nhanh cho thấy mẫu chả giò dương tính với foocmon. Đáng chú ý, chủ quán không biết chính xác nguồn gốc của số chả giò này, vì chỉ nhận hàng từ một người đàn ông quen mặt hay bỏ chả giò cho các hàng quán trong khu vực.
Không chỉ các hàng quán tại khu vực Ngô Văn Sở - Trần Độc, tình trạng mất VSATTP còn xuất hiện ở nhiều nơi khác. Từ 9.4 đến 14.11.2013, Chi cục ATVSTP tỉnh đã tiến hành giám sát mối nguy ô nhiễm thực phẩm với 570 mẫu thực phẩm là thức ăn chế biến sẵn ở TP Quy Nhơn. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy, 61/100 mẫu dầu ăn, 57/80 mẫu chả lụa và 49/80 mẫu kem, nước đá không đạt các yêu cầu về VSATTP. Trước đó, trong năm 2012, 47/70 mẫu chả cá, 39/70 mẫu bánh đúc được kiểm nghiệm cũng không đạt yêu cầu.
Bên cạnh đó, việc chấp hành các quy định về tập huấn kiến thức và khám sức khỏe định kỳ cho người tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm cũng không được chú trọng. Tại quán đặc sản Tám Nam (đường nội bộ Xuân Diệu, TP Quy Nhơn), giấy khám sức khỏe người bán hàng đã hết hạn từ tháng 8.2013, nhưng đến thời điểm kiểm tra vẫn chưa có giấy khám sức khỏe mới. Lý do mà chủ quán Nguyễn Thị Sang đưa ra là không biết phải khám sức khỏe hằng năm!
Gian nan xử lý
Chị Phan Thị Hoa, chuyên trách công tác VSATTP của TTYT TP Quy Nhơn, cho biết: “Trong các lần đi kiểm tra, chúng tôi đều nhắc nhở từ những việc nhỏ, từ đó thay đổi dần ý thức và hành vi của người dân. Nhiều người đã có thói quen đeo khẩu trang, dùng găng tay, kẹp khi tiếp xúc với thực phẩm, dụng cụ đựng chén đũa có nắp đậy kín. Bên cạnh đó cũng hướng dẫn họ cách sắp xếp, kê đặt dụng cụ chứa đựng hợp lý, cách che chắn côn trùng gây hại…”.
Tuy nhiên, trên thực tế, sự thay đổi thói quen và hành vi trong thực hành VSATTP của người dân vẫn chưa đáng kể. Bên cạnh đó là nhiều rào cản trong công tác quản lý. Theo Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP tỉnh Trần Thị Ánh Hồng, các cơ sở thức ăn đường phố thường không có giấy phép kinh doanh, số cơ sở có địa chỉ ổn định không nhiều. Bên cạnh đó, nhiều người bán thức ăn đường phố hoạt động theo mùa vụ, càng gây khó khăn cho cơ quan quản lý.
“Việc tập huấn kiến thức thì có thể làm được, riêng khâu khám sức khỏe cho những người bán hàng “rày đây mai đó” thì hầu như không khả thi. Thêm vào đó, việc xử lý các cơ sở vi phạm của các đoàn thanh tra tuyến huyện, xã còn chưa kiên quyết. Chúng tôi vẫn thường xuyên lưu ý, nếu phát hiện vi phạm lần 2, lần 3 mà không xử phạt thì sẽ giảm tính nghiêm minh của hoạt động thanh kiểm tra”, bác sĩ Hồng khẳng định.
Năm 2013, các đoàn thanh tra liên ngành cấp huyện đã kiểm tra tại 1.961 cơ sở thực phẩm, phát hiện 326 cơ sở vi phạm, phạt tiền 55 cơ sở. Trong khi đó, ở cấp xã, có 6.092 cơ sở được kiểm tra, 933 cơ sở có vi phạm, 25 cơ sở bị xử lý nhưng chỉ với hình thức cảnh cáo, không có cơ sở nào bị phạt tiền.
Thức ăn đường phố phong phú về chủng loại, đa dạng về giá cả, phù hợp với nhu cầu và túi tiền của người dân. Trong lúc công tác quản lý thức ăn đường phố còn nhiều khó khăn, nguy cơ mất vệ sinh vẫn còn cao, người tiêu dùng cũng cần nâng cao ý thức, biết cân nhắc, lựa chọn những hàng quán sạch sẽ, an toàn.
NGUYỄN HOÀNG
"Chúng tôi đang có ý tưởng xây dựng mô hình điểm về thức ăn đường phố an toàn tại TP Quy Nhơn........VSATTP". Sức khỏe người dân đang từng ngày, từng giờ bị đe dọa bởi thực phẩm bẩn. Nhà chức trách thì đang chỉ dừng lại ở mức là ý tưởng. Vậy người dân đang mong muốn khi nào Ý tưởng đó thành hiện thực và Vai trò của Ngành an toàn vệ sinh thực phẩm đã và đang đặt trong mức Quan trọng nào trong thời gian vừa qua ?