Thị xã An Nhơn:
Hỗ trợ khôi phục các làng nghề truyền thống
Thị xã An Nhơn có 30 làng nghề truyền thống, góp phần giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động ở nông thôn. Tuy nhiên, các làng nghề truyền thống ở An Nhơn hiện gặp nhiều khó khăn do sản phẩm thiếu sức cạnh tranh trên thị trường; nhiều làng nghề thiếu vốn sản xuất; kỹ thuật, công nghệ sản xuất lạc hậu dẫn đến nguy cơ mai một. Hiện UBND thị xã An Nhơn đã thông qua Đề án phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN), làng nghề từ nay đến năm 2020, trong đó, sẽ đầu tư trên 585 tỉ đồng hỗ trợ khôi phục các làng nghề truyền thống.
Trong cơn bĩ cực
Theo UBND thị xã An Nhơn, đã có 24/30 làng nghề được UBND tỉnh công nhận làng nghề truyền thống. Thế nhưng, hiện chỉ một số làng nghề làm bún, bánh, nấu rượu sản xuất ổn định nhờ kết hợp giữa sản xuất với chăn nuôi, như nghề làm bún Ngãi Chánh (xã Nhơn Hậu), bánh tráng Trường Cửu, rượu Bầu Đá (xã Nhơn Lộc), làng bún, bánh An Thái (xã Nhơn Phúc)... Còn lại, nhiều làng nghề đang đối mặt với khó khăn do sản phẩm kém sức cạnh tranh và khan hiếm nguồn nguyên liệu sản xuất.
Một số làng nghề có nguy cơ mai một như nghề dệt ở Nam Phương Danh, nghề đan tre Tây Phương Danh (phường Đập Đá), nghề làm gốm Vân Sơn, nghề rèn Nam Tân (xã Nhơn Hậu), nghề đan tre Quan Quang - Khánh Lễ (xã Nhơn Khánh)… Hiện làng dệt Nam Phương Danh chỉ còn khoảng 25 khung dệt, chủ yếu dệt vải gạc y tế; làng nghề rèn Nam Tân chỉ còn 30 hộ với 90 lao động làm nghề, sản phẩm chủ yếu là các loại nông cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp như: rựa, cuốc, xẻng, dao, kéo... Làng nghề đan tre Quan Quang - Khánh Lễ hiện chỉ còn 40 hộ làm thúng, mủng, nong, nia, giỏ đựng trứng gia cầm, rọ heo…
Ông Nguyễn Văn Hà, cán bộ Phòng Kinh tế thị xã An Nhơn, cho biết: Trước đây, sản phẩm gốm Vân Sơn như lò, ấm, chậu kiểng, chum đựng nước… được tiêu thụ mạnh, có mặt ở khắp các tỉnh miền Trung- Tây Nguyên. Tuy nhiên, vài năm nay, do nguồn nguyên liệu đất sét tại địa phương khan hiếm, giá cao, trong khi đầu ra sản phẩm kém sức cạnh tranh, nên làng nghề có nguy cơ mai một. Các sản phẩm của làng nghề tiện gỗ mỹ nghệ Bắc Nhạn Tháp, làng rèn Nam Tân bị tồn đọng với số lượng rất lớn do thị trường tiêu thụ ngày càng bị thu hẹp. Với làng nghề gốm Vân Sơn, vấn đề nan giải là nguồn nguyên liệu đất sét tại địa phương bị cạn kiệt nên khả năng duy trì và phát triển làng nghề rất khó khăn.
Bên cạnh đó, giá nguyên liệu đầu vào như: điện, xăng dầu, nguyên vật liệu… liên tục tăng, trong khi giá đầu ra không tăng. Hầu hết các cơ sở sản xuất ở làng nghề đều dùng những thiết bị máy móc đơn giản, công nghệ lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ lẻ; thiếu thông tin về thị trường, giá cả; việc xây dựng thương hiệu, quảng cáo, tiếp thị chưa được quan tâm đúng mức. Một khó khăn khác là công tác quy hoạch phát triển các làng nghề chưa được thực hiện đầy đủ.
Để khắc phục tồn tại và có cơ sở định hướng phát triển bền vững các làng nghề, UBND thị xã An Nhơn đã xây dựng và thông qua Đề án phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN), làng nghề từ nay đến năm 2020; từng bước khai thác có hiệu quả tiềm năng lao động và đất đai của địa phương, nâng cao đời sống nhân dân.
Ông Nguyễn Đình Chương, Phó Phòng Kinh tế thị xã An Nhơn, cho biết: Hiện nay, UBND thị xã đang tập trung huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng tại các cụm CN đã có, lập quy hoạch các điểm, cụm CN-TTCN để di dời các cơ sở sản xuất, làng nghề đến sản xuất tập trung, tránh gây ô nhiễm môi trường. Vừa qua, UBND tỉnh đã có quyết định cho phép thành lập mới 3 cụm CN trên địa bàn thị xã An Nhơn, gồm: Tân Đức, An Mơ và Đồi Hỏa Sơn. Trong đó, cụm CN Tân Đức (trên địa bàn xã Nhơn Mỹ) diện tích 31,5 ha thu hút các ngành nghề: chế biến nông - lâm sản, tái chế phế liệu, cơ khí và sản xuất hàng tiêu dùng. Cụm CN An Mơ (xã Nhơn Thọ) diện tích 29,5 ha, thu hút các ngành chế biến nông - lâm sản, chế biến đá và sản xuất hàng tiêu dùng. Cụm CN Đồi Hỏa Sơn (phường Nhơn Thành) diện tích 37 ha, thu hút đầu tư các ngành may mặc, thủ công mỹ nghệ, công nghiệp phụ trợ, sản xuất hàng tiêu dùng.
Bên cạnh đó, để có nguồn nhân lực phát triển CN-TTCN và làng nghề hiệu quả, trong năm nay, từ nguồn vốn hỗ trợ khuyến công của tỉnh, vốn của địa phương cùng các cơ sở sản xuất trên địa bàn thị xã sẽ đầu tư trên 5,8 tỉ đồng mở các lớp đào tạo nghề cho lao động địa phương, gồm: đào tạo lao động may công nghiệp; xây dựng mô hình trình diễn sản xuất gạch không nung; hỗ trợ chi phí chứng nhận sản phẩm phù hợp tiêu chuẩn cho rượu Bàu Đá; hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở tham gia các hội chợ bán hàng trong và ngoài tỉnh.
Theo Đề án phát triển CN-TTCN và làng nghề giai đoạn từ nay đến năm 2020, thị xã An Nhơn sẽ đầu tư trên 585 tỉ đồng hỗ trợ khôi phục các làng nghề truyền thống. Trong đó, vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ 23,35 tỉ đồng, ngân sách thị xã 7,56 tỉ đồng, vốn khuyến công 5,2 tỉ đồng, vốn khoa học - công nghệ 900 triệu đồng, vốn huy động của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, hộ tham gia sản xuất tại địa phương trên 546 tỉ đồng. UBND thị xã đã chỉ đạo các phòng, ban chức năng tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, hộ gia đình ở các làng nghề trên địa bàn đầu tư thiết bị công nghệ, sản xuất, đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, tham gia hội chợ, quảng bá thương hiệu sản phẩm làng nghề.
NGUYỄN HÂN