Việc gì hại đến dân phải hết sức tránh
Giữa lúc nước nhà giành độc lập hơn một tháng, đang chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm, tình thế đất nước như “ngàn cân treo sợi tóc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi UBND các kỳ, tỉnh, huyện và làng (đăng trên Báo Cứu quốc số 69, ngày 17.10.1945). Ngắn gọn, súc tích, Người đã thẳng thắn chỉ ra những thói hư tật xấu của đội ngũ cán bộ cần sửa chữa.
Là công bộc, gánh việc cho dân
Mở đầu bức thư, Bác chỉ rõ mối quan hệ khăng khít giữa nhân dân và Chính phủ: “Nếu không có nhân dân thì Chính phủ không đủ lực lượng. Nếu không có Chính phủ, thì nhân dân không ai dẫn đường”. Từ đó, Bác khẳng định rõ nhiệm vụ chăm lo cho dân của Chính phủ chính là giá trị của độc lập, tự do thực sự. Bởi vì, “nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”.
Nông dân xã Ái Quốc, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương báo cáo kết quả sản xuất với Chủ tịch Hồ Chí Minh (ngày 31.5.1957). ẢNH: hochiminh.vn
Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định rõ hơn vị trí, vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của Chính phủ: “Chúng ta phải hiểu rằng, các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh việc chung cho dân, chứ không phải để đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật. Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh. Chúng ta phải yêu dân, kính dân thì dân mới yêu ta, kính ta”.
6 “căn bệnh” cần tránh
Trong bức thư, Chủ tịch Hồ Chí Minh thẳng thắn chỉ ra 6 căn bệnh mà cán bộ đã mắc phải lúc này:
Một là “Trái phép”. Người nói rõ về thói hư tật xấu này “... có lúc vì tư thù tư oán mà bắt bớ và tịch thu làm cho dân oán thán”. Đã oan thì tất dẫn đến oán. Đây là biểu hiện của tâm lý tiểu nông, lợi dụng chức vụ để trả thù cá nhân.
Hai là “Cậy thế”. “Cậy thế mình ở trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng phóng túng, muốn sao được vậy, coi khinh dư luận, không nghĩ đến dân. Quên rằng dân bầu mình ra là để làm việc cho dân, chứ không phải để cậy thế với dân”.
Ba là “Hủ hóa”. Từ này Bác đề cập ở đây không giống với nghĩa của nó hay được dùng sau này (quan hệ nam - nữ bất chính). Theo Bác, “Hủ hóa” là tham mô, tham nhũng: “...Thậm chí lấy của công dùng vào việc tư, quên cả thanh liêm, đạo đức”. Người lấy ví dụ cụ thể hơn: “ Ông ủy viên đi xe hơi, rồi bà ủy viên, cho đến các cô các cậu ủy viên, cũng dùng xe hơi của công. Thử hỏi những hao phí đó ai phải chịu?”.
Bốn là “Tư túng”, nghĩa là bố trí cán bộ theo cảm tính, dựa vào quan hệ riêng tư, thân thiết để tạo vây cánh, bè phái... không phải dựa vào tiêu chuẩn (tài, đức), quy định. Bác chỉ rõ: “Kéo bè, kéo cánh, bà con bạn hữu mình, không tài nǎng gì cũng kéo vào chức này chức nọ. Người có tài có đức, nhưng không vừa lòng mình thì đẩy ra ngoài. Quên rằng việc là việc công, chứ không phải việc riêng gì dòng họ của ai”.
Năm là “Chia rẽ”, nghĩa là gây mất đoàn kết nội bộ. Người chỉ ra rằng: “Bênh vực lớp này, chống lại lớp khác, không biết làm cho các tầng lớp nhân nhượng lẫn nhau, hòa thuận với nhau”.
Sáu là “Kiêu ngạo”. Bác vạch rõ tật xấu này: “Tưởng mình ở trong cơ quan Chính phủ là thần thánh rồi. Coi khinh dân gian, nói phô, cử chỉ lúc nào cũng vác mặt “quan cách mạng” lên. Không biết rằng, thái độ kiêu ngạo đó sẽ làm mất lòng tin cậy của dân, sẽ hại đến oai tín của Chính phủ”.
Nhận biết và sửa chữa sai lầm
Bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho chúng ta thông điệp thật sâu sắc không chỉ đối với hệ thống chính quyền từ Trung ương đến các địa phương, mà còn đối với cả hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Trước hết, cần nhận thức rất rõ vị trí, vai trò của nhân dân dân trong mối quan hệ với các cơ quan của Nhà nước nói riêng, hệ thống chính trị nói chung. Họ chính là đối tượng quản lý cũng là người được thụ hưởng chính sách. Do đó, các cơ quan Nhà nước nói riêng, hệ thống chính trị nói chung, phải chăm lo để nhân dân thụ hưởng nhiều nhất quyền lợi của họ.
Mỗi cán bộ, đảng viên phải xác định mình là công bộc của dân, phục vụ nhân dân. Trong ảnh: Lãnh đạo tỉnh, TP Quy Nhơn và phường Hải Cảng kiểm tra tình hình chống dịch Covid-19 trên địa bàn phường. Ảnh: N.V.T
Bên cạnh đó, phải nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của cán bộ, công chức, viên chức là “công bộc của của dân” - người phục vụ nhân dân chứ không phải “phụ mẫu chi dân” và “đè đầu, cưỡi cổ” nhân dân như chế độ thực dân, phong kiến. Ngoài ra, cán bộ, đảng viên phải nghiêm túc tự soi, sửa mình để tránh các thói hư tật xấu mà Bác đã chỉ ra. Các cơ quan kiểm tra, giám sát phải vào cuộc để kịp thời uốn nắn, nhắc nhở, thậm chí kỷ luật hoặc đề nghị tuy tố nếu sai phạm nghiêm trọng.
“Chúng ta không sợ sai lầm, nhưng đã nhận biết sai lầm thì phải ra sức sửa chữa. Vậy nên, ai không phạm những lầm lỗi trên này, thì nên chú ý tránh đi, và gắng sức cho thêm tiến bộ. Ai đã phạm những lầm lỗi trên này, thì phải hết sức sửa chữa; nếu không tự sửa chữa thì Chính phủ sẽ không khoan dung. Vì hạnh phúc của dân tộc, vì lợi ích của nước nhà, mà tôi phải nói. Chúng ta phải ghi sâu những chữ “công bình, chính trực” vào lòng”, Bác chỉ rõ.
Ngày 22.9.2021, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 14-KL/TW về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Kết luận chỉ rõ: “(…) cần đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, có bản lĩnh chính trị, trí tuệ, gương mẫu, quyết tâm đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, sẵn sàng đương đầu với khó khăn, thử thách, luôn nỗ lực hành động vì lợi ích chung”. Để thực hiện thành công Kết luận này, thiết nghĩ mỗi cán bộ, đảng viên nên nghiêm túc đọc và suy ngẫm lại Bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói trên.
LÊ VĂN MINH
(Trường Chính trị tỉnh)