Nghĩ từ làng gốm Thanh Hà

 Có khá nhiều phim tài liệu về làng gốm Thanh Hà ở phường Thanh Hà, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam - làng nghề đã được công nhận là di sản cấp quốc gia. Nhưng giản dị, ngắn gọn và tạo ấn tượng mạnh cho người xem có lẽ phải kể đến Làng gốm Thanh Hà - Đất và Lửa, một phim tài liệu ngắn (chỉ gần 6 phút) do Truyền hình Công an nhân dân thực hiện.

Gốm Thanh Hà chủ yếu là gốm đất nung với nhiệt độ chỉ từ 600 - 9000C, với màu đỏ đặc trưng. Nguồn nguyên liệu đất sét của làng gốm Thanh Hà lấy ở ven sông Thu Bồn; về kỹ thuật cũng như nhiều làng nghề gốm đất nung khác, thợ gốm ở đây cũng sử dụng chiếc bàn xoay truyền thống (một người đứng dùng chân tạo lực đẩy xoay bàn, một người bắt gốm). Trước đây, cũng như nhiều nơi khác, dải sản phẩm của gốm Thanh Hà chủ yếu là đồ gia dụng, như: Lò, nồi, niêu, ấm nước, chum, vại... Mấy năm gần đây, các lò gốm chuyển dần sang các mẫu vật lưu niệm cho du khách, những con giống xinh xinh, chậu đất nung cao cấp và đặc biệt là những sản phẩm trang trí nội thất, và phát triển mạnh mẽ.

Những khuôn hình trên phim loang loáng, chuyển cảnh rất nhanh và hầu hết đều đẹp. Một làng nghề 500 năm tuổi, ven sông Thu Bồn, gần TP Hội An lừng danh về du lịch, màu đỏ của gốm xen lẫn màu xanh của hoa lá, cỏ cây, dòng sông... Làng gốm Thanh Hà - Đất và Lửa khiến người ta ao ước được đến đây để trải nghiệm. Còn tôi chỉ xem đến nửa phim - xin nhắc lại là phim rất ngắn - không dưng lại dạt trôi về một làng gốm khác ở Bình Định - làng gốm Vân Sơn ở Nhơn Hậu, TX An Nhơn.

Xét về không gian địa lý, lịch sử hình thành, phát triển, các yếu tố bổ trợ thì Vân Sơn tương tự như Thanh Hà. Vân Sơn tọa lạc ở đất Vua, rất gần với nhiều di tích đẳng cấp quốc gia như tháp Cánh Tiên, thành Hoàng Đế, chùa Thập Tháp, xê xế đó còn có cả tháp Bánh Ít; quanh làng nghề còn nhiều làng nghề lâu đời như tiện gỗ Cẩm Văn, làng rượu Bàu Đá, làng bánh tráng Trường Cửu… Thậm chí chỉ riêng mảng đôn chậu, Vân Sơn có thể tựa vào “người em ruột thịt” của mình là hai làng mai - Háo Đức, Thanh Liêm. Vậy nhưng Vân Sơn đang trên đà mai một, còn Thanh Hà thì rộn ràng vui. Nghĩ đến đó thôi là đủ thấy nhói lòng vì tiếc.

Trong Làng gốm Thanh Hà - Đất và Lửa, tác giả có hé ra thông tin về mẫu mã sản phẩm mới, cách thức tiếp cận với kênh bán hàng mới và nếu chịu khó tìm thêm thông tin sẽ thấy tour làng nghề ở Hội An nối với nhau liền lạc máu thịt đến đâu. Xem Làng gốm Thanh Hà - Đất và Lửa, tôi cứ liên tục đặt những dấu nối, những đường link dẫn về quê nhà mình, liên tục lẩm bẩm, giá như… giá như…

ĐÔNG A