Cần chặt chẽ, tránh bị lợi dụng
Sáng nay, Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) và thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phá sản (sửa đổi).
Chặt chẽ, ngăn doanh nghiệp cố tình chây ỳ trả nợ
Theo dự thảo, người lao động, công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở ở những nơi chưa thành lập công đoàn cơ sở có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản khi hết thời hạn 3 tháng, kể từ ngày người lao động, đại diện công đoàn có yêu cầu mà doanh nghiệp, hợp tác xã không trả lương, các khoản nợ khác đến hạn đối với người lao động. Đa số ý kiến tán thành cần phải có nội dung này để bảo vệ quyền lợi của người lao động, tuy nhiên, nhiều ý kiến băn khoăn. Bởi trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, nhiều doanh nghiệp đang phải nợ lương người lao động nhưng người lao động vẫn thông cảm, chia sẻ do doanh nghiệp vẫn kiên trì bám trụ sản xuất. Do vậy, cần quy định chặt chẽ hơn và không nên quy định người lao động trực tiếp nộp đơn yêu cầu phá sản mà nên thông qua tổ chức công đoàn.
ĐB Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) băn khoăn và cho rằng cần làm rõ quy định để cá nhân nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản sao cho tránh lạm dụng tranh chấp giữa người lao động và doanh nghiệp và nên chăng quy định người lao động nộp đơn qua tổ chức công đoàn.
Tại khoản 2 điều 42 quy định Tòa án nhân dân ra quyết định mở thủ tục phá sản khi có một trong các căn cứ như: doanh nghiệp, hợp tác xã không thanh toán, trì hoãn thanh toán khoản nợ đến hạn; tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã không đủ thanh toán các khoản nợ đến hạn. Song ĐB Dương Hoàng Hương (Phú Thọ), cho rằng, quy định như vậy chưa hoàn toàn phù hợp. Bởi doanh nghiệp, hợp tác xã không thanh toán, trì hoãn mang tính chủ quan và khác so với doanh nghiệp rơi vào tình trạng không có khả năng thanh toán. Mặt khác, việc doanh nghiệp không thanh toán mà mở thủ tục phá sản còn giúp doanh nghiệp trì hoãn trả nợ hợp pháp do thủ tục liên quan kéo dài. Nếu quy định như vậy sẽ có không ít vụ việc tuy phải mở thủ tục phá sản nhưng thực tế doanh nghiệp, hợp tác xã không rơi vào tình trạng phá sản.
Đồng tình quan điểm này, các ĐB Đinh Xuân Thảo (Hà Nội), Trương Trọng Nghĩa (TPHCM), Phùng Đức Tiến (Hà Nam)… cũng cho rằng cần quy định chặt chẽ tiêu chí để mở thủ tục phá sản bởi quy định như dự thảo là chung chung và chưa ổn. Bởi nếu theo tiêu chí như dự thảo, hàng trăm, ngàn doanh nghiệp sẽ bị yêu cầu mở thủ tục phá sản, chưa kể quy định như trên còn khiến kẻ xấu lợi dụng kích động gây khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp.
Chia sẻ quan điểm của mình, ĐB Trần Du Lịch (TPHCM) cho rằng, dự luật ra đời sẽ giải quyết được thực tế doanh nghiệp "chết" mà không "chôn" được như hiện nay. Luật này tiếp cận theo hướng để doanh nghiệp lành mạnh tài chính trong kinh doanh bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chủ nợ bằng phá sản. Hiện nay, có nhiều doanh nghiệp có lãi nhưng chủ yếu lại vay ngắn hạn đầu tư trung, dài hạn như doanh nghiệp bất động sản nên khi xảy ra khủng hoảng không bán được hàng, không trả được nợ... Luật này ra đời sẽ răn đe việc đó. Cũng theo ĐB Trần Du Lịch, không nên lo ngại luật ra đời sẽ gây phá sản nhiều doanh nghiệp bởi từ điều 25 đến điều 105 có đến 80 điều từ việc mở thủ tục đến hội nghị chủ nợ… trước khi xác định doanh nghiệp có khả năng phục hồi hay lâm vào tình trạng phá sản. Do vậy, quy định như vậy là chặt chẽ và không nên nhầm cứ có nộp đơn là doanh nghiệp phá sản.
DNNN sẽ phải công khai thông tin như doanh nghiệp niêm yết
Theo tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), điểm mới trong thành lập và đăng ký doanh nghiệp là tách biệt việc đăng ký thành lập doanh nghiệp và việc xin giấy phép kinh doanh đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo hướng bãi bỏ các yêu cầu về điều kiện kinh doanh tại thời điểm đăng ký thành lập doanh nghiệp, như: yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định; tiếp tục đơn giản hóa và tạo thuận lợi hơn cho thành lập doanh nghiệp, như: đơn giản hóa nội dung giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp chỉ ghi ngành nghề kinh doanh có điều kiện); hài hòa hóa và thực hiện đồng thời thủ tục đăng ký doanh nghiệp với thủ tục về đăng ký thuế, đăng ký lao động và bảo hiểm xã hội. Bên cạnh đó, dự luật cũng bổ sung mới các nội dung mới như: áp dụng thống nhất các thủ tục của Luật Doanh nghiệp về thành lập doanh nghiệp, chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp, không phân biệt nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.
Nội dung mới khác được bổ sung vào dự luật là bổ sung chương mới về doanh nghiệp nhà nước (DNNN) từ điều điều 89 đến điều 113. Hai điểm đáng chú ý trong dự thảo là quy định điều kiện, tiêu chuẩn cao hơn đối với thành viên hội đồng thành viên, như: không đồng thời là cán bộ trong bộ máy quản lý nhà nước hoặc tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc các chức vụ quản lý, điều hành tại các doanh nghiệp thành viên; chưa từng bị miễn nhiệm chủ tịch hội đồng thành viên, thành viên hội đồng thành viên, hoặc chủ tịch công ty, giám đốc/tổng giám đốc… Thứ hai là quy định về yêu cầu công khai hóa thông tin đối với doanh nghiệp có sở hữu vốn nhà nước theo thông lệ quốc tế tốt về quản trị doanh nghiệp nhà nước và khắc phục bất cập hiện nay. Theo đó DNNN sẽ phải công khai hóa thông tin một cách định kỳ và bất thường và với mức độ công khai hóa thông tin tương tự như công ty cổ phần niêm yết.
Thẩm tra dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho biết, đa số ý kiến đề nghị cụ thể hóa những ngành, nghề cấm kinh doanh và ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo tinh thần của Hiến pháp về quyền của mọi người tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm và chỉ bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng. Hiện nay, trong một số luật đã có quy định về lĩnh vực, ngành, nghề, hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh. Tuy nhiên, để bảo đảm sự thống nhất và minh bạch, cần tập hợp để quy định thành những danh mục cụ thể kèm theo dự án luật này trên cơ sở xem xét tính hợp lý và khả thi; đồng thời, quy định rõ hơn trong dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) nguyên tắc xác định các ngành, nghề cấm kinh doanh. Xung quanh việc bổ sung chương mới quy định về DNNN, ông Nguyễn Văn Giàu cho biết, đa số ý kiến đề nghị không nên có chương hoặc mục riêng quy định về DNNN trong luật. Việc bổ sung một chương, mục riêng quy định về DNNN có thể dẫn đến sai lệch kết cấu, bản chất và chức năng vốn có của Luật Doanh nghiệp là luật chung về thành lập, tổ chức và hoạt động doanh nghiệp, không phân biệt tính chất sở hữu và thành phần kinh tế. Do vậy, đối với những nội dung có tính đặc thù liên quan đến thành lập và tổ chức quản lý DNNN cần được chuyển hóa vào các phần tương ứng trong dự án luật. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp, tạo cơ sở pháp lý đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu DNNN; bổ sung quy định về tổng công ty, tập đoàn kinh tế nhà nước.
. Theo HÀ MY (SGGP)