Khẩu súng DKZ của Tiểu đoàn 50
Ở gian chính của Bảo tàng tỉnh Bình Định đang trưng bày một khẩu súng DKZ 82 mm (ảnh). Đây là hiện vật gốc do Tiểu đoàn 50, Tỉnh đội Bình Định sử dụng trong kháng chiến chống Mỹ. Sau ngày giải miền Nam thống nhất đất nước, Tỉnh đội Bình Định đã tặng lại cho Bảo tàng.
Từ chỗ là một đơn vị nhỏ ra đời năm 1960, chỉ một năm sau Đội vũ trang tuyên truyền 2 - 9 đã phát triển thành Đại đội Tây Sơn - đây là lực lượng nòng cốt để xây dựng Tiểu đoàn 50 ra đời vào ngày 19.8.1963 tại xã Ân Hữu, huyện Hoài Ân và là tiểu đoàn bộ binh đầu tiên của tỉnh Bình Định. Liên tục chiến đấu trên quê hương suốt 12 năm (1963 - 1975) Tiểu đoàn 50 lớn mạnh không ngừng, lập nhiều chiến công lớn trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước tại Bình Định.
Năm 1975, được giao hướng tiến công chính vào giải phóng thị xã Quy Nhơn, với tinh thần tốc chiến tốc thắng, Tiểu đoàn 50 đã mưu trí, dũng cảm đột phá các ổ đề kháng của địch, nhanh chóng tiến công vào Quy Nhơn, kéo lá cờ đỏ sao vàng lên cao chính thức báo hiệu đã hoàn toàn giải phóng Quy Nhơn vào ngày 31.3.1975.
Trong 2 năm chiến đấu từ 1973 - 1974, với khẩu súng DKZ 82 mm này, Tiểu đoàn 50 đã bắn sập 162 lô cốt, bắn cháy 20 xe tăng, xe bọc thép của địch, góp công lớn vào những chiến thắng của cách mạng trên đất Bình Định. Với những chiến công to lớn đã đạt được, ngày 20.12.1973, Tiểu đoàn 50 được Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền nam Việt Nam tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân. Đó chính là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của cán bộ, chiến sĩ của tiểu đoàn trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước những năm 1963 - 1973.
Sau năm 1975, Tỉnh đội Bình Định đã trao tặng khẩu súng DKZ 82 mm của Tiểu đoàn 50 cho Bảo tàng Bình Định lưu giữ, trưng bày, giáo dục truyền thống đấu tranh cách mạng cho các thế hệ trẻ của tỉnh nhà.
NGUYỄN VIẾT TUẤN