Trên cánh đồng ấu thơ
Tạp bút của CAO THƠM
Chăn trâu đốt lửa trên đồng
Rạ rơm thì ít, gió đông thì nhiều
Mải mê đuổi một con diều
Củ khoai nướng để cả chiều thành tro.
(Chăn trâu đốt lửa, Đồng Đức Bốn)
Mùa đông trên cánh đồng ấu thơ, tôi được hòa mình vào không gian bao la của màn sương mù dầy đặc, của khung trời màu xám, của cái lạnh tê tái đồng quê và của tình bạn yêu thương ấm áp tràn đầy. Dấu chân của tôi đã in không biết bao nhiêu lần trên cánh đồng năm xưa, đã đạp lên những gốc rạ xào xạc còn sót lại, dẫm lên bùn nâu xỉn quánh, vấp phải cọng cỏ mần trầu lan dọc bờ ruộng, để đến bây giờ chỉ thoáng nghĩ đã như thấy đang cùng nhau chăn trâu, thả bò miên man trên cánh đồng ấy…
Tôi rất ớn nhưng cũng chính vì thế mà rất nhớ cái gió mùa đông thông thốc thổi buốt da buốt thịt những đứa con nhà nghèo, ký ức chẳng thể nhòa phai. Đám chúng tôi chỉ còn cách nhảy nhót, hò hét làm người nóng lên cho bớt lạnh. Đứa thì nhảy huỳnh huỵch, đứa tung tăng chân sáo, đứa lót tót lên lưng trâu rồi phi thình thịch xuống ruộng, đứa lại vừa dang tay vừa hét lớn như “thách thức” với gió đông…
Tranh của họa sĩ NGUYỄN QUANG QUÝ
Mùa đông trên cánh đồng ấu thơ của tôi có ánh lửa bập bùng cháy, tỏa hơi ấm làm ửng hồng những đôi má bầu bĩnh thân thương vô cùng. Mỗi lần lùa trâu bò ra đến bãi xong, chúng tôi lại túa ra đi tìm gốc rạ, củi mục dưới bờ bãi gom lại chất đống để nhen lên đặng tìm chút hơi ấm. Có hôm còn vùi thêm củ lang, khúc mì, trái bắp; vừa vùi vào đống lửa xong đã vội ngóng trông, hương thơm khoai củ ấy khiến cả bọn dấy lên nỗi thèm thuồng không cắt nghĩa được. Trong bao la không khí lạnh, mùi khoai nướng, mì nướng dậy lên thơm ngào ngạt cả một vùng trời. Có đứa chỉ vì thế mà bật lên ước muốn mùa đông cứ thế kéo dài mãi mãi, trẻ con mà. Chúng tôi có thèm khát miếng khoai khúc mì đến mức ấy đâu nhỉ. Cái chúng tôi trân quý là hơi ấm bạn bè, là tình đoàn kết mà lúc ấy không đứa nào gọi tên ra được.
Mùa đông trên cánh đồng ấu thơ, từ gian khó tôi đã bước đi từng bước vững vàng. Còn đó là những lần đi trỉa bắp với mẹ. Vụ bắp đông sau vụ lúa tháng mười. Đất khô đanh, hai mẹ con phải đi dẫn nước trên nguồn xa tít tắp. Dẫn về ruộng rồi lại phải làm luống, đào hốc rồi tỉa. Đôi tay tỉa bắp sưng lên đỏ tấy rồi rát buốt đến tận cho mùa bắp đã xanh lá. Tầm giữa đông, cây bắp cao quá đầu, hương bắp lay lay bay tỏa ngào ngạt thơm lừng bình yên cả một vùng quê yêu dấu.
Mùa đông trên cánh đồng ấu thơ, tôi đã kịp nhận ra làng mình đẹp vô cùng và càng lúc càng thấy yêu quê hương da diết. Vạt xuyến chi cuối mùa trắng muốt với nhụy vàng ươm như những đốm nắng nhỏ xinh. Đàn chèo bẻo tao tác đứng trên cành gạo khẳng khiu, mấy chú sẻ đồng cần mẫn đi kiếm mồi và đàn cò trắng chao nghiêng mỗi chiều hoàng hôn buông xuống. Và những bông cỏ may tím biếc trong gió phất phơ, găm những mũi hoa nhỏ vào gấu quần gấu áo như níu kéo người lại, tất cả đã tạo nên một bức họa tuyệt đẹp. Và trong dòng hồi tưởng ấy tôi thấy thơ ấu mình đứng sựng lại giữa đồng bắt rễ vào quê nhà, cùng những bạn bè thơ ấu đan thành rừng thành lũy trải dài kết nối băng băng…
Hôm nay đây giữa mùa đông trên cánh đồng ấu thơ năm cũ nhiều hoài niệm bình yên trở lại trong tôi. Cuộc sống những ngày ở phố, đôi khi tâm trí tôi bị trống rỗng, bó buộc, và luôn cố gắng hòa mình để khỏi chống chếnh, chênh vênh. Và bằng một cách nào đó lạ lùng, khi mất thăng bằng tôi lại thả mình về những ngày mùa đông ấu thơ yên bình, neo lại nẻo bình yên để rồi được tan chảy trong yêu thương.