Tăng cường công tác truyền thông về biến đổi khí hậu:
Góp phần giảm thiểu rủi ro và thiệt hại do thiên tai
Bình Định là một trong những tỉnh thành của Việt Nam có nguy cơ cao do tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH). Vì vậy, công tác truyền thông về BĐKH đến từng hộ dân có vai trò quan trọng, nhằm góp phần giảm thiểu rủi ro và những thiệt hại do thiên tai gây ra. Những năm gần đây, công tác nâng cao kỹ năng truyền thông về BĐKH đã được Sở TN-MT nỗ lực triển khai.
Tiềm ẩn những nguy cơ
Theo các nhà nghiên cứu, Việt Nam là một trong những quốc gia, vùng lãnh thổ có nguy cơ phải chịu nhiều tác động do BĐKH và hiện tượng nước biển dâng; trong đó có Bình Định. Bà Nguyễn Quỳnh Anh, chuyên gia của Viện Nghiên cứu chiến lược và chính sách khoa học công nghệ (NISPASS - Bộ KH-CN), cho biết: Qua khảo sát, nghiên cứu, dự báo hầu hết nhiệt độ trung bình cả nước trong tương lai đều tăng 2-30 C; nhiệt độ tối cao có thể cao hơn so với kỷ lục hiện nay từ 4-50C; lượng mưa trong năm sẽ tăng từ 10-20%.
Tại Bình Định, qua nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy, tác động của BĐKH đối với sự chuyển đổi thời tiết, khí hậu và tình hình mưa, bão, lũ lụt ngày càng diễn biến phức tạp. Trước năm 1975, số lượng các cơn bão ở Bình Định là 0,7; sau năm 1975 đã tăng lên khoảng 1,13 cơn bão/năm. Đồng thời, nếu trước đây mùa mưa bão ở Bình Định thường bắt đầu từ tháng 9, tập trung chủ yếu vào tháng 10, tháng 11 và kết thúc vào tháng 12; những năm gần đây các cơn bão có xu hướng xuất hiện sớm hơn. Bình Định cũng là một trong những tỉnh phải hứng chịu số lượng các cơn bão nhiều nhất từ biển Đông và có xu hướng tăng theo thời gian. Bên cạnh đó, những biến đổi về nhiệt độ, lượng mưa, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, triều cường trên địa bàn tỉnh cũng có những thay đổi bất thường. Dấu hiệu BĐKH thể hiện rõ nhất qua 2 đợt mưa lũ xảy ra vào tháng 11.2009 và tháng 11.2013.
Tăng cường truyền thông về BĐKH
Những đợt mưa lũ trong những năm qua đã cho thấy tác động bất thường của BĐKH đối với tỉnh Bình Định. Ông Đinh Văn Tiên - Phó Giám đốc Sở TN-MT, kiêm Giám đốc Văn phòng điều phối về BĐKH (CCCO Bình Định), cho biết: Trên cơ sở những nghiên cứu và đánh giá của các nhà khoa học, Sở TN-MT đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác truyền thông về BĐKH. Đối tượng truyền thông chủ yếu là cộng đồng dân cư ven biển và châu thổ, nhất là người dân ở vùng hạ lưu sông Hà Thanh và sông Côn, như các phường Nhơn Bình, Nhơn Phú, Hải Cảng, Đống Đa, Thị Nại (TP Quy Nhơn); các xã Phước Thuận, Phước Sơn (Tuy Phước).
Bên cạnh đó, CCCO Bình Định cũng đã phối hợp với nhiều tổ chức trong và ngoài nước, như: NISPASS, Tổ chức phi chính phủ quốc tế CtC (Challenge to Change), Viện Chuyển đổi môi trường và xã hội (ISET) triển khai một số chương trình, dự án, trong đó có Dự án “Nghiên cứu mô hình truyền thông về rủi ro do BĐKH và thích ứng tại các cộng đồng ven biển và châu thổ”; phối hợp với các sở, ngành, Ban chỉ huy (BCH) Phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn (PCLB-TKCN) tỉnh, TP Quy Nhơn, tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo, tập huấn, nâng cao kỹ năng truyền thông về BĐKH cho cán bộ, nhân viên, thành viên Ban PCLB một số xã, phường và một số cơ quan truyền thông. CCCO Bình Định cũng đã triển khai một số chương trình, hoạt động, như đánh giá nhận thức của địa phương trong công tác phòng ngừa, ứng phó với thiên tai và thích nghi với BĐKH; trang bị kỹ năng truyền tin cảnh báo lũ sớm cho cán bộ cơ sở; xây dựng quy chế thông tin cảnh báo lũ sớm.
Hơn 1 năm nay, NISPASS và các cán bộ của CCCO Bình Định đã trực tiếp xuống các xã, phường Nhơn Bình, Nhơn Phú, Phước Sơn, Phước Thuận gặp gỡ, phỏng vấn chính quyền địa phương và các hộ dân về các vấn đề liên quan đến việc thích ứng với BĐKH và công tác phòng ngừa, ứng phó với thiên tai. NISPASS và các chuyên gia của ISET, CtC còn tổ chức một số hội nghị, hội thảo, tập huấn, nhằm trang bị kỹ năng truyền thông về BĐKH cho cán bộ, nhân viên của BCH PCLB-TKCN tỉnh, TP Quy Nhơn; đội xung kích PCLB các xã, phường; phóng viên các cơ quan truyền thông và giảng viên Trường Đại học Quy Nhơn.
Qua các lớp tập huấn, các đối tượng nói trên được trang bị kiến thức về BĐKH, hiểu được thế nào là BĐKH, nguyên nhân của BĐKH, biểu hiện của BĐKH, mối quan hệ của BĐKH với thiên tai, con người đã ứng phó với BĐKH như thế nào, thế nào là tình trạng dễ bị tổn thương, thế nào là thích ứng với BĐKH. Học viên còn được trang bị một số kỹ năng tuyên truyền về BĐKH, như: Vai trò của người làm truyền thông trực tiếp về BĐKH; cách thức thiết kế bài trình bày về BĐKH; phương pháp lập kế hoạch cho một hoạt động nhóm tuyên truyền về BĐKH; kỹ năng đặt câu hỏi; các hình thức thu thập và xử lý thông tin; được chia thành các tổ, làm việc theo nhóm để thảo luận, thiết kế 1 bài trình bày về BĐKH, sau đó sẽ được các chuyên gia nhận xét, góp ý và hoàn chỉnh.
Theo bà Nguyễn Quỳnh Anh, khi công tác truyền thông về BĐKH được triển khai sâu rộng, đạt hiệu quả, thì người dân không chỉ thích ứng, mà còn ứng phó kịp thời, hiệu quả trước những nguy cơ rủi ro và thiệt hại do thiên tai gây ra.
VIẾT HIỀN