PHÒNG CHỐNG KHAI THÁC IUU:

Nhìn rõ hơn mặt hạn chế để khắc phục

Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT vừa làm việc với UBND tỉnh về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), bên cạnh ghi nhận nhiều nỗ lực của Bình Định, cũng chỉ ra những “lỗ hổng” để kịp thời khắc phục.

 Nếu tình hình dịch Covid-19 được khống chế thì Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) sẽ sang Việt Nam (dự kiến trong quý I/2022) xem xét việc thực hiện các khuyến nghị chống khai thác IUU, để có thể gỡ “thẻ vàng” đối với sản phẩm thủy sản Việt Nam hay không.

Qua kiểm tra tại cảng cá, DN và làm việc với UBND tỉnh và các sở, ngành, địa phương liên quan, đoàn công tác của Bộ NN&PTNT phân tích, lưu ý một số vấn đề tồn tại trong công tác này. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Trưởng đoàn công tác, nhấn mạnh: Tỉnh Bình Định cần tiếp tục rà soát để sớm khắc phục, đảm bảo đúng quy định, yêu cầu chặt chẽ trong các khâu quản lý khi Đoàn thanh tra của EC thời gian tới có thể sẽ về Bình Định kiểm tra.

Cảng cá Tam Quan sau khi đạt loại II, được Bộ NN&PTNT ngày 23.12.2021 công bố là cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc hải sản từ khai thác, góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả phòng, chống khai thác IUU. - Trong ảnh: Tàu cập Cảng cá Tam Quan. Ảnh: HOÀI THU

Trong 6 tháng đầu năm 2021, 16 tàu cá Bình Định đã vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài (6 tháng cuối năm 2021 không có vi phạm). Hầu hết các tàu cá này đều dưới 15 m (nhóm tàu không quy định lắp đặt thiết bị giám sát hành trình), chủ yếu hoạt động ở ngư trường phía Nam và hằng năm không về địa phương. Đoàn công tác đề nghị tỉnh Bình Định cần có thêm giải pháp hiệu quả chấm dứt vi phạm, như thành lập đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh vào các cảng cá phía Nam, thông báo cho tàu cá Bình Định (không về địa phương, có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU) tập trung tại cảng cá phù hợp trong thời gian cụ thể để làm việc trực tiếp.

Ông Nguyễn Văn Lê, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Phù Cát (địa phương có 14/16 tàu cá vi phạm), cho biết: Sau khi nghe các ý kiến tư vấn và chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 6.1 lãnh đạo UBND huyện chỉ đạo các đơn vị, UBND các xã, thị trấn ven biển tiếp tục xây dựng kế hoạch, bổ sung giải pháp bám sát thực tế, nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống khai thác IUU. Thời gian tới thành lập đoàn công tác của huyện, mời đại diện gia đình chủ tàu tham gia, vào các cảng cá ở miền Nam để đẩy mạnh tuyên truyền, quản lý tàu cá Phù Cát hoạt động ngoài tỉnh, đã lâu không trở về địa phương.

Theo dữ liệu của tỉnh Bình Định, hiện toàn tỉnh có 5.963 tàu cá chiều dài từ 6 m trở lên đăng ký; trong đó đã cấp 3.195 giấy phép tàu cá khai thác hải sản vùng khơi, 1.317 giấy phép tàu cá khai thác tại vùng lộng, vùng ven bờ. Qua đối chiếu dữ liệu, Đoàn công tác cho biết theo số liệu cập nhật trên hệ thống giám sát tàu cá của Tổng cục Thủy sản thì Bình Định có 5.940 tàu (chênh lệch với dữ liệu của tỉnh 23 tàu); 3.991 tàu có giấy phép hết hạn… Vì vậy Đoàn đề nghị tỉnh Bình Định đồng bộ dữ liệu và cập nhật thường xuyên để đảm bảo lợi ích của ngư dân cũng như chặt chẽ hơn công tác quản lý.

Trong năm 2021, tại cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan, đã kiểm tra 2.949 tàu cá rời cảng, 2.669 lượt tàu cập cảng, đảm bảo đạt tỷ lệ theo quy định. Dù vậy Đoàn công tác vẫn lưu ý, toàn tỉnh có 3.252 tàu cá chiều dài từ 15 m trở lên, nếu chỉ khoảng một nửa số tàu này không thường xuyên về cập cảng cá trong tỉnh thì số lượt tàu được kiểm tra sẽ giảm rất nhiều... Đoàn cũng đề nghị tỉnh nên đưa ra điều kiện, tiêu chí cụ thể hơn nữa để có thể nâng cao chất lượng kiểm tra, đặc biệt cần lưu ý đến nhóm tàu cá có chiều dài trên 24 m.

Về xác nhận, chứng nhận nguồn gốc hải sản khai thác, xem một số hồ sơ lưu tại cảng cá, DN trên địa bàn tỉnh, đoàn công tác đã chỉ ra một số sai sót cần khắc phục để đáp ứng đúng các quy định, vì lẽ hồ sơ sản phẩm hải sản xuất khẩu vào thị trường EU yêu cầu độ chính xác rất cao, trong khi đó ở ta nhiều chỗ còn đại khái, du di. Đoàn công tác lưu ý, với thị trường EU tất cả các điểm có trong quy định đều là quan trọng; các lỗi còn vướng nhiều ở Bình Định là: Hồ sơ chứng nhận thiếu chữ ký của thuyền trưởng tàu cá, lẫn lộn về loài cá khai thác được, sai sản lượng hải sản tàu cá khai thác, sai thời gian tàu cá xuất bến, cập bến…

Giám đốc Sở NN&PTNT Trần Văn Phúc cho biết: Một trong những giải pháp trọng tâm thời gian tới là tăng cường công tác kiểm tra đối với tàu cá rời cảng, cập cảng và giám sát sản lượng hải sản khai thác đối với tàu cá cập cảng trong tỉnh; xác nhận, chứng nhận thủy sản đầy đủ, chính xác hơn theo quy định; đảm bảo thực hiện tốt cập nhật thông tin quản lý tàu cá lên phần mềm Vnfishbase...

Thống nhất với các ý kiến tư vấn của Đoàn công tác, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh yêu cầu các sở, ngành, địa phương phải rà soát lại, khắc phục theo nhiều góp ý hết sức thiết thực của đoàn công tác Bộ NN&PTNT. UBND tỉnh tiếp tục tăng cường chỉ đạo thực hiện các giải pháp hiệu quả hơn, xử lý quyết liệt hơn gắn với chịu trách nhiệm cụ thể của các cấp, ngành quản lý nếu để xảy ra vi phạm khai thác IUU.

HOÀI THU