Vụ nổ núi lửa Tonga mạnh hơn 660 quả bom nguyên tử

Vụ nổ núi lửa Tonga có sức mạnh tương đương 666 quả bom nguyên tử Mỹ từng ném xuống Hiroshima, tạo ra sóng thần và sóng xung kích lớn.

"Chúng tôi ước tính vụ nổ có sức công phá 10 megaton, tương đương 10 triệu tấn thuốc nổ TNT", James Garvin, nhà khoa học hàng đầu tại Trung tâm Không gian Goddard thuộc Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ  (NASA), cho biết hôm qua, đề cập vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai tại Tonga ngày 15.1.

Sức nổ này tương đương 666 quả bom nguyên tử được Mỹ ném xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản cuối Thế chiến II. Quả bom có đương lượng nổ 15 kiloton này đã khiến khoảng 90.000 người ở Hiroshima thiệt mạng ngay lập tức và tàn phá nặng nề thành phố.

Cột tro bụi từ núi lửa Hunga Tonga-Hunga Haapai ngày 14.1. Ảnh: Reuters.

Vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga-Hunga Haapai còn tạo ra đám mây hình gần tròn có đường kính 260 km, cao 20 km trước khi bị gió thổi lệch và phủ một lớp tro bụi lên các đảo ở Tonga. Vụ nổ "nghìn năm có một" cũng tạo sóng thần quét qua Tonga cùng các quốc đảo láng giềng như Fiji và Samoa, lan tới Nhật Bản và khiến Mỹ phát cảnh báo.

Cơ quan Khí tượng Quốc gia Mỹ thông báo Đài theo dõi Núi lửa Alaskia đã ghi nhận được tiếng nổ từ vụ phun trào ở khoảng cách gần 10.000 km. Trạm khí tượng Fife ở Scotland cũng cho biết vụ phun trào khiến đồ thị khí áp tăng vọt.

"Đây có thể là vụ phun trào tạo ra tiếng nổ lớn nhất kể từ sau khi núi lửa Krakatau phát nổ hồi năm 1883", Michael Poland, nhà địa vật lý thuộc Cơ quan Khảo sát Địa lý Mỹ (USGS), nhận xét. Vụ phun trào núi lửa Krakatau khiến hàng nghìn người chết, trong khi lượng tro bụi nhiều tới mức che phủ bầu trời cả khu vực.

Núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai được nhóm nghiên cứu NASA theo dõi suốt nhiều năm qua. Nó đã bị phá hủy hoàn toàn sau vụ nổ, trong khi một số hòn đảo gần đó cũng bị hư hại. "Đó không phải khói bụi bình thường, mà là những khối đá rắn bị vụ nổ nghiền thành từng mảnh. Thật kinh ngạc khi chứng kiến điều đó diễn ra", Dan Slayback, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Goddard, nhận xét.

Tuy nhiên, các chuyên gia USGS cho rằng vụ phun trào có quy mô tương đối nhỏ, khi chỉ kéo dài chưa đầy một tiếng, so với đợt núi lửa Pinatubo ở Philippines phun trào suốt nhiều giờ hồi năm 1991.

Theo Poland, vì sao một vụ phun trào có quy mô tương đối nhỏ như vậy có thể tạo ra sóng thần và tiếng nổ vang xa đến nửa kia Trái Đất vẫn còn là một điều bí ẩn. "Nó có ảnh hưởng rất lớn, vượt xa những gì chúng tôi dự đoán ngay cả khi vụ nổ xảy ra trên mặt nước. Đó là điều thật sự khó hiểu", ông nhận xét.

Chính phủ Tonga hôm qua lần đầu lên tiếng từ khi núi lửa phun trào, xác nhận hai cư dân địa phương và một công dân Anh thiệt mạng trong trận sóng thần. Một số đảo nhỏ chịu ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng, với toàn bộ nhà cửa bị tàn phá, một đảo khác chỉ còn hai căn nhà chống chọi được.

Liên Hợp Quốc dự kiến mở chiến dịch cứu trợ Tonga bằng các chuyến bay tiếp tế, nhưng sẽ không cử nhân viên đến quốc đảo để ngăn Covid-19 lây lan.

Theo Vũ Anh (Reuters/ Vnexpress)