3 nhà khoa học nghiên cứu ra vắc xin Covid-19 nhận giải thưởng VinFuture

VinFuture là giải thưởng khoa học công nghệ lớn nhất được tổ chức tại Việt Nam từ trước đến nay, thu hút được sự quan tâm theo dõi của những nhà khoa học top đầu thế giới. 

Tối 20.1, chủ nhân của giải thưởng chính VinFuture được xác định. Đó là 3 nhà khoa học nghiên cứu ra vắc xin Covid-19 công nghệ mRNA gồm Tiến sĩ Karikó, Giáo sư Weissman và Giáo sư Pieter R. Cullis. 

Ba nhà khoa học được trao giải thưởng chính VinFuture. Ảnh: Trọng Đạt

Giáo sư Drew Weissman là một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y, Đại học Pennsylvania (UPenn, Mỹ). Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư Weissman đã dành hơn 15 năm nghiên cứu về RNA nhằm sản xuất vắc xin với một niềm tin lớn vào khả năng chữa bệnh dường như vô tận của mRNA tùy chỉnh.

Giáo sư Drew Weissman.

Tiến sĩ Katalin Karikó sinh năm 1955 trong một gia đình làm nghề bán thịt ở Kisújszállás, một thị trấn cách Budapest (Hungary) 150 km về phía đông. Tình yêu toán học và khoa học của bà bắt nguồn từ chính những bài giảng của các giáo viên tại ngôi trường địa phương mà bà theo học.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Karikó đăng ký vào Đại học Szeged. Bà theo học chuyên ngành hóa sinh và hoàn thành khóa học tương đương trình độ Thạc sĩ vào năm 1978.  

GS Katalin Karikó.

Karikó nhận học bổng Tiến sĩ khi làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Sinh học Szeged (BRC) của Học viện Khoa học Hungary. Bà nhận bằng Tiến sĩ năm 1982 tại Đại học Szeged.

Karikó bắt đầu làm việc tại Đại học Pennsylvania, thành phố Philadelphia năm 1989, tập trung nghiên cứu về ứng dụng trị bệnh của mRNA được phiên mã trong ống nghiệm.

Tiến sĩ Katalin Kariko và Giáo sư Drew Weissman đã phát triển công nghệ mRNA biến đổi nucleoside và các cải tiến khác liên quan đến vắc xin mRNA. Đây là công nghệ mà Pfizer-BioNTech và Moderna đã sử dụng trong quá trình phát triển vắc xin của họ.

Nghiên cứu mang tính đột phá trong việc sửa đổi mRNA giúp ngăn hệ thống miễn dịch phản ứng với mRNA khi được đưa vào. Hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể có khả năng nhận ra sự hiện diện đột ngột của RNA ngoại lai và phản ứng như thể đó là một cuộc tấn công của virus thực sự. 

Nghiên cứu năm 2004-2005 của Tiến sĩ Kariko và các cộng sự đảm bảo rằng RNA đi vào tế bào và hoạt động đúng chức năng mà không gây ra các phản ứng cytokine, không gây độc tính hoặc các tác dụng phụ.  

Với Giáo sư Pieter R. Cullis, ông là Giám đốc Viện Khoa học Sự sống tại Đại học British Columbia (UBC). Ông đồng thời là Giáo sư tại Khoa Hóa sinh và Sinh học Phân tử và Trưởng nhóm Nghiên cứu NanoMedicines, UBC. 

Giáo sư Cullis và các đồng nghiệp đã đạt được những tiến bộ mang tính nền tảng trong việc tạo ra và đưa hệ thống các hạt nano lipid (LNP) vào tĩnh mạch dưới hình thức các loại thuốc dạng phân tử nhỏ và thuốc đại phân tử như RNA can thiệp nhỏ (siRNA).

GS Pieter R. Cullis.

Cullis là người đưa công nghệ hạt nano lipid từ lý thuyết trở thành hiện thực. Ông cũng đóng vai trò trung tâm trong việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển thuốc phi lợi nhuận (nay là Admare BioInnovations) và các tổ chức phi lợi nhuận khác như Mạng lưới đổi mới NanoMedicines.

Sau đó, trong nhiều năm, ông còn thành lập một số công ty để thương mại hóa những phát triển mới trong công thức LNP, cho phép phát triển vắc xin BioNTech/Pfizer. 

Thành tựu nghiên cứu của Cullis đã đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp trị liệu gen sử dụng công nghệ LNP, với các đại diện tiêu biểu như: Moderna, CureVac, BioNTech và Intellia.

Giáo sư Pieter R. Cullis đã được trao Giải thưởng Chính VinFuture vì thành tựu đột phá trong việc phát triển các hạt nano lipid cần thiết để bao bọc và bảo vệ mRNA hoạt động. Điều này đã mở ra một ngành khoa học mới và các phương pháp mới trong sản xuất vắc-xin mRNA Covid-19 giúp cải thiện cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người.

Kỹ thuật do Giáo sư Cullis tiên phong tạo ra đã được sử dụng thành công để phát triển hệ thống phân phối LNP cho vắc xin mRNA, bao gồm cả những kỹ thuật đang được sử dụng để ứng phó với đại dịch Covid-19.

Công trình nghiên cứu của 3 nhà khoa học nêu trên mang tính đột phá trong việc sửa đổi mRNA giúp ngăn hệ thống miễn dịch phản ứng với mRNA khi được đưa vào. 

Hiệu quả của công trình nghiên cứu khoa học này đã được chứng minh khi người dân của hơn 150 quốc gia được hưởng lợi nhờ vắc xin Covid-19 sử dụng công nghệ mRNA do 3 nhà khoa học này phát triển. 

Theo Trọng Đạt (Vietnamnet)