XÂY DỰNG XÃ ĐẠT CHUẨN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT:

Nhiều thay đổi hướng đến hiệu quả thực chất

Xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật có ý nghĩa quan trọng trong cải thiện các điều kiện tiếp cận pháp luật của người dân; nâng cao trách nhiệm của cơ quan nhà nước, đội ngũ cán bộ công chức trong thực thi công vụ. Từ đó, xây dựng nền hành chính cơ sở ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại.

 Ngày 22.7.2021, Chính phủ ban hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định về xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là xã) đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL). Ngày 15.11.2021, Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BTP hướng dẫn thi hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg.

Giải quyết thủ tục hành chính thuận lợi cho người dân là một trong những nội dung đánh giá xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Trong ảnh: - Người dân đăng ký thực hiện thủ tục hành chính tại xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn. Ảnh: K.T

Theo bà Hồ Mỹ Ngọc Chân - Trưởng Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật - Theo dõi thi hành pháp luật (Sở Tư pháp), từ các văn bản trên, công tác xây dựng xã đạt chuẩn TCPL đã có nhiều thay đổi cơ bản, phù hợp hơn với thực tiễn. Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định 5 tiêu chí xã đạt chuẩn TCPL với 20 chỉ tiêu. So với Quyết định 619/QĐ-TTg trước đó cũng quy định về xã đạt chuẩn TCPL, có 8 chỉ tiêu bị lược bỏ vì trùng lắp, không thuộc trách nhiệm của chính quyền cấp xã; 16 chỉ tiêu được giữ lại nhưng có sự chỉnh sửa và 4 chỉ tiêu được bổ sung mới để phù hợp hơn với trách nhiệm thực tiễn của chính quyền cấp xã.

Các tiêu chí, chỉ tiêu được chỉnh sửa, bổ sung tập trung vào các nội dung: Xây dựng và ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật; tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý, thực hiện dân chủ ở xã phường, thị trấn; tổ chức tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ảnh, khiếu nại, tố cáo, thủ tục hành chính; bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân trong việc tiếp cận với pháp luật và các quyền, lợi ích hợp pháp.

Bên cạnh đó, điều kiện công nhận xã đạt chuẩn TCPL được quy định thiết thực hơn, với 3 điều kiện: Tổng số điểm của các tiêu chí đạt từ 80 điểm trở lên; tổng số điểm của từng tiêu chí đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên và trong năm đánh giá không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

“Như vậy, so với Quyết định số 619/QĐ-TTg, điều kiện công nhận xã đạt chuẩn TCPL được quy định chung là tổng số điểm các tiêu chí đạt 80 điểm trở lên đối với tất cả các xã, không phân biệt xã loại I, loại II, loại III, nhằm bảo đảm sự công bằng cho người dân ở mọi địa bàn trên cả nước trong thụ hưởng quyền, lợi ích theo quy định của pháp luật”, bà Chân phân tích.

Trong khi đó, để tạo căn cứ đánh giá, chấm điểm các tiêu chí, chỉ tiêu về chuẩn TCPL, Thông tư số 09/2021/TT-BTP quy định việc chấm điểm, đánh giá cần dựa vào các tài liệu là những kết quả, sản phẩm đầu ra đạt được khi chính quyền và công chức cấp xã triển khai trách nhiệm được giao theo quy định của pháp luật. Các tài liệu này được quy định cụ thể và không làm phát sinh hồ sơ, nhiệm vụ mới cho chính quyền cấp xã. Đây là điểm mới có ý nghĩa quan trọng nhằm xác định cụ thể các nhóm tài liệu kiểm chứng đối với từng chỉ tiêu, tiêu chí TCPL, khắc phục tính hình thức trong tổ chức đánh giá, chấm điểm các tiêu chí, chỉ tiêu theo quy định trước đó.

Đồng thời, quy trình đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn TCPL và các biểu mẫu đánh giá được quy định cụ thể, rõ ràng, tạo thuận lợi cho cấp xã, cấp huyện tổ chức triển khai nhiệm vụ.

KHẢI THƯ