Ngày đầu tiên kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2014:
Vấn đề thời sự vào đề thi
Trong ngày thi đầu tiên của Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2014, vấn đề thời sự về chủ quyền biển đảo được đưa vào nhiều đề thi. Với những dự báo trước đó về một kỳ thi khó khăn khi có nhiều điểm mới, nhưng ngày thi đã kết thúc trong an toàn và nghiêm túc.
Ấn tượng từ những đề thi
Trong ngày thi đầu tiên, đề thi Ngữ văn được đánh giá là hay và lạ. Nhiều giáo viên cho biết, với cách ra đề “lạ” (gồm cả phần đọc hiểu và làm văn), khả năng số điểm cao sẽ không nhiều.
Thí sinh làm thủ tục trước khi thi môn Lịch sử tại Hội đồng thi Trường THPT Trần Cao Vân.
Phần đề Làm văn khá “hóc” với phần lớn thí sinh (TS) vì yếu tố bất ngờ, khi câu hỏi lấy đoạn trích từ vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” để yêu cầu TS phân tích khát vọng của nhân vật Hồn Trương Ba và trình bày suy nghĩ về vấn đề: con người cần được sống là chính mình. Mai Thị Anh, học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh, chia sẻ: “Lâu nay, chúng em thường ôn tập thơ, văn, truyện ngắn, riêng kịch ít được để tâm. Dù có làm hết 2 phần đọc hiểu và làm văn, nhưng khả năng điểm môn Ngữ văn của em cũng không cao”. Trong khi đó, nhiều TS khác chỉ “tủ” về khía cạnh bi kịch của tác phẩm.
Trong khi đó, phần đề Đọc hiểu của đề thi Ngữ văn đề cập đến sự kiện dàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc hạ đặt trái phép trên vùng biển Việt Nam. “Đây là sự kiện “hot”, được chúng em theo dõi kỹ, nên cũng không gặp khó khăn lắm, nhất là với yêu cầu viết đoạn văn ngắn bày tỏ thái độ về sự kiện đó”, Lâm Trinh, học sinh Trường THPT Quốc học Quy Nhơn, cho biết.
Chính yếu tố hay và lạ đã làm đề thi Ngữ văn trở thành đề tài bàn luận rôm rả của nhiều phụ huynh. Chiều 2.6, trong khi chờ con thi môn Vật lý tại Hội đồng thi Trường THPT Trần Cao Vân (TP Quy Nhơn), chị Nguyễn Thị Thúy, ở phường Lý Thường Kiệt, cho biết: “Tui đã nghĩ đề thi môn Ngữ văn sẽ có câu hỏi đề cập đến những bất ổn trên Biển Đông. Mấy ngày trước tui đã gợi ý, nhưng con gái chủ quan. Cũng may, tối trước hôm thi, con lên mạng coi thông tin này, vậy là thi xong môn Ngữ văn cầm chắc 7 điểm”.
Cùng chung mạch cảm hứng về biển đảo, đề thi Lịch sử cũng khéo léo đề cập đến vấn đề thời sự của đất nước hiện nay. Không đánh đố TS bằng những số liệu, cột mốc, giai đoạn lịch sử, đề thi lại gợi cảm hứng vì phần liên hệ: từ nguyên tắc hoạt động của Liên Hiệp Quốc về giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình đến việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam hiện nay.
17 giờ 15 ngày 2.6, gần một nửa trong số 57 TS thi môn tự chọn Lịch sử tại Hội đồng thi Trường THPT Trần Cao Vân đã rời phòng thi với tâm trạng phấn khởi. TS Nguyễn Công Huy cho hay: “Đề thi không quá khó, cũng không dài. Do ôn tập kỹ, nên em và nhiều bạn chỉ cần 60 phút để giải quyết bài làm”.
Ở chiều ngược lại, nhiều TS tỏ rõ sự ngán ngẩm với đề thi môn Vật lý. Nhiều học sinh cho rằng, trong 40 câu trắc nghiệm, có nhiều câu cần phải suy luận, tính toán, khó hoàn thành tất cả. “Em chỉ “đánh chắc” được 25 câu, 15 câu còn lại là “đánh lụi””, Vũ Hoàng Thị Thu Hành, học sinh Trường THPT iSCHOOL Quy Nhơn, bộc bạch. Không chỉ TS, ngay khi kết thúc môn thi Vật lý, nhiều giáo viên cũng cho rằng đề thi năm nay khó hơn những năm trước, lượng câu hỏi trắc nghiệm phân hóa học sinh khá nhiều.
An toàn và nghiêm túc
Theo tổng hợp của Sở GD&ĐT, trong ngày thi đầu tiên, đã có 26 TS vắng mặt. Trong đó, môn Ngữ văn có 14 TS, môn Vật lý có 8 TS, môn Lịch sử có 4 TS.
Trong ngày thi đầu tiên, 2 đoàn thanh tra của Sở GD&ĐT đã thực hiện kiểm tra công tác tổ chức thi ở các địa phương trong tỉnh. Theo ông Cao Văn Bình, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, Trưởng đoàn thanh tra các huyện phía Bắc, đến hết ngày thi đầu tiên, TS làm bài nghiêm túc, giám thị làm việc đúng quy chế. Bên cạnh đó, các hội đồng thi đã chuẩn bị chu đáo điều kiện cơ sở vật chất, bố trí nhân lực để phục vụ kỳ thi. “Trong điều kiện thời tiết oi bức, nhiều hội đồng thi đã tăng cường sử dụng quạt mát, phục vụ tốt cho TS”, ông Bình cho biết.
Chiều 2.6, Hội đồng thi Trường THPT iSCHOOL Quy Nhơn có 122 TS dự thi môn Vật lý, được bố trí vào 5 phòng thi. Theo Chủ tịch Hội đồng thi Phạm Văn Hồng, do số TS giảm đáng kể so với buổi sáng, nên Hội đồng quyết định tận dụng lực lượng giám thị đông đảo để bố trí hẳn mỗi phòng 3 người. “Giám thị hành lang tăng lên sẽ giúp chúng tôi quán xuyến được diễn biến của phòng thi. Bên cạnh đó, dù số TS ít nhưng công tác phục vụ vẫn được đảm bảo”, ông Hồng khẳng định.
Hoàn thành xong môn Vật lý, toàn thể cán bộ phục vụ tại Hội đồng thi Trường THPT iSCHOOL Quy Nhơn được nghỉ sớm, bởi ở đây không có TS nào thi môn Lịch sử. Trong khi đó, “người hàng xóm” - Trường THPT Hùng Vương - vẫn tiếp tục công việc dù chỉ có 1 TS dự thi. Ông Nguyễn Quý Chi, Chủ tịch Hội đồng thi Trường THPT Hùng Vương, cho hay: “Ngoài 3 giám thị, tất cả 13 cán bộ phục vụ đều phải làm việc nghiêm túc. Dù chỉ có 1 TS nhưng hội đồng không chủ quan, vẫn đảm bảo thực hiện đúng quy chế”.
THU HIỀN - VĂN TRANG
ĐỀ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2014 MÔN NGỮ VĂN
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Những ngày đầu tháng 5/2014, Trung Quốc ngang nhiên xâm nhập và hạ đặt giàn khoan HD 981 trái phép ở vùng đặc quyền kinh tế và quyền tài phán của Việt Nam, có những hành động hung hăng cản phá lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Trước tình hình đó, trái tim của hơn 90 triệu người dân Việt Nam ở trong nước, hơn 4 triệu kiều bào Việt Nam ở nước ngoài, nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới luôn nóng bỏng hướng về Biển Đông, hướng về Hoàng Sa và Trường Sa, dõi theo từng tin tức được truyền đi từ hiện trường vụ việc.
Những ngày qua, chúng ta lại một lần nữa chứng kiến tinh thần yêu nước trong mỗi một người dân Việt Nam, kiều bào ta ở nước ngoài, thể hiện sự đoàn kết trong quyết tâm bảo vệ vùng biển, đảo, chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, lên án mạnh mẽ những hành động sai trái, phi lý của Trung Quốc. Tuy nhiên, trước tình hình hiện nay chúng ta phải bình tĩnh, sáng suốt nhận định những sự kiện đang diễn ra trên Biển Đông để có hành động phù hợp.
(Bình tĩnh, sáng suốt thể hiện lòng yêu nước - Nguyễn Thế Hanh, Báo Giáo Dục & Thời đại số 116 ra ngày 15 - 5 - 2014)
Đọc văn bản trên và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Nêu những ý chính của văn bản
2. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản. Việc dùng các từ được gạch dưới trong câu: “Những ngày đầu tháng 5/2014, Trung Quốc ngang nhiên xâm nhập và hạ đặt giàn khoan HD 981 trái phép ở vùng đặc quyền kinh tế và quyền tài phán của Việt Nam, có những hành động hung hăng cản phá lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.” có hiệu quả diễn đạt như thế nào?
3. Viết một đoạn văn ngắn bày tỏ thái độ của anh/chị về sự kiện trên.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ có đoạn:
Hồn Trương Ba: Ông Đế Thích ạ, tôi không thể tiếp tục mang thân anh hàng thịt được nữa, không thể được!
Đế Thích: Sao thế? Có gì không ổn đâu!
Hồn Trương Ba: Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn.
Đế Thích: Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư? Ngay cả tôi đây. Ở bên ngoài, tôi đâu có được sống theo những điều tôi nghĩ bên trong. Mà cả Ngọc Hoàng nữa, chính người lắm khi cũng phải khuôn ép mình cho xứng với danh vị Ngọc Hoàng. Dưới đất, trên trời đều thế cả, nữa là ông. Ông đã bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào. Thân thể thật của ông đã tan rữa trong bùn đất, còn chút hình thù gì của ông đâu!
Hồn Trương Ba: Sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!
(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2013, tr. 149)
Phân tích khát vọng của nhân vật Hồn Trương Ba trong đoạn trích trên. Từ đó, trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề: con người cần được sống là chính mình.
Đề thi Ngữ văn: Rất thời sự !
“Điểm nhấn” của đề thi Ngữ văn năm nay là sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép dàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển Việt Nam. Theo thầy Trần Hà Nam, giáo viên Văn, Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, đề thi đã đáp ứng được yêu cầu về tính thời sự. Sự kiện này cũng là sự quan tâm lớn của thế hệ trẻ. Vấn đề Biển Đông được đưa vào đề Văn là dịp để các em thể hiện quan điểm rõ ràng, biết cách ứng xử bình tĩnh, sáng suốt trước những diễn biến phức tạp của tình hình hiện nay.
Trong khi đó, phần làm văn chỉ là 1 câu hỏi gồm 2 ý dành cho nghị luận văn học và nghị luận xã hội. “Tác phẩm được lựa chọn khá bất ngờ, nhiều em sẽ bị “bể tủ”. Phần tích hợp nghị luận xã hội và nghị luận văn học trong phần làm văn đã gợi mở nhiều suy ngẫm mang ý nghĩa nhân sinh tích cực. Phần thi này tạo được cảm hứng làm bài cho các học sinh khá, giỏi. Chỉ cần đọc kỹ đề, xác định được vấn đề là các em có thể triển khai tốt”, thầy Nam nhận định.
Đề thi Vật lý: Hay nhưng “cứng”
Nhiều năm đảm nhận công tác ôn thi cho học sinh lớp 12, thầy Phan Văn Tiến, giáo viên Vật lý của Trường THPT Tam Quan (Hoài Nhơn), nhận xét: “Đề thi tốt nghiệp năm nay hay nhưng “cứng”, nhiều câu chẳng thua kém đề thi đại học. Trong đó, khó nhất là các câu về điện xoay chiều và sóng cơ”.
Để làm tốt đề thi này, TS phải nắm kiến thức cơ bản, trọng tâm, vừa có kỹ năng tính toán và khả năng suy luận. Nhiều câu hỏi phải trải qua 2-3 bước biến đổi, chứ không đơn thuần ráp công thức vào thì sẽ ra đáp số. “Học sinh khá giỏi, đã luyện thi khối A thì không khó để có điểm 10. Tuy nhiên, với học sinh trung bình trở xuống, để đạt điểm 3-4 không phải dễ. Rất nhiều em đã chọn phương án may rủi”, thấy Tiến cho hay.
Với cách ra đề thi Vật lý như thế này, thầy Tiến cho rằng, cách ôn tập của những năm sau này sẽ có nhiều thay đổi theo hướng tích cực hơn.
Đề thi Lịch sử: Dễ đạt điểm trên trung bình
Đề thi Lịch sử năm nay được đánh giá là đã giúp học sinh thoát hẳn lối ghi nhớ máy móc các sự kiện. Theo cô Huỳnh Thị Kim Thủy, giáo viên Sử - Giáo dục công dân, Trường THPT Trần Cao Vân (TP Quy Nhơn), nếu chỉ thuộc nằm lòng mà không biết tư duy, nhận biết yêu cầu thật sự của đề, TS rất khó hoàn thành tốt bài thi. “Kiến thức lịch sử Việt Nam và thế giới được cân đối, nội dung không nằm ngoài đề cương ôn tập và dự đoán của những giáo viên có kinh nghiệm. Với đề thi này, học sinh trung bình có thể dễ đạt 5 điểm, học sinh khá giỏi chỉ cần 2/3 thời lượng làm bài”, cô Thủy đánh giá.
Một điểm đáng chú ý của đề Lịch sử là đề cập đến vấn đề giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình, trong mối liên hệ với vấn đề bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam hiện nay. “Trong quá trình ôn thi, tôi đã nhiều lần đề cập đến vấn đề này. Qua từng tiết học, cũng muốn cung cấp cho các em hiểu biết về cách thức giải quyết những căng thẳng hiện nay của Đảng và Nhà nước ta theo con đường hòa bình”, cô Thủy chia sẻ.