Tiếp cận thơ chữ Hán của Đào Tấn

 Thơ chữ Hán Đào Tấn - Những điểm nhìn nghệ thuật (NXB Khoa học Xã hội) là tập chuyên luận của TS Nguyễn Đình Thu. Tập sách hơn 270 trang được chia thành ba chương: Thế giới hình tượng trong thơ chữ Hán Đào Tấn; Không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật trong thơ chữ Hán Đào Tấn và Một số phương thức nghệ thuật trong thơ chữ Hán Đào Tấn.

Đào Tấn (1845-1907) tự Chỉ Thúc, hiệu Tô Giang và Mộng Mai, ông là nhà thơ, nhà soạn tuồng lỗi lạc của Bình Định. Trước khi trở thành nhà viết tuồng và được sân khấu hát Bội cả nước tôn vinh là Hậu Tổ Tuồng, Đào Tấn đã nổi tiếng là một nhà thơ tài hoa, đặc biệt là mảng sáng tác thơ chữ Hán.

Nguyễn Đình Thu quê gốc ở Thanh Hóa. Hiện anh đang sinh sống tại TX An Nhơn, công tác tại Khoa Khoa học xã hội & Nhân văn, Trường ĐH Quy Nhơn.

Sáng tác thơ chữ Hán của Đào Tấn phần lớn thuộc giai đoạn cuối thế kỷ XIX. Đây là giai đoạn lịch sử có nhiều biến đổi về chính trị, văn hóa, xã hội. Cùng với sự phức tạp trong đời tư tác giả đã tạo nên tính đa dạng, phong phú về hình thức cũng như những cảm nhận riêng biệt, đặc sắc đối với không gian nghệ thuật trong sáng tác thơ chữ Hán của ông.

Đào Tấn nhìn không gian bằng cái nhìn nghiêng về quan điểm nhân sinh, bút pháp tiếp cận gần hơn với hiện thực, dần thoát ly những hình ảnh vay mượn, ước lệ sáo mòn. Cùng với văn học viết cuối thế kỷ XIX, sáng tác thơ chữ Hán của Đào Tấn đã từng bước thoát khỏi ảnh hưởng của văn học cổ Trung Quốc cũng như thi pháp trung đại, tiến gần với những đặc điểm thuộc phạm trù văn học hiện đại. Điều này có thể được minh định qua kiểu không gian đời thường trong thơ chữ Hán của ông.

TS Nguyễn Đình Thu đã nghiên cứu phần thơ chữ Hán Đào Tấn với 141 bài. Tác giả đã tập trung khảo sát, phân tích tác phẩm, đi đến nhận diện kiểu tác giả trong sáng tác thơ chữ Hán Đào Tấn. Đồng thời, anh đã hệ thống, xác định những đặc điểm về hình tượng thiên nhiên, hình thức không gian, thời gian nghệ thuật trong thơ chữ Hán. Bên cạnh đó, qua thống kê, phân loại, so sánh…, công trình còn đi đến những kết luận về phương thức nghệ thuật thơ chữ Hán của Đào Tấn trên một số phương diện như thể loại, biểu tượng, bút pháp, ngôn ngữ…

Bằng sự cẩn trọng và nghiên cứu tỉ mỉ, chuyên luận Thơ chữ Hán Đào Tấn - Những điểm nhìn nghệ thuật là nguồn tư liệu hữu ích dành cho bạn đọc muốn tìm hiểu về tác gia Đào Tấn và thơ chữ Hán của ông.

VÂN PHI