Canh tác lúa theo hướng hữu cơ: Hướng đi mới nhiều triển vọng

Vụ Ðông Xuân 2021 - 2022, Trung tâm Khuyến nông tỉnh (Sở NN&PTNT) phối hợp với các địa phương xây dựng 3 mô hình sản xuất thâm canh lúa cải tiến theo hướng hữu cơ với quy mô diện tích 15 ha (5 ha/mô hình), 146 nông hộ tham gia. Kết quả, cả 3 mô hình đều cho kết quả rất khả quan.

Hội thảo tổng kết 2 mô hình thâm canh lúa cải tiến theo hướng hữu cơ tại phường Tam Quan Nam (TX Hoài Nhơn) và xã Ân Tường Tây (huyện Hoài Ân) cho thấy các mô hình cho năng suất trung bình 70 - 72 tạ/ha. Riêng tại xã Canh Vinh (huyện Vân Canh), do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, thời gian đánh giá lùi lại sang tháng 4. Tuy nhiên, thông tin từ cán bộ khuyến nông đứng chân địa bàn, mô hình tại Canh Vinh đạt cả về năng suất và chất lượng.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh tổ chức hội thảo tổng kết mô hình thâm canh lúa theo hướng hữu cơ tại Tam Quan Nam, TX Hoài Nhơn.  Ảnh: Trung tâm Khuyến nông tỉnh

So sánh trên cùng quy mô diện tích 5 ha, canh tác theo phương pháp hữu cơ có vốn đầu tư khoảng 99 triệu đồng, phương pháp như lâu nay là 112 triệu đồng. Chi phí giảm là nhờ mật độ sạ giảm, dẫn tới lượng giống sử dụng giảm (500 kg/ha so với 700 kg/ha). Về vật tư nông nghiệp, phương pháp mới chú trọng vào chế phẩm sinh học, phân bón hữu cơ và các loại phân tự sản xuất với nguồn nguyên liệu tại chỗ, giá rẻ; trong khi kiểu canh tác lâu nay sử dụng nhiều các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), phân hóa học, thuốc kích thích sinh trưởng - thời điểm này giá đang tăng cao. Ở hiệu quả kinh tế, phương pháp mới đem lại mức lãi khoảng 117 triệu đồng còn phương pháp như lâu nay chỉ khoảng 94 triệu đồng.

“Cốt lõi của cách làm ruộng mới là giảm mật độ sạ giống, không sử dụng thuốc BVTV, phân bón hóa học, thăm đồng thường xuyên và bảo vệ thiên địch, tiết kiệm nước tưới. Chúng tôi rất phấn khởi khi lúa đạt cả về năng suất, chất lượng. Và quan trọng hơn nữa là giữ gìn được sức khỏe cho bà con nông dân do ít tiếp xúc với hóa chất BVTV, cái này thì không đo đếm bằng tiền được”, ông Hồ Quang Thạch, cán bộ kỹ thuật khuyến nông, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đứng chân tại mô hình tại huyện Hoài Ân chia sẻ.

Hiệu quả kinh tế là điều dễ thấy ngay khi đánh giá mô hình. Nhưng sản xuất lúa theo hướng mới này đưa tới nhiều lợi ích bền vững khác. Giảm tối đa việc sử dụng hóa chất BVTV giúp hạn chế ô nhiễm trên đồng ruộng; lúa gạo không tồn dư chất hóa học, sức khỏe của người sản xuất lẫn người tiêu dùng đều được cải thiện rõ ràng. Thêm nữa, trong bối cảnh giá vật tư nông nghiệp tăng cao, đặc biệt là các loại phân bón, người dân chuyển đổi sang sử dụng sản phẩm hữu cơ, chế phẩm sinh học giúp tiết kiệm chi phí. Ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, khẳng định: Về lâu dài, việc hướng nông dân thay đổi phương pháp canh tác truyền thống góp phần hướng tới mục tiêu sản xuất nông nghiệp bền vững.

Cái khó của phương pháp này là yêu cầu nông dân phải tuân thủ về kỹ thuật, áp dụng sản xuất trên cùng một diện tích - một loại giống, đúng thời vụ… Do vậy, nông dân cần có thời gian thích ứng và thay đổi. Từ thực tế đó, trong quá trình triển khai mô hình, Trung tâm Khuyến nông tỉnh cử cán bộ đứng chân mô hình, đồng thời hợp tác với cán bộ khuyến nông cơ sở theo sát và hỗ trợ nông dân. Từ kết quả đạt được trong vụ Đông Xuân 2021 - 2022, vụ Hè Thu 2022, Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai thêm 3 mô hình tại 2 huyện Tây Sơn và Vĩnh Thạnh, quy mô diện tích 15 ha.

THU DỊU