Còn nhiều băn khoăn về căn cước công dân
Sáng nay, 9.6, Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự án Luật căn cước công dân và Dự án Luật hộ tịch. Đây là 2 luật mới nhằm triển khai Hiến pháp sửa đổi, rất quan trọng và liên quan thiết thân đến mỗi con người sinh ra và lớn lên ở đất nước Việt Nam. 2 dự luật cũng được kỳ vọng sẽ góp phần cải cách hành chính trong quản lý dân cư, tạo thuận lợi cho mọi người dân.
Không nên vội vã áp dụng luật căn cước công dân
Theo tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật căn cước công dân, Chính phủ đề xuất làm thẻ Căn cước công dân với tư cách là giấy tờ tùy thân có giá trị chứng nhận căn cước của công dân Việt Nam, thay thế chứng minh thư nhân dân (CMND) hiện đang sử dụng. Trên thẻ căn cước có thông tin về nơi thường trú của công dân và do đó, sau khi hoàn thành cơ sở hạ tầng và tích hợp đầy đủ dữ liệu về công dân, sẽ bỏ sổ hộ khẩu. Trên thẻ ghi số định danh cá nhân, thông tin về họ và tên khai sinh, họ và tên gọi khác, ngày, tháng, năm sinh, giới tính, dân tộc... nên công dân có thể sử dụng để chứng minh các thông tin này trong việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ của công dân mà không cần phải sử dụng một số giấy tờ khác.
Thẻ căn cước dự kiến được cấp cho công dân ngay từ khi làm thủ tục khai sinh để bảo đảm quyền công dân theo Hiến pháp 2013.
Góp ý về dự án luật này, ĐB Huỳnh Minh Thiện (TPHCM), đồng ý cấp thẻ căn cước công dân thay cho giấy CMND hiện hành, cấp ngay từ khi công dân sinh ra, bảo đảm quyền con người, nêu được gốc tích, đặc điểm nhận dạng của công dân đó. Đồng ý không đưa tên cha mẹ vào thẻ căn cước công dân để bảo đảm bí mật riêng tư của công dân.
Về thời điểm cấp thẻ, ĐB Huỳnh Minh Thiện, ĐB Đỗ Văn Đương (TPHCM) và một số ĐB cho rằng, cần quy định trẻ sinh ra bao nhiêu ngày thì được cấp thẻ. Về khái niệm quê quán, nguyên quán, sinh quán, cần giải thích rõ vì nhiều ý kiến hiểu khác nhau, vận dụng khác nhau. ĐB Đỗ Văn Đương (TPHCM) đề nghị thẻ căn cước công dân cần bổ sung thông tin về nhóm máu để khi xảy ra tai nạn, cấp cứu, chỉ cần tra thông tin là biết ngay cần phải lấy máu ở ngân hàng nào. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lại cho rằng cần tính toán việc đưa thông tin về nhóm màu vì tính khả thi (lấy nhóm máu của 90 triệu dân không đơn giản), tính bí mật đời tư...
Về việc có nên ghi tên cha mẹ trên thẻ căn cước công dân hay không, ĐB Lưu Hữu Phước (TPHCM) cho rằng, không nên bỏ ghi tên cha mẹ trên thẻ căn cước công dân, nếu Nhà nước muốn bảo vệ bí mật đời tư của công dân thì nên để công dân tự quyền quyết định ghi tên cha mẹ trên thẻ hay không.
ĐB Lê Đông Phong (TPHCM), Phó Giám đốc sở Công an TPHCM nhấn mạnh, thẻ căn cước công dân tạo thuận lợi cho công dân, tiện lợi trong quản lý, tạo sự tương tác giữa công dân và Nhà nước. “Tuy nhiên, dự thảo chưa khái quát được hết mục đích là nêu gốc tích, đặc điểm nhận dạng của công dân đó. Vì thế, cần bổ sung thông tin cơ bản về gốc tích, đặc điểm nhận dạng và sinh học khác được quy định trong dự luật để phân biệt người này, người khác. Ví dụ cần có thông tin về nhóm máu, vân tay..”, ĐB Phong đề xuất.
Đặc biệt, một số ĐBQH băn khoăn về thời hạn áp dụng luật thẻ căn cước công dân. “Dự án Luật căn cước công dân làm nhẹ bớt cái túi của công dân khi đi công tác, đi đường (hiện nay quá nhiều loại giấy tờ), ai cũng mong làm sớm. Nhưng thời gian áp dụng luật này cũng phải tính, phải bảo đảm tránh tối đa các sai sót. Hiện nay, có hàng triệu trường hợp mà thông tin gốc so với giấy chứng minh nhân dân có sai sót. Đề nghị không nên vội vã áp dụng từ 1.1.2015 vì chưa bảo đảm đủ hạ tầng cơ sở”, ĐB Ngân nói và nhận được sự chia sẻ, đồng tình của một số ĐBQH khác.
Luật hộ tịch: Phải bảo đảm được thông tin cá nhân
Về dự án luật hộ tịch, ĐB Lê Đông Phong (TPHCM), cho rằng, căn cước công dân liên quan mật thiết đến luật hộ tịch, vì đều có những thông tin về nhân thân, công dân. “Trước đây quản lý hộ tịch, căn cước là một đầu mối. Ban hành luật hộ tịch là cần thiết, nhưng cần giải thích rõ mối liên hệ giữa 2 luật này, loại bỏ những trùng lắp để tạo thuận lợi cho cả cơ quan quản lý Nhà nước cũng như công dân. Cần tính toán để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ để tích hợp được thông tin cả về thẻ căn cước và hộ tịch. Đòi hỏi tính đồng bộ, thống nhất của cơ sở dữ liệu 2 lĩnh vực này, bảo đảm hạ tầng kỹ thuật, tránh tình trạng mỗi bên một dự án riêng rồi không tích hợp được. Chính phủ phải thuyết trình rất rõ về vấn đề này. Đồng thời phải giải thích rõ sự bảo mật thông tin cá nhân của công dân”, ĐB Phong kiến nghị.
ĐB Trương Thị Ánh (TPHCM) nhất trí quan điểm của ĐB Phong về quản lý thế nào, cách khai thác thông tin ra sao để bảo đảm không trùng lắp, chồng lấn cũng như bảo mật được thông tin của công dân.
ĐB Trần Du Lịch cũng nhấn mạnh, luật Hộ tịch mục đích là quản lý nhân thân là con người từ sinh ra đến khi chết. “Trong quá trình con người đó hoạt động thì toàn bộ thông tin của họ sẽ được cập nhật ở đâu?. Cần cập nhật các thông tin toàn diện của một con người, cả về tiền án tiền sự và do các cơ quan quản lý liên quan quản lý. Khâu quan trọng nhất là quản lý thông tin, cần quản lý động chứ không tĩnh như hiện nay. Toàn bộ con người từ khi sinh ra chết đi đều phải được thể hiện rõ ở khâu hộ tịch, vấn đề là phải quản lý”, ĐB Lịch nói và cho rằng, cần nêu rõ ai được quyền truy cập, cung cấp những thông tin riêng của công dân trong cơ sở dữ liệu, luật phải làm rõ điều này.
Thí điểm giấy chứng minh nhân dân 12 số: Quá lãng phí!
Có mặt tại phiên thảo luận tổ của đoàn ĐBQH TPHCM sáng nay, ông Đỗ Văn Cương đại diện Vụ pháp chế, Bộ Công an cho biết, thẻ căn cước công dân gồm 12 số, được làm kỹ thuật cao, không thể làm giả, không thể thay thế. Từ khi sinh ra đến lúc chết đi, công dân được cấp 1 thẻ 12 số đó, thay thế cho chứng minh nhân dân và cũng là số định danh cá nhân. Hiện nay, sau khi Hà Nội thí điểm làm chứng minh nhân dân 12 số thì đang triển khai làm ở 5 tỉnh thành khác.
Các ĐB Trần Du Lịch, Đỗ Văn Đương... đều bức xúc tại sao thí điểm trong khi Quốc hội bàn luật thẻ căn cước công dân rồi thì Bộ Công an còn triển khai thí điểm cấp chứng minh nhân dân 12 số làm gì cho lãng phí, bởi nếu luật được thông qua thì dự kiến 1.1.2015 hoặc chậm nhất 1.1.2016 đã áp dụng thẻ căn cước. Lúc đó chứng minh nhân dân có thời hạn 15 năm sẽ được thay thế bằng thẻ căn cước, như vậy, là quá lãng phí. “Có cảm tưởng bộ Tư pháp, bộ Công an làm riêng rẽ, không phối hợp chặt chẽ với nhau”, ông Trần Du Lịch bức xúc.
Đại diện Vụ pháp chế, Bộ Công an gần như không trả lời được có hay không sự lãng phí, và “khất” với ĐBQH sẽ báo cáo lại lãnh đạo Bộ Công an.
. Theo PHAN THẢO (SGGP)