Xã hội hóa tiếp nhận người tâm thần:
San sẻ gánh nặng cộng đồng
Nhằm hỗ trợ các gia đình có người bị rối nhiễu tâm trí trong quản lý, chăm sóc đối tượng, đồng thời góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự tại các địa phương, Đề án xã hội hóa tiếp nhận, quản lý, nuôi dưỡng người bệnh tâm thần trên địa bàn tỉnh ra đời từ năm 2006. Đến nay, 76 đối tượng được tiếp nhận và chăm sóc tại Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn.
Chia khó với gia đình
Ở tuổi thất thập cổ lai hy, vợ chồng ông Nguyễn Xuân Còn, ở thị trấn Bồng Sơn, huyện Hoài Nhơn, vẫn phải vất vả với người con trai Nguyễn Xuân Diệu, 36 tuổi, mắc bệnh tâm thần phân liệt. Nỗi niềm của người già chăm con tâm thần gần 20 năm qua không thể tả hết. Chuyện đập phá, la hét mỗi lúc lên cơn của anh Diệu khiến hàng xóm giật mình thon thót. Xót xa trước cảnh ấy, những người con của ông xin được đưa anh Diệu vào Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn để tiện việc chăm sóc, điều trị.
“Nhà có 7 anh em. Mỗi mình Diệu là bị bệnh tâm thần phân liệt. Tháng 8.2013, sau khi hoàn tất các thủ tục, em được Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn tiếp nhận. Hàng tháng, mấy anh em lại hỗ trợ thêm cho cha mẹ tiền đóng góp cho Trung tâm. Nhờ đó, cha mẹ già đỡ vất vả hơn, bà con hàng xóm cũng yên tâm hơn”, anh Nguyễn Xuân Phong, 40 tuổi, anh trai của anh Diệu, chia sẻ.
Dịp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014, gia đình bảo lãnh anh Diệu về với tình trạng bệnh tình đã suy giảm. Được cán bộ Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn hướng dẫn, gia đình đã hạn chế để anh tiếp xúc với các chất kích thích như: rượu, bia, cho uống thuốc đều đặn. Trường hợp, anh có nhiều dấu hiệu kích động, mất kiểm soát, gia đình sẽ đưa trở lại Trung tâm.
Số lượng người tâm thần trên địa bàn tỉnh ngày một tăng. Toàn tỉnh hiện có 8.500 người mắc bệnh tâm thần, trong đó hơn 3.000 người tâm thần phân liệt, thường xuyên có biểu hiện kích động, quậy phá, gây mất trật tự xã hội. “Người tâm thần phân liệt luôn là gánh nặng của gia đình, đặc biệt là đối với các hộ nghèo. Mặt khác, nhiều gia đình khá giả lại không có thời gian chăm sóc người nhà mắc bệnh. Bên cạnh đối tượng người tâm thần lang thang, cơ nhỡ, việc mở rộng tiếp nhận người tâm thần theo hướng xã hội hóa là hết sức cần thiết nhằm giảm bớt gánh nặng cho các gia đình, huy động trách nhiệm của gia đình, đảm bảo an toàn xã hội”, ông Phan Đình Hòa, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội Sở LĐ-TB&XH, cho biết.
Đủ năng lực tiếp nhận 100 đối tượng
Quy mô tiếp nhận người tâm thần theo Đề án xã hội hóa là 100 đối tượng. Đến nay, đã có 76 đối tượng được tiếp nhận theo hướng xã hội hóa quản lý, chăm sóc tại Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn. Theo ông Hòa, để tăng cường năng lực của Trung tâm trong việc tiếp nhận thêm đối tượng, thời gian đến, tỉnh sẽ đầu tư về cơ sở vật chất và nhân lực. Trong tháng 6 này, Sở LĐ-TB&XH sẽ có đợt tập huấn cho cán bộ LĐ-TB&XH 4 huyện phía Bắc về những nội dung liên quan đến xã hội hóa tiếp nhận người tâm thần, tuyên truyền cho người nhà về chăm sóc người tâm thần tại cộng đồng.
Bên cạnh đó, bắt đầu từ 1.6, Quyết định về nâng mức đóng góp của gia đình người tâm thần có hiệu lực. Mỗi gia đình đóng góp 1,3 triệu đồng/người/tháng. “Mức đóng góp này là khá lớn đối với các gia đình có điều kiện kinh tế thấp, nhất là ở vùng nông thôn. Tuy nhiên, tỉnh ta cũng đã quy định rõ các đối tượng thuộc hộ có hoàn cảnh khó khăn như: hộ cận nghèo, hộ gia đình chính sách neo đơn, hộ gia đình suy giảm kinh tế do thiên tai, mất mùa, mất lao động chính, tai nạn... được sự xác nhận của các tổ chức, đoàn thể xã hội và chính quyền địa phương sẽ được miễn đóng góp. Do vậy, để hỗ trợ cho các đối tượng, các địa phương cần hướng dẫn và hỗ trợ các gia đình thuộc diện này hoàn tất các thủ tục. Đây cũng là một cách nhân lên lòng tin và ý nghĩa nhân văn của chính sách này đến với người dân”, ông Đoàn Thế Tuấn, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn, trao đổi.
1. Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn hiện đang tiếp nhận, quản lý và nuôi dưỡng 484 đối tượng tâm thần; trong đó, có 139 đối tượng lang thang được tập trung nuôi dưỡng theo Đề án giải quyết tình trạng người lang thang, cơ nhỡ, xin ăn trên địa bàn tỉnh. Số người này hầu hết bị tâm thần nặng, không khai báo được tên, tuổi, quê quán, gia đình (chủ yếu là người ngoài tỉnh).
2. Trong nhiều năm qua, bằng khả năng hiện có, Bệnh viện Tâm thần tỉnh đã tổ chức điều trị nội trú thường xuyên từ 100- 200 người và lập sổ cấp thuốc điều trị ngoại trú thông qua Trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố cho hơn 2.400 người. Tuy nhiên, mức độ gây thiệt hại của người bệnh tâm thần trên địa bàn tỉnh vẫn chưa được khắc phục cơ bản.
NGUYỄN MUỘI