PHÓ CHỦ TỊCH UBND TX HOÀI NHƠN NGUYỄN CHÍ CÔNG:
Thấu hiểu ngư dân, giúp họ hành nghề có trách nhiệm hơn
Nói về nỗ lực của các cấp chính quyền TX Hoài Nhơn trong việc ngăn chặn vi phạm khai thác IUU, Phó Chủ tịch UBND TX Hoài Nhơn Nguyễn Chí Công chia sẻ: “Ðó là việc chúng tôi nên làm để thấu hiểu ngư dân, giúp ngư dân hành nghề có trách nhiệm hơn”.
Năm 2017, TX Hoài Nhơn thống kê có 22 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ. Ngay sau đó, Thị ủy, UBND TX Hoài Nhơn triển khai nhiều giải pháp, ban hành hẳn một nghị quyết chuyên đề về thực thi Luật Thủy sản năm 2017 và chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định - khai thác IUU, xem đây là một nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị. Những gì mà Hoài Nhơn thực hiện vừa mềm mỏng, linh hoạt, vừa đủ cứng rắn để răn đe.
● Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về việc triển khai thực thi Luật Thủy sản năm 2017 và chống khai thác IUU ở địa phương?
Hoài Nhơn hiện có đội tàu đánh bắt xa bờ gần 2.200 chiếc, trong đó có 1.100 tàu chuyên câu cá ngừ đại dương. Tính từ 2019 đến nay, tỷ lệ tàu cá vi phạm về chống khai thác IUU 1/2.200 tàu, các vi phạm về mất kết nối ngắn hạn, hoạt động sai tuyến cấp phép 22/2.200 tàu. Riêng từ tháng 1.2021 đến nay không có tàu cá nào của Hoài Nhơn vi phạm vùng biển nước ngoài.
Những con số đó cho thấy tình hình đã tốt hơn thấy rõ, gần như không có tàu nào xâm phạm vùng biển của nước bạn. Tuy nhiên, vẫn còn một số tàu cá tự ý ngắt kết nối, khai thác trong vùng biển Việt Nam song sai vị trí được cấp phép… Với những tồn tại như thế này, chúng tôi xác định phải đẩy mạnh tuyên truyền - “mưa dầm thấm lâu” để ngư dân hiểu được việc tuân thủ quy định pháp luật trong hoạt động khai thác thủy sản trên biển.
● Ông có thể nói rõ hơn về cách làm, giải pháp của Hoài Nhơn?
Ngư dân chúng ta lâu nay vẫn quen với khai thác tự do, hiểu biết về nghề biển có trách nhiệm còn lơ mơ nên chưa thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật. Chính vì vậy, trước khi Luật Thủy sản năm 2017 chính thức có hiệu lực (1.1.2019), Hoài Nhơn đã lên kế hoạch về tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân trong việc thực thi pháp luật trên biển để ngư dân hiểu rõ luật, thực thi đúng luật; nhờ đó dần dần bà con đã hiểu và làm nghề biển có trách nhiệm hơn, bền vững hơn, gián tiếp kéo giảm tình trạng vi phạm, xâm lấn lên vùng biển nước ngoài trong khai thác. Chẳng hạn như phường Hoài Thanh có 200 tàu cá khai thác xa bờ, nhưng từ lâu không ghi nhận tình trạng vi phạm.
Việc tuyên truyền Luật Thủy sản năm 2017 và chống khai thác IUU được lồng ghép từ địa phương. TX Hoài Nhơn đưa nội dung “tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài” vào tiêu chí xét thi đua, khen thưởng hằng năm đối với Đảng ủy, UBND các xã, phường và các hội, đoàn thể liên quan. Người đứng đầu chính quyền địa phương chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND thị xã nếu để tàu cá vi phạm.
Năm 2022, UBND thị xã ban hành Quyết định số 1726/QĐ-UBND ngày 21.2.2022 ban hành Kế hoạch tuyên truyền chống khai thác IUU. Thường xuyên tổ chức tuyên truyền chống khai thác IUU, tổ chức cho chủ tàu, thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm lãnh hải các nước trong khu vực để khai thác hải sản trước khi xuất bến. Từ đầu năm đến nay, Hoài Nhơn triển khai mở 20 buổi tuyên truyền/850 chủ tàu, thuyền trưởng tham dự; cấp phát 1.000 tờ rơi tuyên truyền chống khai thác IUU để chủ tàu dán trên tàu, thường xuyên đọc, ghi nhớ và thực hiện.
Trong thời gian tới, tổ công tác đến tận các thôn, khu phố tiếp tục tuyên truyền, phổ biến, đào tạo, tập huấn, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật cho chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân, chủ cơ sở dịch vụ hậu cần khai thác thủy sản, đảm bảo được nguyên tắc - “Dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo và dân làm”; đảm bảo 100% ngư dân trên địa bàn thị xã hiểu biết sâu, rộng, đầy đủ các quy định của Luật Thủy sản năm 2017 và các thông tư, nghị định liên quan.
● Đưa các tiêu chí về chống khai thác IUU vào xét thi đua, khen thưởng…
Chúng tôi xác định, tuân thủ Luật Thủy sản năm 2017 và chống khai thác IUU không phải để lấy thành tích mà là để đảm bảo sinh kế cho ngư dân lâu dài. Đưa vào trong tiêu chí xét thi đua, khen thưởng và yêu cầu người đứng đầu các địa phương phải chịu trách nhiệm để đốc thúc sự vào cuộc của chính quyền từ cấp cơ sở. Chính sách có đi vào cuộc sống hay không phải nhìn từ cơ sở. Không thể cứng nhắc áp dụng từ trên xuống mà phải phù hợp- Hoài Nhơn đưa vào nội dung đó là có nguyên nhân riêng của địa phương.
Phó Chủ tịch UBND TX Hoài Nhơn Nguyễn Chí Công (thứ 2 bên trái) thăm hỏi gia đình có ngư dân bị nạn trên biển, chia sẻ với gia đình các ngư dân trong khó khăn.
Chúng tôi muốn từ cán bộ quản lý cơ sở phải hiểu sâu sát, phải đến từng ngõ, gõ từng nhà để trò chuyện với ngư dân, hiểu cái khó của ngư dân, truyền đạt lại những chính sách theo cách gần gũi; đồng thời đưa những tâm tư nguyện vọng, khó khăn của ngư dân tới lãnh đạo cấp cao hơn nhằm giải quyết thấu tình đạt lý.
Khi người đứng đầu nhận lãnh trách nhiệm, họ cùng kề vai sát cánh với ngư dân trong hành trình vươn khơi bám biển. Ở Hoài Nhơn, các tổ công tác IUU cấp cơ sở chủ động kết nối với các ban quản lý lăng, vạn của ngư dân làng biển, cùng tham gia tuyên truyền cho ngư dân trước mỗi lần ra khơi; cùng trò chuyện với ngư dân trong những dịp lễ, tết, cầu ngư, nghinh ông… Hiểu được ngư dân là phải hiểu cặn kẽ tín ngưỡng, phong tục, tập quán làng biển.
● Điều kỳ vọng khi triển khai thực thi Luật Thủy sản và chống khai thác IUU của ông là gì, thưa ông?
Vẫn một câu mà tôi đã nói là “thấu hiểu và chia sẻ, giúp ngư dân hành nghề có trách nhiệm”. Với người làm công tác quản lý như chúng tôi, còn phải ra quyết định xử phạt tàu cá vi phạm là còn trăn trở. Chúng tôi đưa ra giải pháp, đưa ra các hình thức xử lý dù cứng rắn đến đâu cũng khó mà ngăn hết được những vi phạm; do vậy việc quan trọng là chính ngư dân phải thực sự thấy tin tưởng, thực hiện tốt, không vi phạm. Cái đích đến cuối cùng là ngư dân có thể yên tâm bám biển sản xuất, ổn định cuộc sống. Không một nhà quản lý nào lại lấy việc xử phạt - thu tiền của dân làm vui cả. Tôi nói thật như thế. Không phải xử phạt, không phải răn đe, tôi muốn thấy ngư dân no đủ, vững tin với nghề biển, đó mới là điều quan trọng nhất!
Tàu cá của ngư dân Hoài Nhơn cập cảng Tam Quan bán cá, thực hiện ghi chép nhật ký khai thác đầy đủ.
Mà muốn như vậy, ngoài tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ… phải cho ngư dân sự an tâm, đáp ứng được các yêu cầu để ngư dân hoạt động khai thác thủy sản hiệu quả. Xuất phát từ thực tế đó, TX Hoài Nhơn luôn nỗ lực trong thu hút đầu tư dịch vụ hậu cần nghề cá, nạo vét cảng cá, luồng lạch để tàu cập bến an toàn; phối hợp chặt chẽ trong việc giám sát hành trình tàu cá ra khơi, kịp thời nhắc nhở, cảnh báo, hướng dẫn ngư dân từ xa trong việc đảm bảo các quy định về thực thi pháp luật trên biển. Tiếp nhận, xử lý và hỗ trợ ngư dân thụ hưởng các chính sách trong hoạt động khai thác thủy sản; quan tâm đời sống ngư dân, chia sẻ với những khó khăn và mất mát của ngư dân.
● Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
THU DỊU (Thực hiện)