Góp ý về Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Thủy:

Quy định rõ trách nhiệm, hậu quả pháp lý của hành vi gian dối, cung cấp thông tin sai sự thật của bên mua

Tiếp tục Chương trình làm việc kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, chiều 27.5, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi).

Phát biểu góp ý về Dự án Luật, ĐBQH đơn vị tỉnh Bình Định Nguyễn Thị Thu Thủy thống nhất cao với báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Đại biểu Thủy cho rằng Ban soạn thảo đã rất công phu, nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các chuyên gia, các vị đại biểu tại kỳ họp trước để chỉnh sửa Luật.

Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu Thủy có ý kiến liên quan đến các quy định về vấn đề gian dối thông tin trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi, trách nhiệm của các bên liên quan và chế tài đối với hành vi này.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy phát biểu tại hội trường. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Thủy nêu ý kiến: Qua tiếp thu ý kiến của đại biểu, Dự thảo Luật đã quy định về gian dối thông tin trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi của dự thảo Luật khá chặt chẽ: Từ xác định hành vi (điểm a, khoản 4, điều 9 - Hành vi bị cấm), trách nhiệm thực hiện (khoản 1,điều 16 - nguyên tắc trung thực tuyệt đối trong giao kết và thực hiện hợp đồng, điểm a, khoản 2,điều 21 - nghĩa vụ kê khai đầy đủ thông tin của bên mua bảo hiểm) đến hậu quả pháp lý đối với hành vi gian dối (khoản 1,2 điều 22 - trách nhiệm cung cấp thông tin). Đây là một trong những điểm mới quan trọng của dự thảo Luật so với Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 (được sửa đổi, bổ sung năm 2010, 2019) nhằm đưa các quy định pháp luật về kinh doanh bảo hiểm của nước ta tiệm cận với quy định quốc tế trong vấn đề về phòng, chống trục lợi bảo hiểm.

Tuy nhiên, từ thực tiễn các vụ việc gian dối thông tin để trục lợi bảo hiểm đã diễn ra trong thời gian qua, đại biểu Thủy cho rằng có một số vấn đề về gian dối thông tin trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi được thực tiễn đặt ra nhưng dự thảo Luật còn bỏ ngỏ, chưa giải quyết hết, như: Thứ nhất, hành vi gian dối thông tin trong hợp đồng bảo hiểm để trục lợi bảo hiểm không chỉ xuất phát từ một phía của bên mua bảo hiểm mà trong nhiều trường hợp hành vi gian dối thông tin của bên mua bảo hiểm (giấu bệnh, khai và điền hồ sơ yêu cầu bảo hiểm không trung thực, không đầy đủ...) còn có sự tiếp tay, hỗ trợ tư vấn của tư vấn viên, đại lý bảo hiểm, DN kinh doanh bảo hiểm hoặc các cơ quan có liên quan khác. Tuy nhiên, dường như dự thảo Luật chưa đặt ra vấn đề gian dối thông tin, việc xác định, xử lý hành vi tiếp tay của tư vấn viên, đại lý bảo hiểm, DN kinh doanh bảo hiểm và các cơ quan có liên quan. Mặc dù tại điểm a, khoản 4, điều 9 dự thảo Luật có quy định về hành vi "thông đồng" của các chủ thể khác với người thụ hưởng để giải quyết bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm trái pháp luật là một trong những hành vi bị cấm nhưng lại chưa có điều khoản nào giải thích cụ thể "thông đồng" là như thế nào? Thông đồng được biểu hiện thông qua các hành vi cụ thể nào? Đây có thể là kẽ hở để các bên lợi dụng để kết hợp thực hiện hành vi trục lợi.

Thứ hai, theo quy định tại điều 22 của dự thảo Luật “về trách nhiệm pháp lý do vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin quyền của DN bảo hiểm, chi nhánh DN bảo hiểm phi nhân thọ”, dự thảo Luật đã phân tách rõ, độc lập trách nhiệm, hậu quả pháp lý mà các bên phải chịu khi bên bán hoặc bên mua bảo hiểm cung cấp thông tin sai sự thật, gian dối mà chưa tính toán đến trách nhiệm, hậu quả pháp lý các bên phải chịu khi có hành vi gian dối, cung cấp thông tin sai sự thật của bên mua bảo hiểm xảy ra nhưng có sự thông đồng, giúp sức của bên bán bảo hiểm. Khi đó, nếu trường hợp pháp lý của hành vi xảy ra thì hầu như bên mua bảo hiểm phải tự chứng minh thiệt hại xảy ra (nếu có), điều này thật sự rất thiệt thòi cho bên mua bảo hiểm.

Thứ ba, theo quy định pháp luật hình sự của nước ta hiện nay thì chế tài đối với bên bán bảo hiểm trong các trường hợp gian dối, gian lận trong kinh doanh bảo hiểm là chưa đủ mạnh. Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm được quy định, hướng dẫn tại điều 213 Bộ luật hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) với mức phạt tù cao nhất là 7 năm đối với cá nhân, xử phạt mức tối đa là 7 tỷ đồng và cấm kinh doanh đến 3 năm đối với pháp nhân. Hình phạt này là khá nhẹ so với quy định của nhiều nước trên thế giới như: ở Mỹ, hành vi trục lợi bảo hiểm từ mức dưới 50USD bị phạt tiền 500 USD, lên đến mức 200.000 USD bị phạt tù; gây thiệt hại nghiêm trọng về người (tử vong hoặc bị thương nặng), thì phạt tù từ 5 năm đến 99 năm hoặc chung thân. Hay tại Anh, án phạt tù đối với tội trục lợi bảo hiểm lên đến 10 năm… Đây cũng là một vấn đề mà Quốc hội cần phải tính toán khi quy định và thực hiện các biện pháp phòng, chống trục lợi bảo hiểm trong dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Với 3 vấn đề nêu trên, đại biểu Thủy đề xuất ý kiến nhằm hoàn thiện dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi):Một là, cần quy định rõ thế nào là thông đồng. Việc xác định được các hình thức, biểu hiện của thông đồng bằng các quy định cụ thể của Luật Kinh doanh bảo hiểm sẽ là cơ sở quan trọng để xác định trách nhiệm của người bán, bên kinh doanh bảo hiểm và các cơ quan có liên quan trong hành vi gian dối thông tin của người mua bảo hiểm.

Hai là, cần bổ sung thêm quy định về trách nhiệm, hậu quả pháp lý cụ thể của mỗi bên đối với hành vi gian dối, cung cấp thông tin sai sự thật của bên mua bảo hiểm nhưng có sự thông đồng, giúp sức của bên bán bảo hiểm.

Ba là, nên có sự tính toán tăng chế tài đối với bên kinh doanh bảo hiểm đối với hành vi, tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm. Đây là việc làm cần thiết khi mà trong những năm gần đây, hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm diễn ra ngày càng tinh vi và có xu hướng gia tăng về số lượng.

Bốn là, để góp phần phòng, chống trục lợi bảo hiểm thì nên có quy định về vấn đề liên thông khai báo thông tin của các doanh nghiệp bảo hiểm, xây dựng một hệ thống cơ sở dữ liệu chung cho ngành bảo hiểm, nhằm phối hợp, chia sẻ thông tin, hạn chế các hành vi gian lận bảo hiểm. Tuy nhiên, giải pháp này nên được đặt trong yêu cầu phải đảm bảo được bí mật thông tin của khách hàng - người mua bảo hiểm để tránh làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người mua khi các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm có sự liên thông, kết nối về thông tin.

N. HÂN (ghi)