Phòng ngừa viêm màng não trẻ em

Viêm màng não là bệnh nhiễm trùng của màng não, nguyên nhân có thể do vi trùng hay siêu vi trùng. Đa số các trường hợp vi trùng hay siêu vi trùng từ vùng mũi họng xâm nhập vào màng não và gây viêm màng não. Bệnh thường xảy ra ở trẻ em và lây qua đường hô hấp.

Dấu hiệu của bệnh viêm màng não có thể xuất hiện rất nhanh ngay trong ngày đầu tiên của bệnh hay sau một vài ngày sốt, ho, sổ mũi. Trẻ lớn sốt cao, đau đầu, đau gáy, ăn kém, nôn ói, cổ cứng. Trẻ nhỏ sốt cao, bỏ bú, nôn ói, biếng chơi, ngủ nhiều, cổ cứng, trẻ còn thóp có thể thấy thóp phồng căng. Riêng trẻ dưới 3 tháng tuổi có thể không sốt mà chỉ có biểu hiện bỏ bú, khóc thét hay ngủ nhiều.

Để chẩn đoán được viêm màng não do vi trùng hay do siêu vi trùng cần phải có những xét nghiệm, đặc biệt là xét nghiệm nước não tủy và theo dõi bởi bác sĩ có kinh nghiệm. Bệnh viêm màng não do vi trùng (viêm màng não mủ) được điều trị khỏi khi nhập viện sớm, sử dụng kháng sinh thích hợp và nằm viện ít nhất 10 ngày. Viêm màng não do siêu vi trùng thì không cần thiết phải điều trị kháng sinh và theo dõi tại bệnh viện 3-5 ngày.

Viêm màng não do vi trùng là loại bệnh nặng cần được điều trị cấp cứu, nếu điều trị muộn có thể gây tử vong hay để lại những di chứng như điếc, mù lòa, động kinh, yếu liệt tay chân. Để phát hiện sớm bệnh viêm màng não cần cho trẻ đi khám khi có các dấu hiệu nghi ngờ như: sốt cao, nôn ói, đau đầu, thóp phồng và cần đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu nặng như co giật, bỏ bú, bỏ ăn, li bì.

Để phòng ngừa bệnh viêm màng não, cha mẹ nên tạo cho trẻ thói quen vệ sinh thân thể thường xuyên như rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn, làm giảm sự lây lan của các loại virus, vi khuẩn. Giữ ấm cho trẻ những lúc thời tiết thay đổi và lúc có dịch cảm cúm, điều trị kịp thời khi bị viêm mũi họng hay viêm tai. Việc phòng ngừa bằng vắc-xin chỉ có tác dụng đối với một số loại vi trùng gây ra viêm màng não như Hémophillus influenza type B. Tuy nhiên, chi phí cho vắc-xin này rất cao (gần 300 ngàn đồng/liều), tiêm 1-3 liều tùy theo tuổi. Vắc-xin này không cần thiết phải tiêm cho trẻ trên 5 tuổi vì vi trùng rất ít gây viêm màng não ở trẻ trên 5 tuổi.

Ngoài ra, còn có vắc-xin phòng viêm màng não do não mô cầu, cần tiêm nhắc lại mỗi 3 năm cho trẻ trên 18 tháng tuổi. Để ngừa viêm màng não do siêu vi trùng cần tiêm phòng đầy đủ vắc-xin sởi, viêm não Nhật Bản B trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

BS PHẠM VĂN DŨNG