Giảm nỗi lo cho bệnh nhân đái tháo đường
Những tiến bộ trong lĩnh vực Nội tiết - Đái tháo đường (ĐTĐ) giúp phát hiện sớm, điều trị và kiểm soát bệnh tốt, hạn chế được các biến chứng nguy hiểm và mang lại cho người bệnh một cuộc sống chất lượng hơn.
Biến chứng nguy hiểm
Chiều 22.6, anh Nguyễn Văn Thành (khu vực 1, phường Hải Cảng, TP Quy Nhơn) được đưa vào BVĐK tỉnh trong tình trạng sốt cao, nôn mửa nhiều, được chẩn đoán là sốt siêu vi. Sau đó, bệnh nhân được đưa vào khoa Truyền nhiễm, với các biểu hiện kích thích bồn chồn, thở nhanh, có dấu hiệu mất nước, tim đều, rõ. Kết quả xét nghiệm đường máu cho chỉ số 51,7mmol/l (ngưỡng bình thường là <6mmol/l), chỉ số kali là 6,01mmol/l (bình thường là <5mmol/l), chỉ số bạch cầu 19,9.109/l (bình thường là 5-10.109mmol/l), tình trạng cô đặc máu đến 48,3% (bình thường là 37-45%), ceton niệu 3+.
Sau khi hội chẩn, bệnh nhân được chuyển sang khoa Nội tiết với chẩn đoán tiền hôn mê toan ceton - theo dõi nhiễm trùng huyết/ĐTĐ type 1. Bệnh nhân được thở oxy, bù dịch, dùng kháng sinh phối hợp, insulin truyền tĩnh mạch. Từ 22 giờ tối 22.4 đến 7 giờ sáng 23.4, bệnh nhân được bù đến 3 lít nước và liên tục bù nước những ngày sau đó. Đến sáng 24.6, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, không khó thở, giảm sốt; bù dịch với mức 1 lít/ngày, dùng kháng sinh và bắt đầu tiêm insulin dưới da.
Đến sáng 2.7, sức khỏe của bệnh nhân Nguyễn Văn Thành đã ổn định. Anh công nhân 44 tuổi này chưa qua cơn hoàn hồn: “Suốt cả tuần cứ sốt hầm hập, uống bao nhiêu nước cũng không đã khát, đi khám tư thì nói bị sốt siêu vi, uống thuốc mãi không khỏi. Chỉ khi vào đây mới biết mình bị nặng thế này. Chỉ một tuần mà tôi sút đến 7kg”.
Theo bác sĩ Nguyễn Hoàng Vũ, Phụ trách khoa Nội tiết, bệnh nhân Nguyễn Văn Thành là một trường hợp điển hình của biến chứng cấp do ĐTĐ. “Đây là ca bệnh khó, bệnh nhân vào viện với triệu chứng nôn mửa nhiều dễ gây nhầm lẫn với viêm dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ về bệnh sử thì trước đó bệnh nhân đã có các dấu hiệu điển hình của ĐTĐ như uống nước nhiều, khát nước, sụt cân… Nếu phát hiện và điều trị muộn hơn, tình trạng toan ceton kéo dài làm rối loạn nước điện giải, đặc biệt là tăng kali máu, có thể khiến bệnh nhân ngưng tim đột ngột, nguy hiểm đến tính mạng”, bác sĩ Vũ phân tích.
Nhiều tiến bộ trong chẩn đoán, điều trị
Ngày 27 và 28.6, BVĐK tỉnh và Hội Nội tiết - ĐTĐ Việt Nam phối hợp tổ chức Hội nghị Nội tiết - ĐTĐ - Rối loạn chuyển hóa miền Trung mở rộng lần thứ IX. Tại Hội nghị, các bác sĩ chuyên ngành ở Bình Định đã trình bày 14 báo cáo về những thành tựu đạt được trong lĩnh vực Nội tiết - ĐTĐ của ngành Y tế tỉnh nhà, đặc biệt là ở BVĐK tỉnh.
Theo TS-BS Võ Bảo Dũng, Trưởng khoa Nội Tổng hợp, BVĐK tỉnh, so với vài năm trước đây, nhờ được đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại, chuyên ngành Nội tiết - ĐTĐ ở tỉnh ta đã có những tiến bộ vượt bậc. Về tầm soát bệnh, đã có những chương trình tầm soát ĐTĐ và tiền ĐTĐ cùng các biện pháp can thiệp nhằm làm giảm tỉ lệ mắc ĐTĐ.
Về chẩn đoán bệnh, ngoài xét nghiệm đường máu đã triển khai thêm xét nghiệm HbA1c. Bên cạnh các xét nghiệm chẩn đoán xác định, các xét nghiệm và thăm dò nhằm phát hiện sớm biến chứng nguy hiểm ở người ĐTĐ cũng được triển khai thường quy. Đơn cử như xét nghiệm Microalbumin niệu phát hiện biến chứng ở thận. Trong khi đó, các xét nghiệm mỡ máu, siêu âm tim, siêu âm động mạch cảnh, siêu âm động mạch chi dưới, chụp mạch vành qua DSA… để phát hiện sớm các biến chứng xơ vữa động mạch - một trong những biến chứng nguy hiểm nhất ở người ĐTĐ có thể dẫn đến tử vong và tàn phế suốt đời.
Theo bác sĩ Nguyễn Hoàng Vũ, ĐTĐ gây ra các biến chứng cấp như tăng đường huyết (hôn mê toan ceton và hôn mê tăng áp lực thẩm thấu), hôn mê hạ đường huyết. Bên cạnh đó là các biến chứng mạn, xảy ra ở mạch não (nhồi máu não), mắt (bệnh lý võng mạc ĐTĐ), tim (nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim), thận (bệnh thận ĐTĐ), bệnh lý bàn chân ĐTĐ.
Lĩnh vực điều trị cũng đã áp dụng các hướng dẫn điều trị mới của Liên đoàn ĐTĐ Thế giới, Hội ĐTĐ Hoa Kỳ, Hội ĐTĐ châu Âu và các hướng dẫn mới nhất của Hội Nội tiết - ĐTĐ Việt Nam. Nhờ đó, người bệnh ĐTĐ tại tỉnh ta đã được điều trị toàn diện hơn, không chỉ nhằm vào kiểm soát đường máu mà còn điều trị các rối loạn kèm theo khác như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch. Đồng thời, cũng đã được điều trị tốt các biến chứng đi kèm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, tắc mạch chi hoại tử, nhiễm trùng hoại tử bàn chân…
Ngoài ra, trong theo dõi, kiểm soát bệnh cũng có nhiều tiến bộ. Trước đây, việc theo dõi điều trị chỉ đơn thuần dựa vào đường máu lúc đói (buổi sáng), nay còn có thêm đường máu sau ăn, HbA1c… giúp kiểm soát bệnh tốt hơn và giảm tỉ lệ các biến chứng. “Dù còn một số khó khăn từ phía người bệnh và cả bác sĩ, việc tiêm insulin trong điều trị tăng cường ở người bệnh ĐTĐ type 2 đã được áp dụng, giúp người bệnh kiểm soát các chỉ số đường huyết tốt hơn so với chỉ dùng thuốc uống đơn thuần”, bác sĩ Dũng khẳng định.
NGUYỄN VĂN TRANG