Xây dựng nông thôn mới:
Cần chú ý đến tính bền vững
Qua 3 năm thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) trên địa bàn tỉnh ta, bộ mặt nông thôn đã có nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, việc nỗ lực thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM tại địa phương cần được chú ý nhiều hơn đến sự bền vững. Điều này có ý nghĩa quan trọng để tránh bệnh chạy theo thành tích, nhất là các tiêu chí về giáo dục, y tế, văn hóa, bảo vệ môi trường, xây dựng hệ thống chính trị - xã hội.
Xã Hoài Hương (Hoài Nhơn) là một trong những xã điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh.
- Trong ảnh: Một góc xã Hoài Hương. Ảnh: Văn Lưu
Tiêu chí về môi trường là một trong những tiêu chí được bàn cãi, đánh giá và có sự “vênh” nhau trong cách xác định rằng địa phương đã đạt hay chưa, hoặc đã đạt nhưng vẫn còn bất cập. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó việc thống kê, đánh giá số lượng cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường vẫn chưa thật sự chính xác. Mặt khác, việc thu gom và xử lý chất thải theo quy định còn bất cập, hạn chế. Nhiều địa phương chỉ mới thực hiện thu gom rác thải tại các khu vực tập trung đông người như chợ, khu công cộng, các tuyến đường chính trong khu dân cư tập trung, còn lại ven sông, suối, cầu cống và hẻm khu dân cư, tình trạng vứt rác bừa bãi còn xảy ra khá nhiều. Hoặc một hố rác tập trung phải gánh sức chứa cho dân cư từ 2-3 xã, dẫn đến quá tải. Bên cạnh đó, do thiếu ý thức trong giữ gìn vệ sinh chung, nhiều hộ gia đình không quan tâm đến việc xử lý rác thải tại nơi ở, việc cung cấp, hỗ trợ bi xử lý rác thải cho hộ gia đình cũng rất hạn chế.
Với tiêu chí văn hóa, để xây dựng và được công nhận đòi hỏi không đơn giản. Tuy nhiên, tại một số khu dân cư trong tỉnh, các tệ nạn xã hội, vấn đề suy thoái đạo đức vẫn còn nhức nhối. Công tác tuyên truyền, vận động có lúc, có nơi chưa hiệu quả, dẫn đến phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” chưa đi vào chiều sâu. Đã có khá nhiều các danh hiệu của phong trào cho thôn, khối phố như khu dân cư tiên tiến; khu dân cư không có tội phạm và tệ nạn xã hội; thôn, khối phố sức khỏe, gia đình hiếu học, khuyến tài; thôn, khối phố đạt chuẩn văn hóa và các tiêu chí của các đoàn thể... nhưng vẫn chưa đánh giá đúng thực chất phong trào tại địa phương ấy. Cuối năm, việc chấm điểm gia đình văn hóa ở một số nơi còn hình thức, qua loa, đại khái, chỉ tập trung về một số gia đình cán bộ, đảng viên, công chức, nhiều hộ gia đình “thường dân” tỏ ra không mặn mà với việc chấm điểm này.
Việc xây dựng hệ thống chính trị, xã hội vững mạnh và củng cố an ninh, trật tự xã hội ở địa phương luôn là một vấn đề khó và cần có chiến lược lâu dài. Tiêu chí này ở một góc độ nào đó phụ thuộc khá nhiều vào điều kiện khách quan (như TNGT nghiêm trọng, phạm pháp hình sự xảy ra trên địa bàn...) nên cũng tiềm ẩn nguy cơ thiếu tính bền vững nếu cấp ủy, chính quyền địa phương đó không thường xuyên quan tâm, chỉ đạo, phát động có hiệu quả phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Mặt khác, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đạt chuẩn theo tiêu chí vẫn cần có thời gian và kế hoạch dài hơi, bởi khó có thể một sớm một chiều thay thế một bộ phận cán bộ đã công tác lâu năm nhưng thiếu bằng cấp; hoặc đưa đi đào tạo ồ ạt một chuyên ngành đại học nào đó cho đủ chuẩn cũng dễ dẫn đến căn bệnh thành tích, sính bằng cấp.
Với quyết tâm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, tạo những bước đột phá mới trong xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh ta, hiện nay diện mạo nông thôn của tỉnh đã có những bước khởi sắc đáng kể. Vì vậy, trong giai đoạn 2011-2015 này, một mặt, các cấp ủy, chính quyền địa phương cần chỉ đạo tăng tốc thực hiện đạt và vượt các tiêu chí xây dựng NTM còn lại, mặt khác cần chú ý đến tính bền vững của các tiêu chí đã đạt. Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá thực chất việc thực hiện tiêu chí trước khi đưa ra kết luận “đạt chuẩn”.
HOÀI NGUYÊN