Trước vụ trồng rừng năm 2014:
Siết chặt quản lý chất lượng cây giống
Trong nhiều năm gần đây, phong trào trồng rừng trên địa bàn tỉnh phát triển khá mạnh, kéo theo các cơ sở sản xuất cây giống lâm nghiệp (CGLN) tăng nhanh. Tuy nhiên, qua kiểm tra của cơ quan chức năng, nhiều cơ sở sản xuất CGLN không đảm bảo các điều kiện về sản xuất kinh doanh (SXKD), nguồn gốc giống không rõ ràng, kém chất lượng, ảnh hưởng đến chất lượng trồng rừng...
Cơ sở sản xuất CGLN tăng nhanh
Theo Sở NN-PTNT, những năm gần đây, nhiều tỉnh, thành trong nước đã đẩy mạnh phong trào trồng rừng sản xuất, rừng môi trường - cảnh quan, rừng phòng hộ, nên nhu cầu về CGLN phục vụ trồng rừng rất lớn. Riêng tại tỉnh ta, hàng năm cần khoảng 19,2 triệu cây giống để phục vụ trồng từ 9.000 - 10.000 ha rừng tập trung. Đầu ra cây giống thuận lợi, nên nhiều tổ chức, cá nhân đã xây dựng cơ sở sản xuất CGLN; số cơ sở sản xuất CGLN có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng và quy mô sản xuất.
Hiện nay, tổng số đơn vị có đăng ký SXKD CGLN trên địa bàn tỉnh là 106 đơn vị, gồm 28 công ty, 2 trung tâm, 5 doanh nghiệp tư nhân, 7 ban quản lý rừng phòng hộ và 64 cơ sở hộ gia đình. So với thời điểm tháng 6.2013, số cơ sở CGLN trên địa bàn tỉnh tăng 14 đơn vị. Hiện các cơ sở sản xuất CGLN trong tỉnh đã xây dựng được 114 vườn ươm, với tổng diện tích 72,5 ha, năng lực sản xuất khoảng 200 triệu cây/năm. Hầu hết các đơn vị sản xuất cây giống bằng phương pháp giâm hom đối với cây keo lai; một số đơn vị sản xuất cây giống keo lai, bạch đàn từ nuôi cấy mô và sản xuất các loài cây bản địa như: phi lao, keo lá tràm, thông Caribe, sao đen, bời lời... từ hạt giống.
Ông Nguyễn Thế Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp thuộc Sở NN-PTNT, cho biết: Giống cây lâm nghiệp ở tỉnh ta đa dạng về chủng loại, chất lượng đảm bảo, giá cả phải chăng, nên các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trồng rừng trong và ngoài tỉnh tin dùng. Riêng đối với vườn cung cấp hom keo lai, toàn tỉnh có 128 nguồn giống với tổng diện tích 43,6 ha dùng để sản xuất cây con bằng phương pháp giâm hom, năng lực cung cấp 140 triệu hom/năm. Hiện nay, ngoài thị trường các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên như: Gia Lai, Kon Tum, Đăk Lăk, Lâm Đồng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa, các cơ sở SXKD CGLN của tỉnh ta còn cung ứng một lượng lớn cây giống cho các công ty, đơn vị trồng rừng tại các tỉnh Nam Lào.
Đáng chú ý là dọc hai bên quốc lộ 1 thuộc địa bàn thôn Phú Kim, xã Cát Trinh và Cát Hanh, huyện Phù Cát, nhiều hộ sản xuất cây bạch đàn bằng hạt giống ươm trong túi ni lông không có nguồn gốc, có hộ sản xuất cây giống không có trong danh mục giống cây trồng được phép sản xuất kinh doanh
Những năm qua, nghề SXKD CGLN ở tỉnh ta đã có nhiều chuyển biến theo hướng tích cực. Tuy nhiên, do chạy theo lợi nhuận, một số cơ sở CGLN chưa thực hiện nghiêm túc quy chế quản lý giống cây lâm nghiệp theo quy định của Bộ NN-PTNT; tình trạng xuất bán cây giống nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận nguồn gốc giống của lô cây con vẫn còn xảy ra. Điều đáng lo ngại là vào mỗi vụ trồng rừng, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng thương lái vận chuyển nhiều loại giống cây lâm nghiệp không rõ nguồn gốc để tiêu thụ với giá khá rẻ. Một số hộ trồng rừng vì ham rẻ nên mua phải cây giống trôi nổi, chất lượng kém để trồng rừng, gây ảnh hưởng đến chất lượng cây trồng và hiệu quả kinh tế trồng rừng sau này. Nhiều cơ sở chưa đủ điều kiện SXKD CGLN nhưng vẫn hành nghề, chưa được cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý.
Đáng chú ý là dọc hai bên quốc lộ 1 thuộc địa bàn thôn Phú Kim, xã Cát Trinh và Cát Hanh (Phù Cát), nhiều hộ sản xuất cây bạch đàn bằng hạt giống ươm trong túi ni lông không có nguồn gốc, có hộ sản xuất cây giống không có trong danh mục giống cây trồng được phép SXKD. Qua kiểm tra của ngành chức năng, trên địa bàn huyện Phù Cát hiện có 16 hộ tổ chức ươm giống cây bạch đàn bằng hạt kém chất lượng từ nhiều năm nay. Đây thực sự là nỗi lo trong công tác quản lý chất lượng CGLN.
Trong niên vụ trồng rừng năm nay, toàn tỉnh sẽ thực hiện trồng mới 8.500 ha rừng tập trung, bao gồm, rừng phòng hộ, môi trường cảnh quan 1.240 ha; rừng ngập mặn 30 ha và rừng sản xuất 7.230 ha. Đến đầu tháng 7, các cơ sở sản xuất CGLN trên địa bàn tỉnh đã tổ chức gieo ươm được gần 70 triệu cây giống các loại, đáp ứng đủ nhu cầu cây giống phục vụ trồng rừng năm 2014.
Nhằm chấn chỉnh tình trạng trên, mới đây, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo Sở NN-PTNT và UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, tuyên truyền, hướng dẫn các hộ gia đình SXKD CGLN thực hiện đúng các quy định của Bộ NN-PTNT về SXKD CGLN. Đối với các đơn vị, hộ gia đình cố tình vi phạm, cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần có biện pháp kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật. Ngành Nông nghiệp tỉnh cũng đề nghị chính quyền các địa phương công bố các cơ sở sản xuất CGLN kém chất lượng trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết, nhằm tránh thiệt hại cho người trồng rừng.
Ông Nguyễn Thế Dũng cho biết thêm: Nhằm siết chặt công tác quản lý chất lượng CGLN, đơn vị đã xây dựng phương án, giải pháp quản lý hoạt động sản xuất CGLN trên địa bàn tỉnh năm 2014. Trong đó, chú trọng tuyên truyền, phổ biến các quy định, văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành Trung ương, của UBND tỉnh trên lĩnh vực SXKD CGLN cho các cơ sở sản xuất giống. Bên cạnh đó, Chi cục sẽ phối hợp chặt chẽ với ngành chức năng và các địa phương thường xuyên kiểm tra, xử lý các sai phạm trên lĩnh vực SXKD CGLN. Trong tháng 7.2014, Chi cục sẽ thành lập đoàn kiểm tra, tiến hành kiểm tra tình hình SXKD và thực hiện các quy định của Nhà nước trên lĩnh vực sản xuất CGLN tại các địa phương trong tỉnh. Bên cạnh đó, Chi cục sẽ thường xuyên tuyên truyền, khuyến cáo người trồng rừng không mua, không sử dụng các giống cây lâm nghiệp không rõ nguồn gốc, xuất xứ để trồng rừng nhằm tránh thiệt hại về kinh tế.
NGUYỄN HÂN