Hoạt động khảo nghiệm, chọn lọc giống lúa mới:
Góp phần tăng hiệu quả sản xuất
Thời gian qua, ngành Nông nghiệp tỉnh đã sưu tầm, sản xuất khảo nghiệm, tuyển chọn và đưa vào sản xuất nhiều giống lúa mới có tiềm năng năng suất cao, chất lượng gạo tốt, góp phần tăng hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân.
Ngành Nông nghiệp tỉnh phối hợp với các công ty sản xuất kinh doanh giống cây trồng trong nước sản xuất khảo nghiệm các loại giống lúa mới. Ảnh: T. Sỹ
Đưa vào sản xuất nhiều giống lúa chất lượng cao
Trong sản xuất nông nghiệp, giống lúa là một trong những yếu tố quan trọng cấu thành năng suất và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, qua thời gian dài, đã có nhiều giống lúa bị thoái hóa, bị nhiễm rầy và bị nhiễm bệnh nặng, dẫn đến hiệu quả kém, tỉnh đã khuyến cáo nông dân không sử dụng. Do vậy, cần phải tuyển chọn các loại giống lúa mới bổ sung vào cơ cấu giống của tỉnh, đáp ứng tốt nhu cầu về giống cho nông dân sản xuất. Hơn nữa, trong tình hình diện tích đất sản xuất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp; sản xuất luôn bị tác động xấu bởi thiên tai lũ lụt, hạn hán, sâu bệnh…, nên việc nghiên cứu, khảo nghiệm và chọn lọc các giống lúa mới phù hợp càng quan trọng và cấp thiết hơn.
Ngay từ năm 1999, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1686/QĐ-UBND về việc phê duyệt đề án “Nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh và quản lý giống cây trồng tỉnh Bình Định giai đoạn 1999-2005”. Đây là quyết định quan trọng, tạo cơ sở cho việc thực hiện thành công Chương trình cấp 1 hóa giống lúa của tỉnh trong những năm qua, góp phần tích cực cho việc tăng trưởng nông nghiệp của tỉnh ta.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, ngành Nông nghiệp tỉnh đã tăng cường nhân lực, chọn lựa, quy hoạch vùng sản xuất, xây dựng cơ sở, khu vực sản xuất, vườn ươm cây giống và tiến hành khảo nghiệm, tuyển chọn, sản xuất nhiều loại giống lúa có tiềm năng năng suất cao, chất lượng gạo tốt, thay thế các giống cũ đã thoái hóa, mang lại hiệu quả cao, năng suất, sản lượng lúa toàn tỉnh năm sau luôn cao hơn năm trước.
Từ năm 2011 đến nay, Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư tỉnh đã sản xuất khảo nghiệm 28 giống lúa cực ngắn ngày, 21 giống lúa ngắn ngày, 15 giống lúa trung ngày và 16 giống lúa chịu phèn mặn tại nhiều địa phương trong tỉnh. Qua đó đã chọn được một số giống lúa triển vọng sinh trưởng, phát triển tốt, đạt năng suất khá cao trong điều kiện sinh thái tỉnh ta, đề nghị cho bố trí sản xuất thử trên diện rộng. Trên chân đất sản xuất 2 vụ lúa/năm sản xuất các loại giống lúa: OM 9605, OM 6893, OM 8936; trên chân đất sản xuất 3 vụ lúa/năm sản xuất các giống lúa: OM 6396, OM 8232, OM 8105, OM 8939.
Trung tâm Giống cây trồng tỉnh cũng đã sản xuất thử nghiệm và khảo nghiệm hàng chục giống lúa thuần tại xã Nhơn Mỹ (An Nhơn), đồng thời sản xuất và cung ứng khoảng từ 200-250 tấn lúa giống nguyên chủng như: ĐV 108, ĐV 8, Q 5, SH 2, DB6, ML 48, ML 202... để cung cấp cho các HTXNN trong tỉnh tổ chức sản xuất giống nông hộ. Qua đó, các đơn vị trực thuộc Sở NN-PTNT đã xác định được nhiều bộ giống lúa ngắn và trung ngày có triển vọng, là cơ sở để tỉnh đánh giá, bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh, phục vụ sản xuất nông nghiệp hàng hóa, hướng đến ổn định, bền vững.
Đối với giống lúa lai, từ năm 2000, Sở NN-PTNT tỉnh đã cử cán bộ kỹ thuật học tập về kỹ thuật sản xuất hạt giống lúa lai, sau đó đã có đề tài nghiên cứu và sản xuất thử nghiệm một số diện tích với các giống Bồi tạp sơn thanh, Bắc ưu, Nhị ưu, Trang nông… năng suất đạt từ 60-65 tạ/ha/vụ, có mô hình đạt 70 tạ/ha/vụ. Đến nay một số loại giống lúa lai như Nhị ưu 838, Nhị ưu 69, Nghi hương 2308… được bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh và đã được nông dân sử dụng sản xuất đại trà.
Qua quá trình nghiên cứu, sản xuất khảo nghiệm của ngành Nông nghiệp, tỉnh ta đã chọn lọc nhiều giống lúa mới bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh, tạo nền tảng tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp; tùy thuộc điều kiện thời tiết, đất đai, tập quán canh tác, thời gian sinh trưởng và phát triển của từng giống lúa để bố trí cơ cấu giống phù hợp. Chẳng hạn như vụ sản xuất Đông Xuân 2012-2013, trên chân đất 3 vụ lúa/năm, bố trí các loại giống lúa thuần chủ lực có thể kháng bệnh, chịu lạnh tốt, cho năng suất cao như: ĐV 108, ĐB 6, SH 2, TBR 36, TBR 45, Hương Cốm và các loại lúa lai TH 3-3, Đắc ưu, PAC 807; chân đất 2 vụ lúa sử dụng các loại lúa thuần: ĐV 108, ĐB 6, VĐ 8, SH 2, VTNA 2 và các giống lúa lai Nhị ưu 838, Syn 6. Vụ Hè Thu sử dụng các giống lúa như ĐV 108, ML 214, PAC 807, ĐB5, ĐB1, ĐB6, Nhị ưu 838.
Ông Hồ Ngọc Hùng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh, cho biết: “Nhờ làm tốt công tác giống, nhất là đối với giống lúa, nên tỉnh ta đã chủ động được nguồn giống tại chỗ, đáp ứng nhu cầu về giống cho nông dân sản xuất. Mặc dù những năm gần đây, tình hình thời tiết diễn biến phức tạp, mưa lũ lớn hoặc hạn hán nặng, ảnh hưởng xấu đến sản xuất, nhưng nhờ có được bộ giống lúa tốt, bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp, nông dân áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất có hiệu quả, nên tỉnh ta vẫn được mùa. Nếu như năm 2000 năng suất lúa bình quân của cả tỉnh đạt 41,2 tạ/ha, thì đến năm 2012 năng suất lúa đã tăng lên 58,6 tạ/ha; vụ Đông Xuân 2012-2013, năng suất lúa đạt 63,8 tạ/ha. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, sản xuất khảo nghiệm, xây dựng quy trình sản xuất nhiều loại giống mới, để tỉnh đánh giá, lựa chọn bổ sung vào cơ cấu giống, đáp ứng yêu cầu về giống cho sản xuất nông nghiệp, nhằm tăng hiệu quả, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nông dân”.
PHẠM TIẾN SỸ