Mùa mật ong rừng An Lão
Giữa đại ngàn mênh mông với hơn 46.000 ha rừng tự nhiên và gần 5.000 ha rừng trồng, hàng năm người dân địa phương “thu hoạch” hàng ngàn lít mật ong rừng. Mật ong rừng mang lại một nguồn thu nhập không nhỏ cho nhiều gia đình ở đây.
Mùa săn ong
“Trên rừng núi An Lão không nơi nào là không có ong làm tổ, chỉ nhiều hay ít mà thôi”. Đó là khẳng định của anh Đinh Văn Nĩa, ở thôn 5, xã An Vinh- người có thâm niên trong nghề săn ong rừng. Anh Đinh Văn Nĩa cho hay, hàng năm cứ từ giữa tháng 4 đến tháng 6 Âm lịch, nhiều người dân ở huyện An Lão tạm gác mọi công việc khác để vào rừng săn ong lấy mật.
Theo kinh nghiệm của anh Nĩa: “Muốn biết con ong làm tổ ở đâu, người đi săn ong phải men theo các con suối và bắt đầu từ những khe nước. Ở đó, những con ong thợ sẽ đến lấy nước và người săn ong sẽ theo hướng bay của những con ong đó mà tìm ra tổ ong. Đây là công việc quan trọng, quyết định sự thành bại của người săn ong lấy mật. Con ong vốn rất khôn, sau khi lấy nước xong không bay thẳng về tổ mà bay vòng vèo để đánh lạc hướng “kẻ thù”. Đối với những con ong mới ra ràng (ong tơ), thường bay rất chậm, nhưng lại la cà đâu đó một lát rồi mới chịu bay về tổ”.
Anh Đinh Văn Don, bạn cùng nghề săn ong với anh Đinh Văn Nĩa, cho biết thêm: Thông thường những người đi săn ong ít đi một mình vì có những nguy hiểm khó lường giữa rừng sâu, núi thẳm. Đó là tai nạn, trượt ngã trên đường đi, bị thú rừng tấn công, đau ốm bất ngờ, nhất là bị ong dữ đốt khi trèo lên cây cao để lấy tổ ong… Khi phát hiện ra tổ ong, như đã phân công từ trước, trong tổ mỗi người một việc, người thì đi bứt dây rừng quấn từng đoạn theo thân cây để làm thang trèo lên đến tổ ong lấy mật, người thì tìm nhánh cây khô, quấn lá rừng tươi bên ngoài làm “trái khói”, khi đốt không ra lửa mà ra khói, để xua đàn ong say khói bay ra khỏi tổ. Người trèo lên cây trực tiếp lấy tổ ong phải là người có nhiều kinh nghiệm và gan lỳ mới làm được. Việc đi lấy mật ong không phải lúc nào cũng suôn sẻ, có khi phải trèo lên cây cao tới 20 - 30 m, có cây ong đóng một lúc 30 - 40 tổ, sướng rân cả người, nhưng đây cũng là lúc nguy hiểm nhất, chỉ cần đánh động, ong các tổ đồng loạt tấn công thì khó có đường thoát.
Cũng chịu cảnh... “được mùa, mất giá”
Chưa có năm nào An Lão được mùa mật ong rừng như năm nay. Mật ong rừng chất lượng 100% không lẫn lộn với bất cứ một thứ mật ong nào khác. Theo già làng Đinh Văn Ron, ở xã An Hưng: “Năm nào nhìn thấy cây ươi, cây xoay trên rừng ra hoa nhiều thì năm đó An Lão được mùa mật ong rừng”. Thật vậy, năm nay An Lão được mùa mật ong lẫn mùa trái ươi và trái xoay. Hiện nay tại các bản làng đồng bào H’re, Ba na, nhà nào cũng lấy được mật ong rừng, có người từ đầu mùa đến nay đã lấy được vài ba trăm lít. Nhiều thương lái đổ xô đi mua mật ong rừng để bán hoặc dự trữ chờ mật ong hết mùa, tăng giá.
Bình thường, giá 1 lít mật ong rừng ở An Lão dao động từ 250 ngàn đến 400 ngàn đồng, nhưng từ đầu mùa ong đến nay, mật ong rừng ở đây liên tục rớt giá, có thời điểm chỉ còn 120 ngàn đồng/lít.
Phân biệt mật ong rừng thật - giả
Mật ong được xem là một món quà tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Mật ong là loại thực phẩm quý báu, góp phần bảo vệ sức khỏe cho con người. Tuy nhiên, để nhận biết mật ong rừng thật, giả không đơn giản, không phải ai cũng biết.
Chị Đinh Thị Thao, ở xã An Tân, người có kinh nghiệm trong mua, bán mật ong rừng, giúp chúng tôi phân biệt mật ong rừng thật, giả: Mật ong thật có độ keo sóng sánh màu vàng trong, nếm vào ngọt thanh và có hương vị riêng. Mật pha đường thì loãng, ngọt lợ và không có hương vị đặc trưng như mật ong rừng. Để chắc chắn, có thể thử nghiệm bằng nhiều cách: cho hai giọt mật lên tờ giấy thấm mỏng, nếu mật ong thật sẽ không có chất nước thấm ra chung quanh, còn mật giả thì nước thấm ướt nhèm. Cách khác, có thể dùng một sợi tóc nhúng vào mật rồi kéo lên, mật thật sẽ có những hạt cườm bám lên sợi tóc, còn mật giả sẽ trôi khỏi sợi tóc một cách nhanh chóng…
HOÀNG NAM QUỐC