Một gia tộc giàu truyền thống cách mạng
Gia tộc ông Trần Cừu (ở thôn Dương Thiện, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước) có 4 thế hệ đều tham gia cách mạng, đóng góp to lớn trong hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc. Cả gia tộc có 16 liệt sĩ và 5 mẹ Việt Nam anh hùng.
Chúng tôi tình cờ biết được truyền thống cách mạng hào hùng của gia tộc ông Trần Cừu (đã qua đời) trong một chuyến công tác tại thôn Dương Thiện. Những đóng góp, hy sinh to lớn của gia tộc ông Cừu cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc thôi thúc chúng tôi thực hiện bài viết này. Tuy nhiên, quá trình thu thập, tìm hiểu tư liệu gặp nhiều khó khăn do hầu hết những người con, cháu thuộc thế hệ đời thứ ba của ông Cừu đều đã mất hoặc già yếu.
Sau nhiều ngày “lục lọi”, chúng tôi may mắn gặp được bà Trần Thị Xuân Hương (SN 1948, cháu cố của ông Cừu) khi bà từ TP Hồ Chí Minh về Tuy Phước giải quyết công việc gia đình. Dù sống xa quê hương đã nhiều năm, nhưng bà Hương luôn khắc ghi và tự hào về những mất mát, hy sinh của các thế hệ trong gia tộc. Nhờ truyền thống “cha truyền, con nối”, bà Hương nắm rõ quá trình tham gia, hoạt động cách mạng của các thế hệ trước trong gia tộc.
Theo bà Hương, ông Cừu tham gia kháng chiến chống Pháp khi bà chưa ra đời, chỉ biết được qua lời kể. Ông Cừu có 4 người con trai là Trần Kim Anh, Trần Thuần (ông nội bà Hương), Trần Thể và Trần Hạo. Cả 4 người đều noi theo cha hoạt động cách mạng trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Bà Trần Thị Xuân Hương thắp hương tưởng nhớ ông, cha trong một dịp về quê nhà Tuy Phước. Ảnh: M.N
Nối tiếp truyền thống yêu nước của gia đình, những người cháu của ông Cừu, trong đó có ông Trần Cấp (cha bà Hương), bà Trần Thị Mười, ông Trần Minh Châu (con ông Trần Thuần) và cả bà Hương tiếp tục tham gia hoạt động liên lạc, nuôi giấu cách mạng tại địa phương. Ngoài ra, có người thoát ly, trực tiếp ra tiền tuyến chiến đấu.
“Trong 2 cuộc kháng chiến, nhà ông cố, ông nội của tôi là cơ sở hoạt động, nuôi giấu nhiều cán bộ của Tỉnh ủy Bình Định, Huyện ủy Tuy Phước và xã Phước Sơn. Bản thân tôi tham gia công tác giao liên, liên lạc từ năm 1962; được phân công phụ trách đưa đón cán bộ từ vùng kháng chiến vào hoạt động trong lòng địch; nắm tình hình hoạt động của địch, rồi báo cho mật cứ. Ngoài ra, tôi còn cất giấu vũ khí, chuyên chở thương binh, tiếp tế lương thực cho cách mạng”, bà Hương hồi tưởng.
Ông Phan Phương (SN 1933, hiện ở thôn Kỳ Sơn, xã Phước Sơn), người tham gia hoạt động cách mạng cùng thời với cha bà Hương, kể: Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, mặc dù bị địch khủng bố ác liệt, nhưng những người con, cháu của ông Cừu bất chấp nguy hiểm, tiếp tục tham gia cách mạng. Ngoài ra, họ còn làm cơ sở vững chắc nuôi giấu cán bộ, trong đó có đồng chí Nguyễn Trung Tín - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Định.
Suốt 2 cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, 16 người con, cháu trong gia tộc ông Trần Cừu đã anh dũng hy sinh, góp phần giành độc lập dân tộc, thống nhất non sông. Ghi nhận công lao này, Nhà nước công nhận liệt sĩ cho những người đã ngã xuống; đồng thời, phong tặng danh hiệu cao quý Bà Mẹ Việt Nam anh hùng cho 5 mẹ là bà Nguyễn Thị Đức (vợ ông Trần Thuần, có 5 con là liệt sĩ); Đoàn Thị Mắn (vợ ông Trần Thể, có 3 con là liệt sĩ); Nguyễn Thị Nhơn (vợ ông Trần Hạo, có 2 con là liệt sĩ); Trần Thị Khang (con ông Trần Thể, có chồng và 2 con là liệt sĩ); Trần Thị Nguyệt (con ông Trần Thuần, có chồng và 2 con là liệt sĩ).
Với truyền thống vẻ vang 4 thế hệ cùng tham gia cách mạng, gia tộc ông Trần Cừu xứng đáng là “địa chỉ đỏ” tại xã Phước Sơn nói riêng, huyện Tuy Phước nói chung. Ngoài những danh hiệu mà Nhà nước đã ghi nhận, chính quyền cấp xã, huyện nên có hành động, việc làm thiết thực để tri ân công lao to lớn mà gia tộc này đã đóng góp cho cách mạng. Qua đó, biến “địa chỉ đỏ” này thành nơi giáo dục truyền thống, lòng yêu nước cho các thế hệ trẻ sau này.
MINH NHÂN