Một kỳ thi quốc gia đang đến rất gần
Sau khi hai đợt thi ĐH chính quy năm 2014 kết thúc, Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá cả hai đợt thi đã diễn ra thành công thể hiện trong công tác chuẩn bị, đề thi, công tác coi thi, phối hợp tổ chức thi... Từ những kết quả đổi mới bước đầu trong công tác thi và tuyển sinh, Bộ GD-ĐT nhấn mạnh đến vấn đề tiếp tục xây dựng đề án một kỳ thi quốc gia với hai mục đích và tiếp tục lộ trình thúc đẩy tất cả các trường ĐH, CĐ tiến tới tự chủ trong khâu tuyển sinh với các đề án tuyển sinh riêng.
Đổi mới rõ rệt trong khâu ra đề
Một trong những đổi mới dễ nhận thấy nhất trong các kỳ thi gần đây là đề thi. Bộ GD-ĐT chủ trương ra đề theo hướng đánh giá năng lực, kiểm tra khả năng vận dụng kiến thức đã học để xử lý các vấn đề thực tiễn, đồng thời có khả năng phân hóa được trình độ thí sinh. Năm nay, đề thi các môn như Lịch sử, Địa lý, Anh văn, Ngữ văn...đã lồng ghép các nội dung có tính thời sự liên quan đến chủ quyền biển đảo, giải pháp tạo công ăn việc làm cho giới trẻ, hay các nội dung gắn với đời sống như hỏi thí sinh quan điểm về sự chân chính hay phương châm sống hiện đại... đã được dư luận xã hội và thí sinh đánh giá cao. Ý kiến từ các Hội đồng tuyển sinh và chuyên gia cũng đánh giá kiến thức trong các đề thi đại học năm nay đều nằm trong nội dung chương trình học phổ thông, bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình THPT, có thời gian làm bài phù hợp và vừa sức với đa số thí sinh.
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, Trưởng Ban Chỉ đạo tuyển sinh ĐH, CĐ 2014 nhận định: “Các đề thi năm nay không có sai sót về cả nội dung và hình thức, định hướng kiểm tra năng lực, có khả năng phân loại thí sinh và được bảo mật tuyệt đối trong tất cả các khâu”.
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có không ít những băn khoăn trong cách ra đề thi đại học năm nay. Bên cạnh đổi mới nội dung, đề thi các môn năm nay cũng thay đổi hẳn về cấu trúc. Nhiều ý kiến lo ngại đây là những thay đổi quá gấp gáp khiến thí sinh gặp không ít khó khăn. Phủ nhận điều này, ông Mai Văn Trinh (Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ GD-ĐT) cho rằng kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ năm nay đã được công bố nhiều lần là sẽ xây dựng trên cơ sở đồng bộ với những gì đã làm ở kỳ thi tốt nghiệp THPT. Thực tiễn trong những năm vừa qua, các trường phổ thông đã tích cực đổi mới công tác dạy và học theo hướng tiếp cận năng lực thể hiện trong khâu thi cử là việc ra những đề kiểm tra, đánh giá theo hướng mở. “Những gì chúng ta đã làm qua hai đợt thi ĐH đã đồng bộ với những thay đổi như trong kỳ thi tốt nghiệp THPT” – ông Trinh nói. Chỉ khác là kỳ thi này có mục đích để tuyển những người có năng lực vào học đại học nên mức độ phân hóa cao hơn.
Trả lời ý kiến cho rằng: Đề thi năm nay có những câu dễ thì rất dễ, trong khi có những câu lại quá khó, ông Mai Văn Trinh cho rằng đề thi được xây dựng dựa trên căn cứ khoa học đáp ứng theo các thang bậc từ thấp đến cao tùy thuộc vào mục đích kỳ thi. Ông Trinh nói: “Đánh giá dễ hay khó tùy thuộc năng lực của mỗi người và việc phân hóa chắc chắn phải có, nên có câu khó câu dễ. Quan trọng nhất là nội dung kiến thức nằm trong chương trình, SGK phổ thông, không vượt quá”.
Việc đề thi gợi mở ra một không gian mới cho thí sinh để biểu đạt tư duy sáng tạo trong khi làm bài dù sao vẫn là một xu hướng mới mẻ. Nhiều thí sinh còn băn khoăn về hiệu quả điểm số trong trường hợp ý tưởng của mình không trùng với đáp án hay người chấm. Ông Mai Văn Trinh khẳng định: Đã là câu hỏi mở thì đáp án của chúng ta cũng là đáp án mở. Đáp án đóng hiểu nôm na là đếm ý lấy điểm. Đáp án mở cũng được xây dựng trên cơ sở một số điểm chung nhưng quan trọng vẫn là để cho học sinh truyền tải được các thông điệp, ý tưởng nội dung sáng tạo phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Đương nhiên là cùng ý tưởng, thông điệp như vậy nhưng em nào trình bày trong sáng, sạch sẽ thì sẽ được điểm cao hơn”.
“Nguyên tắc chấm đề mở là nếu thí sinh biểu đạt tư tưởng đúng, phù hợp thuần phong mỹ tục và pháp luật Việt Nam thì không có vùng cấm. Các em vẫn được tính điểm” - ông Trinh cho biết.
Kỳ thi năm nay cũng được đánh giá thành công khi số thí sinh vi phạm quy chế giảm hẳn số thí sinh bị đình chỉ thi (có 171 thí sinh bị đình chỉ so với 254 thí sinh bị đình chỉ năm 2013), giám thị vi phạm quy chế cũng rất ít so với mọi năm, lượng hồ sơ ảo giảm nhiều, cả đợt thi không có sự cố đáng tiếc, các quyền lợi của thí sinh được bảo đảm.
Hướng tới một kỳ thi hai mục đích
Theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, từ những kết quả bước đầu trong đổi mới thi và tuyển sinh, Bộ GD-ĐT đang xây dựng đề án một kỳ thi quốc gia nhằm hai mục đích xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH,CĐ. Dự tính, đề án sẽ sớm được đưa ra tham khảo dư luận trong thời gian tới.
“Từ kết quả hai đợt tuyển sinh vừa qua cho thấy công tác này đã đạt được những thành công bước đầu, có thể thấy những hình hài của kỳ thi quốc gia tương đối rõ ràng, rút ngắn lộ trình giao quyền tự chủ hoàn toàn cho các trường ĐH” – Thứ trưởng cho biết.
Mục đích của kỳ thi này là bên cạnh việc xét tốt nghiệp THPT, kết quả sẽ được dùng như dữ liệu cho các trường ĐH, CĐ phục vụ cho công tác tuyển sinh, xét tuyển. Việc xây dựng đề án quốc gia và đề án tuyển sinh riêng của các trường không có gì mâu thuẫn với nhau, không tước đi quyền tự chủ của các trường.
Thứ trưởng nhấn mạnh: “Thi riêng hay thi chung, chất lượng của đầu vào vẫn là yếu tố đầu tiên chúng ta cần xem xét”.
Trong năm đầu tiên thực hiện tự chủ tuyển sinh, đã có 62 trường triển khai kế hoạch tuyển sinh riêng theo đề án đã được xác nhận. Theo Bộ GD-ĐT, bước đầu, một số trường năm nay đã phát huy hiệu quả tích cực, một số ngành tuyển sinh riêng thành công khi thu hút số lượng lớn thí sinh đăng ký. Như đại học Đà Nẵng, có ngành chỉ tuyển sinh 25 chỉ tiêu nhưng có 500 hồ sơ đăng ký.
Theo dự kiến, trong tháng 9 tới đây, tất cả các trường sẽ đưa ra đề án tuyển sinh riêng cũng như lộ trình thực hiện.
. Theo LÊ HÀ (Nhân Dân)