Quản lý thu thuế xây dựng nhà ở tư nhân: Chưa được quan tâm đúng mức

Nhu cầu xây dựng nhà ở tư nhân tại các khu đô thị mới cũng như nhu cầu xây dựng nhà ở trên nền đất cũ tại các huyện, thị xã, thành phố ngày càng tăng mạnh, tiềm năng về nguồn thu thuế từ hoạt động này rất lớn nhưng chưa được ngành Thuế quan tâm đúng mức.

Vì vậy, ngay từ đầu năm 2022, Cục Thuế tỉnh đã chỉ đạo các chi cục thuế đặc biệt quan tâm công tác quản lý, thu thuế lĩnh vực nói trên. Cục Thuế cũng đã xây dựng ứng dụng quản lý khai thác nguồn thu, trong đó thiết kế riêng phân hệ xây dựng nhà ở tư nhân (NƠTN) để các đơn vị trực thuộc quản lý, theo dõi tình hình thu nộp thuế đối với lĩnh vực này.

Phường Nhơn Bình (TP Quy Nhơn) là khu vực có nhiều chủ đầu tư, chủ thầu nhà ở tư nhân thực hiện khá nghiêm túc nghĩa vụ thuế.  Ảnh: TIẾN SỸ

Trên tinh thần đó, Chi cục Thuế TP Quy Nhơn đã tham mưu cho chính quyền thành phố ban hành quy trình liên thông cấp giấy phép xây dựng NƠTN trên địa bàn thành phố. Chi cục tiếp nhận thông tin liên quan đến hồ sơ cấp phép xây dựng NƠTN từ công dân và các ngành chức năng, từ đó xác định số thuế phải thu. Khi nhận kết quả giấy phép xây dựng, chủ nhà (chủ đầu tư) cũng nhận được thông báo nghĩa vụ nộp thuế. Trước khi thực hiện thu thuế, đội quản lý thuế liên phường của Chi cục sẽ làm việc với chủ đầu tư, chủ thầu, công khai mức thu để các bên hiểu rõ hơn nghĩa vụ thuế và lợi ích khi thực hiện. Trường hợp diện tích xây dựng thực tế ít hơn so với diện tích trong giấy phép xây dựng, cán bộ Chi cục sẽ tính toán lại mức thuế phải thu theo quy định, đảm bảo quyền lợi cho chủ nhà, chủ thầu.

Với cách làm này, Chi cục Thuế TP Quy Nhơn đã quản lý được 1.841 giấy phép xây dựng NƠTN, công tác thu thuế đạt kết quả tích cực. Ông Nguyễn Quốc Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Thuế TP Quy Nhơn, cho hay: 8 tháng đầu năm 2022, Chi cục đã thu được 6,2 tỷ đồng từ hoạt động xây dựng NƠTN. Số thuế thu từ hoạt động xây dựng cơ bản NƠTN sẽ có thay đổi lớn trong những tháng cuối năm khi Chi cục đang đẩy mạnh công tác thu thuế trên lĩnh vực này. 

Trong khi đó, công tác quản lý, thu thuế hoạt động xây dựng NƠTN tại các địa phương khác lại chưa được quan tâm đúng mức. Đến ngày 29.9, Chi cục Thuế khu vực Hoài Nhơn - Hoài Ân - An Lão thu được 1,503 tỷ đồng từ 654 giấy phép xây dựng NƠTN; Chi Cục Thuế khu vực Tây Sơn thu được 291,3 triệu đồng; Chi cục Thuế TX An Nhơn thu được 540,343 triệu đồng; Chi cục Thuế khu vực Phù Cát - Phù Mỹ và Chi cục Thuế Tuy Phước - Vân Canh mới chỉ thực hiện đến công đoạn kiểm tra, xác định giấy phép xây dựng và chưa thu thuế.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Phan Ngọc Minh, Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực Phù Cát - Phù Mỹ, cho biết: Phần lớn các tổ chức, cá nhân nhận thầu thi công không muốn nộp các khoản thuế xây dựng cơ bản NƠTN theo quy định. Họ thường tìm cách né tránh hoặc thỏa thuận với chủ đầu tư không cung cấp hợp đồng thi công công trình. Vì vậy, mặc dù trên thực tế rất nhiều công trình xây dựng đủ điều kiện nộp thuế nhưng lại rất khó thu thuế.

Hoạt động xây dựng NƠTN là nguồn thu giàu tiềm năng, quản lý và thu thuế tốt trên lĩnh vực này vừa đảm bảo công bằng trong thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, vừa bổ sung nguồn thu quan trọng vào ngân sách nhà nước. Vì vậy, Cục Thuế tỉnh đã yêu cầu các chi cục thuế phải phối hợp chặt chẽ với đơn vị cấp giấy phép xây dựng nhà ở để nắm chắc số lượng, ngày tháng chủ đầu tư triển khai xây dựng, xác định số thuế cần phải thu; tham mưu cho chính quyền địa phương chỉ đạo các đơn vị có liên quan cùng phối hợp quản lý, thu thuế.

Ông Nguyễn Đẩu, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, cho biết: Bên cạnh đó, chúng tôi còn gửi thư ngỏ, thông báo, tư vấn, hướng dẫn để người nộp thuế tự giác thực hiện nghĩa vụ nộp thuế. Trường hợp chây ỳ, cố tình né tránh thì tính toán ấn định số thuế để thu. Đơn vị nào không thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ sẽ phải chịu trách nhiệm trước lãnh đạo Cục Thuế tỉnh.

PHẠM TIẾN SỸ