5 năm thực hiện Nghị quyết 03-NQ/TU:
Nhiều chuyển biến tích cực về môi trường - Kỳ cuối: Nỗ lực cho chặng đường tiếp theo
Sự ủng hộ, hưởng ứng của người dân, doanh nghiệp về bảo vệ môi trường là nhân tố quyết định thành công khi triển khai Nghị quyết số 03. Tuy vậy, công tác bảo vệ môi trường vẫn còn một số hạn chế, bất cập, đòi hỏi chính quyền các cấp cần hành động quyết liệt hơn nữa, để mang lại hiệu quả bền vững.
Còn nhiều khó khăn
Bất cập đáng kể nhất là một số quy định của pháp luật và việc phân định trách nhiệm giữa các ngành trong công tác BVMT, quản lý chất thải chưa rõ ràng, gây khó khăn khi thực hiện. Chưa kể, sự chồng chéo trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt giữa Sở TN&MT và Sở Xây dựng; quản lý chất thải ở khu vực nông thôn và quản lý đa dạng sinh học giữa Sở TN&MT và Sở NN&PTNT; quản lý chất thải y tế giữa Sở TN&MT và Sở Y tế…
Đặc biệt, có tình trạng nhiều cơ quan, địa phương không bám sát mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết số 03 và Kế hoạch số 35 khi triển khai công tác BVMT, dẫn đến một số mục tiêu và các nhiệm vụ, dự án chưa được thực hiện hoặc triển khai chậm so với tiến độ đề ra. Bên cạnh đó, các công trình hạ tầng BVMT tuy được chú trọng đầu tư nhưng chưa kịp thời và đầy đủ ở một số khu vực, nhất là hạ tầng thu gom và xử lý nước thải tập trung tại các đô thị, bãi chôn lấp rác thải, khu - cụm công nghiệp, làng nghề… dẫn đến một số khu vực xảy ra tình trạng ô nhiễm kéo dài, chưa được giải quyết triệt để.
UBND xã Hoài Châu Bắc (TX Hoài Nhơn) tặng giỏ đựng rác cho các hộ dân trên địa bàn. Ảnh: TRỌNG LỢI
TX Hoài Nhơn là địa phương thực hiện tốt Nghị quyết 03 và Kế hoạch số 35, song Phó Chủ tịch UBND TX Hoài Nhơn Nguyễn Chí Công thẳng thắn nhìn nhận: Các mô hình về BVMT khó duy trì vì liên quan đến kinh phí và con người để thực hiện. Ý thức chấp hành các quy định pháp luật về BVMT của một số tổ chức, cá nhân, gia đình còn thấp. Hầu hết, cán bộ phụ trách môi trường ở các xã, phường chủ yếu là kiêm nhiệm, nên việc thực hiện các nhiệm vụ, kế hoạch BVMT gặp khó khăn và hiệu quả chưa cao...
TS Nguyễn Việt Cường, Chi cục trưởng Chi cục BVMT (Sở TN&MT), cho rằng: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những tồn tại trong quá trình thực hiện Nghị quyết 03 và Kế hoạch số 35, song chủ yếu là do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trong thời gian dài; nguồn lực con người và kinh phí đầu tư cho công tác quản lý môi trường còn hạn chế; áp lực về đô thị hóa. Đó là chưa kể một bộ phận người dân chưa thực sự có ý thức đầy đủ với công tác BVMT.
Quyết liệt vì mục tiêu phát triển bền vững
Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 03 và Kế hoạch số 35, Ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 03 của tỉnh đã đề ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp căn cơ. Đó là cần củng cố, kiện toàn Ban chỉ đạo cấp tỉnh, phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành viên. Đồng thời, cần thành lập các tổ kiểm tra và duy trì thực hiện công tác kiểm tra hằng năm để giám sát, đôn đốc việc thực hiện đồng bộ các nội dung của Nghị quyết số 03 và Kế hoạch số 35 tại các sở, ngành và địa phương.
Lãnh đạo tỉnh luôn quan tâm đến công tác BVMT, xác định không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế.
- Trong ảnh: Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tự Công Hoàng (ngoài cùng bên trái) cùng lãnh đạo các sở, ngành kiểm tra tiến độ thực hiện giai đoạn 2 dự án mở rộng Nhà máy xử lý nước thải Nhơn Bình thuộc Tiểu dự án vệ sinh môi trường TP Quy Nhơn - Dự án Môi trường bền vững các thành phố Duyên hải. Ảnh: HOÀNG QUÂN
Bên cạnh đó, cùng với nỗ lực đầu tư đồng bộ các công trình hạ tầng về BVMT của UBND các huyện, thị xã, thành phố, thực tế cho thấy rất cần sự tham gia nhiệt tình của các tổ chức hội, đoàn thể trong công tác BVMT. Ở đâu hội, đoàn thể hoạt động năng nổ ở đó có nhiều kết quả tích cực. Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Hoàng Thị Thanh Nhã cho hay: Từ năm 2017 đến nay, Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện công tác BVMT, gắn với thực hiện cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Các cấp Hội chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho hội viên, phụ nữ về BVMT.
Từ năm 2017 - 2022, các cấp Hội tham gia phối hợp tổ chức các buổi mít tinh, tổ chức các đợt ra quân dọn vệ sinh môi trường tại nơi làm việc, nơi công cộng, bãi biển, đường làng, ngõ xóm với hơn 1.607 hoạt động hưởng ứng Tuần lễ quốc gia nước sạch- vệ sinh môi trường, Ngày Môi trường Thế giới; triển khai thực hiện có hiệu quả nhiều chương trình, hoạt động liên quan đến BVMT, ứng phó biến đổi khí hậu. Tích cực hưởng ứng phong trào “Chống rác thải nhựa” với nhiều mô hình, cách làm hay, hiệu quả như: Phối hợp với Sở TNMT tổ chức Hội thảo “Phụ nữ không sử dụng túi ny lông”; phát động triển khai mô hình “Sử dụng túi ny lông thân thiện với môi trường” tại chợ Chương Dương (Quy Nhơn); xây dựng 3 mô hình “Phụ nữ tiểu thương sử dụng túi ny lông thân thiện với môi trường” (tại An Nhơn, Phù Cát, Phù Mỹ); triển khai mô hình “Phụ nữ với phong trào chống rác thải nhựa” tại xã Vĩnh Hảo (Vĩnh Thạnh) và thị trấn Phú Phong (Tây Sơn); quản lý tổng hợp rác thải nhựa vịnh Quy Nhơn của Quỹ Môi trường toàn cầu (Quy Nhơn)...
Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế
Thực hiện Nghị quyết số 03, các Sở: TN&MT, VH&TT, NN&PTNT và các địa phương tăng cường công tác quản lý, BVMT các di sản thiên nhiên theo quy định của Luật BVMT 2020; củng cố và kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý di sản, xây dựng và trình phê duyệt quy chế quản lý và BVMT di sản; điều tra, thống kê và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý di sản theo quy định. Đồng thời, tăng cường thực hiện công tác bảo tồn các hệ sinh thái, sinh cảnh, nguồn gen quý hiếm tại Khu Bảo tồn thiên nhiên An Toàn, đầm Thị Nại, đầm Trà Ổ…, gìn giữ và bảo tồn rạn san hô khu vực vịnh Quy Nhơn phục vụ phát triển du lịch bền vững.
Năm 2022, UBND tỉnh đã thống nhất chủ trương thực hiện dự án xây dựng, lắp đặt và vận hành các trạm quan trắc tự động trên địa bàn tỉnh với kinh phí hơn 39,5 tỷ đồng. Theo đó, dự án sẽ lắp đặt 6 trạm quan trắc môi trường tự động trên địa bàn tỉnh (2 trạm quan trắc không khí, 2 trạm quan trắc nước mặt, 1 trạm quan trắc nước ngầm, 1 trạm quan trắc nước biển ven bờ), dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2023.
Tỉnh cũng đã kiến nghị Bộ TN&MT làm việc, thống nhất với Bộ Xây dựng, Bộ NN&PTNT sớm có văn bản hướng dẫn nhiệm vụ tổ chức thực hiện quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn, cũng như phân định trách nhiệm quản lý Nhà nước về chất thải nông nghiệp, quản lý đa dạng sinh học đối với một số nội dung có sự giao thoa giữa ngành TN&MT và NN&PTNT. Đồng thời, kiến nghị Bộ Nội vụ xem xét, điều chỉnh tăng định mức cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về BVMT các cấp, phù hợp với yêu cầu thực tế hiện nay, nhất là theo định hướng tăng cường phân cấp việc thực hiện công tác BVMT về địa phương theo Luật BVMT năm 2020.
Với mục tiêu, định hướng rõ ràng, tỉnh đã và đang nỗ lực xây dựng, phát triển kinh tế địa phương theo hướng sạch. Cuối tháng 8.2022, tại buổi làm việc với Đoàn giám sát của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh, quả quyết: “Những năm qua, tỉnh Bình Định thực hiện nhiều dự án trồng rừng ngập mặn, rừng cảnh quan, đẩy mạnh công tác bảo vệ rừng. Yếu tố môi trường luôn được tỉnh tính đến trong mỗi chương trình, dự án, quy hoạch phát triển của ngành, địa phương, theo hướng kiên quyết không đánh đổi môi trường để lấy sự tăng trưởng kinh tế. Đến nay, nhiều dự án hạ tầng, phát triển kinh tế rừng, phục hồi rạn san hô đã mang lại hiệu quả bước đầu. Trên địa bàn tỉnh cũng bắt đầu hình thành các dự án năng lượng tái tạo, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp xanh thân thiện với môi trường”.
HOÀNG QUÂN - TRỌNG LỢI