Công tác tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi trong trường chuyên:
Cần sự phối hợp giữa các bên liên quan
Tại Hội thảo Liên kết bồi dưỡng học sinh giỏi các tỉnh Duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên vừa diễn ra tại TP Quy Nhơn, công tác phát hiện, tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi trong trường chuyên được mổ xẻ rất nhiều. Với Bình Ðịnh, vấn đề này rất đáng lưu tâm, vì lần đầu tiên trong 5 năm qua chúng ta đã để mất vị trí đứng đầu về số lượng học sinh giỏi cấp quốc gia trong Vùng thi đua số 4 (gồm 10 tỉnh Nam Trung bộ và Tây Nguyên).
Phải đảm bảo đủ “4T”
Ông Trần Hữu Tháp, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ngãi, đúc kết: 4 yếu tố tác động đến kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi là tài năng học sinh, tài nghệ giáo viên, tài liệu và tài chính. Ông Tháp phân tích: “Để có học sinh tài năng vào trường chuyên, phải chú ý đến công tác tạo nguồn tuyển sinh. Việc bỏ trường chuyên ở cấp THCS gây rất nhiều khó khăn cho khâu tạo nguồn vào trường THPT chuyên. Nhưng nếu có nguồn tốt mà cách tuyển sinh không phù hợp thì vẫn để lọt học sinh tài năng. Chất lượng giáo viên trường chuyên khó đảm bảo vì phần lớn giáo viên giỏi đã lớn tuổi, trong khi học sinh giỏi không muốn vào ngành sư phạm. Công tác bồi dưỡng giáo viên trường chuyên, vì vậy, rất cần được chú trọng. Nguồn tài liệu hiện rất phong phú nhưng phát huy tài liệu đó đến đâu lại phụ thuộc nhiều vào khả năng của mỗi giáo viên. Để trường chuyên phát triển, mỗi tỉnh cần có chính sách khuyến khích và bản thân các trường phải cố gắng huy động các nguồn lực tài chính trong xã hội”.
Đầu vào trường chuyên nhất thiết phải tốt để nâng cao chất lượng đào tạo.
- Trong ảnh: Học sinh đăng ký thi vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn năm học 2012-2013.
GS-TSKH Nguyễn Văn Mậu, Chủ tịch Hội Toán học Hà Nội, thẳng thắn nhìn nhận: “Sau khi trường chuyên cấp THCS bị loại bỏ, nhiều tỉnh hầu như không có động thái phát hiện học sinh giỏi. Trong khi đó, khâu tuyển chọn lại cực kỳ khó vì lâu nay chúng ta chỉ căn cứ vào mỗi kỳ thi tuyển sinh. Tôi nghĩ, công tác đào tạo vẫn phải theo cách chính thống nhưng việc bồi dưỡng nên gắn với sự tổng hòa, phối hợp với nhiều yếu tố. Chúng ta cần quan tâm tiếp cận, cập nhật trình độ quốc tế để trang bị kiến thức tốt nhất, mới nhất cho học sinh”.
PGS-TS Đinh Thanh Đức, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Quy Nhơn, lại trăn trở khi đánh giá Bình Định không thiếu học sinh tài năng, nhưng số học sinh đạt các giải thưởng ở cấp quốc gia trở lên còn khá khiêm tốn. Ông Đức chia sẻ: “Đầu vào trường chuyên nhất thiết phải tốt để nâng cao chất lượng đào tạo. Với trình độ của giáo viên, hiệu quả hơn cả vẫn là chính giáo viên phải có ý thức tự bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho mình”.
Cần liên kết chặt chẽ
Theo GS-TSKH Nguyễn Văn Mậu, mối quan hệ chặt chẽ giữa Sở GD&ĐT với trường chuyên “sẽ quyết định mọi thứ”. Bởi, Sở GD&ĐT sẽ quyết định đề thi và khâu chấm thi - tức là quyết định đầu vào của trường chuyên. Một giáo viên THPT có kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tại Bình Định, cho rằng: “Khâu ra đề và chấm thi rất cần sự tham gia của giáo viên trường chuyên, nếu không tiện ở vai trò trực tiếp thì có thể ở vị trí tham mưu hay thẩm định đề thi, bài thi. Vì qua kinh nghiệm giảng dạy, tiếp xúc với dạng học trò này, chắc chắn họ sẽ góp phần lọc, lựa được những học sinh tiềm năng một cách hiệu quả”.
Trên thực tế, lâu nay chưa có sự liên kết và phối hợp trong công tác tuyển sinh đầu vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn giữa Sở GD&ĐT và nhà trường. Ông Trần Đức Minh, Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết: “Sở đang ghi nhận những phản ảnh của Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn về bất cập trong công tác tuyển sinh và những hỗ trợ cần thiết để khuyến khích giáo viên trong bồi dưỡng học sinh giỏi. Chúng tôi đang lên kế hoạch thảo luận và bàn bạc với nhà trường để tìm cách tháo gỡ sớm nhất những vướng mắc, đảm bảo chất lượng đào tạo”.
Ông Đỗ Tường Hiệp, Phó Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở GD&ĐT tỉnh Đắk Lắk, chia sẻ kinh nghiệm đã thực hiện để vươn lên dẫn đầu Vùng thi đua số 4: “Sở GD&ĐT giao Trường THPT chuyên chịu trách nhiệm chính trong thực hiện kế hoạch tập trung bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi quốc gia. Trường phải cung cấp nguồn tài liệu, cập nhật kiến thức, thông tin về nội dung chương trình giảng dạy”.
Tuy nhiên, với đặc thù của trường chuyên, PGS-TS Đinh Thanh Đức cho rằng, bên cạnh ý thức tự học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên, Sở GD&ĐT và hiệu trưởng trường chuyên cũng nên có những biện pháp động viên giáo viên về vật chất và tinh thần, hướng dẫn khai thác tài liệu, khuyến khích đổi mới cách dạy. Để chọn những học sinh thật sự có năng lực, Sở có thể đề xuất với Bộ GD&ĐT xem xét những phương án tuyển sinh phù hợp với đặc thù địa phương.
“Trường ĐH Quy Nhơn sẽ tạo mọi điều kiện để giáo viên trường chuyên nâng cao chuyên môn, khai thác tài liệu, nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, năm nay khoa Toán của trường sẽ mở lớp đào tạo trình độ Tiến sĩ. Hy vọng những năm tới, Bình Định sẽ có nhiều học sinh đoạt các giải thưởng cấp quốc gia, quốc tế, đặc biệt với môn Toán”, ông Đức bày tỏ.
Công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong chương trình giáo dục quốc gia. Để phát triển tốt hơn chất lượng giáo dục mũi nhọn của tỉnh, các cấp chính quyền, các nhà quản lý giáo dục cần phối kết hợp chặt chẽ, cùng nỗ lực tìm ra tiếng nói chung để sớm đưa Bình Định trở lại vị trí dẫn đầu Vùng thi đua số 4 và cao hơn nữa.
NGỌC TÚ