Mẹ ở chùa, kiên trung đợi con về
Đại tá Nguyễn Đình Tân, nguyên Trưởng phòng Xăng dầu Quân khu 5, hiện sống tại TP Pleiku, Gia Lai, xúc động kể cho chúng tôi nghe về mẹ của ông, bà Nguyễn Thị Sâm (quê ở Phước Quang, Tuy Phước), người được truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng trong dịp kỷ niệm 67 năm Ngày Thương binh - liệt sĩ 27.7 năm nay.
Câu chuyện về người lính đi tìm mẹ ở một ngôi chùa trong những ngày chuẩn bị cho chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa xuân năm 1975, là một lát cắt cho thấy sự tàn khốc của cuộc chiến tranh chống Mỹ, cứu nước.
***
Tham gia đánh Pháp ở Đắk Pơ (Gia Lai), rồi tập kết ra Bắc, ông Nguyễn Đình Tân không nghĩ rằng mình sẽ xa mẹ đến 20 năm. Cha mất sớm, mẹ lam lũ nuôi 3 đứa con và nuôi giấu, tiếp tế cho cán bộ, các em còn nhỏ, nên ngày lên đường tập kết, ông Tân mang theo nỗi lo ly tán. Nhưng mẹ động viên ông vững bước.
Sau 20 năm học tập, huấn luyện ở miền Bắc, đầu năm 1975, trong đội hình Quân đoàn 2 trở về giải phóng miền Nam, ông Nguyễn Đình Tân tiếp quản và bàn giao các kho xăng dầu ở Đà Nẵng xong, tức tốc cùng đơn vị vào giải phóng Sài Gòn. Khi đơn vị dừng chân ở Tuy Phước, khi hỏi thăm tin tức gia đình, ông được biết hai người em đã hy sinh, còn mẹ và 3 đứa cháu con người em trai vào chùa Long Tường (thôn Lương Tài, xã Phước Quang) nương thân. Nỗi đau tràn ngập lòng ông. Ông báo cáo với Tư lệnh Quân đoàn và được lãnh đạo đơn vị đồng ý cho ở lại thăm mẹ một đêm, sẽ đuổi theo đội hình sau. Tư lệnh còn cho ông 50 cân gạo về biếu mẹ. Ông cùng hai trợ lý của Cục Hậu cần Quân đoàn đi xuyên đêm tìm về chùa Long Tường, đến nơi cũng đã 10 giờ đêm.
Đứng trước chùa, gọi mãi không ai nghe, họ vượt rào vào chùa. Sư trụ trì tiếp họ và gọi mẹ ông cùng đàn cháu ra. Sau phút giây sững lại, hai mẹ con ôm chầm trong tiếng nấc nghẹn ngào. Bà vuốt ve gương mặt người con như còn thơ bé ngày nào. Còn ông Tân không khỏi thương xót khi nhìn mẹ. Người bà gầy quắc, nhăn nheo, tấm lưng còng tưởng như sát đất. Ba đứa nhỏ, con người em trai còn quá nhỏ bé rụt rè bên nội lí nhí: “Chào chú bộ đội”. Bà nội lúc này mới bật cười, sửa lại: “Đây là bác của con!”. Nước mắt nhớ thương của hàn huyên, đoàn tụ chưa dứt thì đã 4 giờ sáng, ông Tân vội vã tạm biệt mẹ và các cháu tiếp tục cùng đồng đội hành quân vào giải phóng Sài Gòn.
Ông Tân thuật lại câu chuyện mẹ kể đêm ấy… “Sau khi tôi đi tập kết, người em trai thoát ly tham gia cách mạng, em gái làm phụ nữ xã, sau cũng thoát ly lên Núi Bà. Biết đây là nhà cộng sản nòi, bọn địch nhiều lần bắt mẹ tôi lên xã đánh thừa sống thiếu chết. Chúng treo ngược mẹ lên trần nhà rồi dùng roi quất túi bụi cho đến khi bà ngất xỉu mới thôi. Mấy lần như thế, tấm lưng bà cong lại như con tôm. Năm 1965, địch thả bom bay luôn một góc nhà. Chị dâu tôi, chúng ép buộc bỏ chồng, bắt lấy người khác để khỏi đẻ ra những đứa con cộng sản. Trong bơ vơ, mẹ tôi dắt díu 3 đứa cháu, đứa nhỏ nhất lúc này mới 3 tuổi vào chùa Long Tường, cách nhà chừng 3 cây số để tá túc. Sư trụ trì thương tình cho 4 bà cháu ở lại làm công quả kiếm sống. Nhưng rồi hai năm 1967, 1968, tin dữ liên tục ập đến. Em gái ông - chị Nguyễn Thị Sáu hy sinh trên đường làm giao liên ở huyện Phù Cát. Em trai Nguyễn Hường cũng ngã xuống. Các cháu còn quá nhỏ, bà chỉ còn biết ôm chúng vào lòng…”.
Mẹ đã mất mát lớn, chịu nhiều thiệt thòi nhưng sau ngày 30.4.1975, giải phóng xong Sài Gòn, ông Tân mới trở lại Bình Định thăm mẹ. Lúc này cả gia đình đã dọn về nhà cũ, che tạm mấy tấm tranh. Hai năm sau, ông đưa vợ và 2 con gái từ Bắc vào ở với mẹ để chăm sóc mẹ và các cháu. Do nhiệm vụ, ông Tân tiếp tục lên đường tham gia chiến đấu ở các chiến trường phía Nam, phía Bắc, nước bạn, chẳng ở bên mẹ bao nhiêu. Năm 1981, khi đang làm nhiệm vụ ở biên giới phía Bắc, ông Tân biết tin mẹ ốm nặng. Nhưng rồi vì nhiệm vụ, ông không về được, mãi đến 4 tháng sau ông mới về nhà chịu tang mẹ được.
Ông Nguyễn Đình Long, con trai liệt sĩ Nguyễn Hường, cũng là cháu nội trai duy nhất, rơi nước mắt mỗi khi kể về bà nội mình một đời hy sinh cho con cháu, cho cách mạng. Giờ đây trên khu đất cũ, ông Long đã làm căn nhà mới khang trang rộng đến 500 m2 để thờ phụng bà, cha mẹ và cô của mình. Ông muốn làm tất cả để bù đắp cho bà nội thân yêu suốt 10 năm ở chùa, nuôi ba chị em ông khôn lớn và chờ đợi con trở về.
HỒNG VÂN