Đề cương văn hóa Việt Nam năm 1943 có giá trị lớn lao và sức sống bền vững

(BĐ) - Sáng 27.2, tại TP Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp cùng Bộ VH-TT&DL, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương đồng tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển”, theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến ở điểm cầu 63 tỉnh, thành trong nước.

Tham dự và chủ trì Hội thảo có các đồng chí: Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; cùng các đồng chí ủy viên Trung ương Đàng… Điểm cầu tỉnh tổ chức tại Hội trường Tỉnh ủy có sự tham dự của đồng chí Lê Kim Toàn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; cùng một số đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; lãnh đạo các sở, ban, ngành, hội đoàn thể.

Quang cảnh điểm cầu tỉnh Bình Định dự Hội thảo. Ảnh: H.THU

Mở đầu Hội thảo, đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL, trình bày báo cáo trung tâm “Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 - Nền tảng lý luận và động lực phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam”. Theo đó, vào tháng 2.1943, Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua bản Đề cương về văn hóa Việt Nam (sau đây gọi tắt là ĐCVH), một văn kiện quan trọng do Tổng Bí thư Trường Chinh chấp bút soạn thảo. Ra đời trong bối cảnh của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, ĐCVH là cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta về văn hóa, xác lập văn hóa là một trong ba mặt trận (chính trị, kinh tế, văn hóa). Thời điểm và bối cảnh ra đời của ĐCVH đã cho thấy tư duy, tầm nhìn và sự quan tâm sâu sắc của Đảng ta trong phát triển văn hóa. Từ điểm khởi nguồn này, trải qua tiến trình lịch sử với rất nhiều biến động, việc phát triển các giá trị mang tính cương lĩnh của ĐCVH vẫn giữ nguyên sức sống và có vai trò quan trọng đối với sự nghiệp phát triển văn hóa, con người Việt Nam…

Trải qua 80 năm, các luận điểm của ĐCVH xác định về vai trò, sứ mệnh của văn hóa như nguồn lực nội sinh cho phát triển; sự gắn kết của văn hóa với kinh tế, chính trị, xã hội; ý nghĩa trung tâm của con người trong phát triển văn hóa và các nguyên tắc vận động của văn hóa đã được chứng minh là những giá trị nền tảng cốt lõi, định hình đường lối và chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trước những biến động không ngừng của bối cảnh lịch sử và các yêu cầu phát triển mới liên tục xuất hiện, các luận điểm của ĐCVH vẫn còn nguyên giá trị, sức ảnh hưởng của mình và tiếp tục được vận dụng, kế thừa, bổ sung và hoàn thiện trong hệ thống các văn kiện của Đảng về văn hóa. Quá trình chuyển dịch từ ba nguyên tắc dân tộc, đại chúng, khoa học của nền văn hóa cách mạng cho đến các giá trị tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc của văn hóa Việt Nam trong giai đoạn phát triển đất nước và hội nhập quốc tế, cho thấy vị thế và tầm ảnh hưởng của ĐCVH như một cương lĩnh khởi nguồn cho việc xác lập và hoàn thiện tư duy lý luận về phát triển văn hóa, phát triển con người ở Việt Nam.

Trong phiên chuyên đề của Hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận hai nội dung “Giá trị lý luận và thực tiễn của ĐCVH” và “Văn hóa, con người Việt Nam - Nền tảng tinh thần, động lực phát triển đất nước trong giai đoạn mới”, với nhiều tham luận giá trị phân tích về: Sự khai phá mở đường cho quá trình xây dựng lý luận văn hóa ở Việt Nam (GS.TS Đinh Xuân Dũng, nguyên Phó Chỉ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương); Phát huy giá trị của ĐCVH trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ (PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản); Vận dụng tư tưởng của ĐCVH tạo động lực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở tỉnh Nam Định (Lê Quốc Chinh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nam Định); Vai trò và xu hướng chuyển đổi số trong phát triển văn hóa - con người Việt Nam (Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ TT&TT); Từ ĐCVH đến các nghị quyết về văn hóa - văn nghệ của Đảng (PGS.TS Lê Thị Bích Hồng, Trường ĐH Sân khấu Điện ảnh Hà Nội); Vận dụng giá trị của ĐCVH trong bảo tồn di sản văn hóa đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững (Phan Ngọc Thọ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế); Phát huy giá trị văn hóa Việt Nam trong xây dựng và phát triển thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình (Phan Nguyễn Như Khuê, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh).

Hội thảo thêm sôi nổi ở phiên thảo luận bàn tròn, với nhiều nhà lãnh đạo, quản lý, nghiên cứu, nghệ sĩ tham gia trao đổi, đóng góp thêm nhiều ý kiến về giá trị, tiếp nối phát huy Đề cương về văn hóa Việt Nam; đóng góp to lớn của Tổng Bí thư Trường Chinh.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn (thứ tư từ phải qua, hàng đầu tiên) cùng các đại biểu dự Hội thảo tại điểm cầu tổ chức tại Hội trường Tỉnh ủy. Ảnh: H.THU

Phát biểu tổng kết Hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, đánh giá Hội thảo đã hoàn thành, mục tiêu yêu cầu đề ra, đây là một trong những hoạt động trọng tâm nằm trong chuỗi sự kiện phong phú chào mừng kỷ niệm 80 năm ra đời ĐCVH, đồng thời là diễn đàn học thuật rất quan trọng để các chuyên gia, nhà nghiên cứu, lãnh đạo, quản lý tiếp tục công bố những nghiên cứu mới để góp phần làm rõ, làm sâu sắc hơn những giá trị lớn lao và sự bền vững của ĐCVH, quá trình vận dụng, phát huy giá trị của ĐCVH trong tiến trình lịch sử và những thành tựu mà văn hóa Việt Nam đã đạt được trong suốt 80 năm qua. Đồng thời, nhận diện những vấn đề cần bổ sung, phát triển, từ đó đề ra những giải pháp để tiếp tục kế thừa, phát huy các giá trị của ĐCVH trong sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững, phồn vinh và hạnh phúc của đất nước.

“Những bài học sâu sắc đặt ra sau 80 năm ra đời của ĐCVH cho chúng ta niềm tin vững chắc rằng, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc sẽ là nguồn động lực to lớn để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục đoàn kết một lòng, ra sức cống hiến trí tuệ, tài năng, đưa dân tộc ta đến những thắng lợi vẻ vang”, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

HOÀI THU