Công tác di dời dân tại các vùng sạt lở nguy hiểm:
Tập trung hỗ trợ người dân đến các điểm tái định cư
Mùa mưa lũ đang đến gần, song trên địa bàn tỉnh vẫn còn khá nhiều hộ dân sinh sống ở các vùng sạt lở nguy hiểm chưa được di dời đến các điểm tái định cư (TÐC) an toàn. PV Báo Bình Ðịnh đã phỏng vấn ông Bùi Đắc Cường - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (PTNT - thuộc Sở NN-PTNT) xung quanh vấn đề này.
* Ông có thể cho biết kết quả thực hiện các dự án TĐC di dân vùng sạt lở nguy hiểm ở tỉnh ta đến thời điểm hiện nay?
- Vào mùa mưa lũ hàng năm, tỉnh ta thường xuyên phải đối mặt với nhiều cơn bão, lũ lớn, gây ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản của hàng ngàn hộ gia đình sinh sống tại các vùng sạt lở nguy hiểm. Nhằm ổn định chỗ ở an toàn cho người dân, được sự hỗ trợ kinh phí của Trung ương (gần 55 tỉ đồng) và từ ngân sách tỉnh (trên 9,1 tỉ đồng), đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng hoàn thành 17 khu TĐC vùng sạt lở nguy hiểm, với tổng quỹ đất ở được quy hoạch hơn 86 ha, bố trí TĐC cho 1.625 hộ dân với 6.500 nhân khẩu. Trong đó, TĐC cho người dân vùng sạt lở bờ sông, bờ biển, sạt lở núi 1.320 hộ, vùng thường xuyên ngập lũ 305 hộ; tổng kinh phí đầu tư trên 64 tỉ đồng.
Tính đến nay, số hộ đã di dời TĐC mới chỉ đạt khoảng 50% so với yêu cầu. Các ngành chức năng và chính quyền địa phương đang tiếp tục vận động di dời được nhiều hộ dân đến xây dựng nhà cửa, ổn định đời sống tại các khu TĐC mới.
* Hiện nay, tại nhiều khu TĐC, tuy hạ tầng được xây dựng khá tốt, nhưng tiến độ di dời rất chậm, nhiều hộ dân chưa mặn mà với việc di dời, TĐC. Đâu là nguyên nhân của tình trạng này, thưa ông?
- Qua làm việc với chính quyền địa phương và người dân sống tại các vùng sạt lở nguy hiểm, nguyên nhân bà con chậm di dời đến các địa điểm TĐC là do đa số còn nghèo, khả năng tài chính hạn hẹp, trong khi mức hỗ trợ di dời của Nhà nước còn thấp. Hiện nay, tuy mức hỗ trợ của Nhà nước được nâng lên 20 triệu đồng/hộ, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ yêu cầu vốn xây dựng nhà cửa của người dân. Do cuộc sống, nghề nghiệp sinh sống của họ đã gắn liền với nơi ở cũ từ lâu đời, nên nhiều hộ chưa muốn di dời đến nơi ở mới. Một số dự án TĐC triển khai thi công chậm là do nguồn vốn bố trí hàng năm của Trung ương và tỉnh còn thiếu, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn dẫn đến việc triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng không đồng bộ, ảnh hưởng đến công tác di dời TĐC. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân vùng bị ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ còn tâm lý chủ quan...
Trong năm 2014 này, UBND tỉnh đã phân bổ cho Chi cục nguồn kinh phí 6,81 tỉ đồng nhằm hỗ trợ cho 296 hộ dân vùng sạt lở nguy hiểm di dời đến các điểm TĐC; ưu tiên hỗ trợ di dời người dân vùng sạt lở ven biển trên địa bàn các huyện: Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát, Tuy Phước và TP Quy Nhơn. Tuy nhiên, đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 40 hộ đã di dời nhà cửa đến các khu TĐC mới; còn lại 256 hộ chưa chịu di dời. Chi cục đang tích cực phối hợp với chính quyền các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để người dân nhanh chóng đến xây dựng nhà cửa và sinh sống ổn định tại các khu TĐC mới trước khi mùa mưa lũ đến.
* Theo thống kê của Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, ở các vùng ven biển tỉnh ta hiện còn rất nhiều khu dân cư bị sạt lở nguy hiểm, thường xuyên bị sóng biển đe dọa hoặc bị nước lũ chia cắt, ngập lụt sâu. Chi cục đã có phương án gì để giải quyết vấn đề này?
- Để di dời, TĐC người dân ở các vùng sạt lở nguy hiểm, vùng bị nước lũ chia cắt, vùng bị ngập lụt sâu, UBND tỉnh đã phê duyệt dự án rà soát, bổ sung quy hoạch bố trí dân cư các vùng có nguy cơ thiên tai trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2013-2015, định hướng đến năm 2020. Riêng giai đoạn 2013-2015, tỉnh ta tiếp tục hoàn thành 3 dự án đang triển khai thực hiện gồm khu TĐC xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn), khu TĐC Huỳnh Giản (xã Phước Hòa - huyện Tuy Phước), khu TĐC xã Mỹ Thắng (huyện Phù Mỹ). Giai đoạn 2015 đến 2020, toàn tỉnh sẽ có 43 khu TĐC được triển khai xây dựng, bố trí chỗ ở cho 9.520 hộ dân, tổng vốn đầu tư dự kiến gần 640 tỉ đồng; đồng thời xây dựng 20 dự án mới để di dời TĐC tại chỗ cho 2.790 hộ dân. Giai đoạn 2016-2020, xây dựng 23 dự án mới để di dời TĐC và ổn định chỗ ở cho 5.105 hộ dân.
Hiện UBND tỉnh đã có chủ trương cho phép lập thủ tục xây dựng các dự án TĐC cho người dân vùng sạt lở nguy hiểm xã Tây Phú (Tây Sơn); dự án TĐC Gò Núi Một, xã An Tân (An Lão), dự án TĐC xã Nhơn Lý (TP Quy Nhơn) và dự án nâng cấp đê kè, ổn định chỗ ở cho hơn 30 hộ dân ở thôn Nhơn Thuận, xã Nhơn Thành (thị xã An Nhơn). Chi cục đang tích cực phối hợp với chính quyền các địa phương khẩn trương khảo sát, quy hoạch, lập dự toán đầu tư các địa điểm TĐC nhằm triển khai thực hiện kịp thời khi được bố trí nguồn kinh phí.
Trước mắt, để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân vùng sạt lở nguy hiểm trước mùa mưa bão năm nay, Chi cục đang tích cực phối hợp với chính quyền các địa phương, các ban, ngành, hội-đoàn thể thường xuyên tuyên truyền, tập huấn chính sách di dời dân; hỗ trợ kinh phí di dời, vận động nhân dân sớm di dời đến các địa điểm TĐC; chủ động lập phương án di dời dân đến nơi an toàn mỗi khi có thiên tai bão lụt xảy ra theo phương châm “4 tại chỗ” gồm: Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư - phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ.
* Xin cảm ơn ông!
NGUYỄN HÂN (Thực hiện)