Lý thú, bổ ích với các chương trình STEM

Xây dựng chương trình STEM phục vụ trải nghiệm, tương tác gắn kết với đào tạo trực quan cho học sinh và sinh viên là một trong những nhiệm vụ chính được Trung tâm Khám phá khoa học và Ðổi mới sáng tạo (Sở KH&CN) thực hiện. Chương trình không chỉ bó hẹp trong khuôn viên Trung tâm mà còn mở rộng đến các trường học trên địa bàn tỉnh, rất bổ ích với học sinh, sinh viên.

Đây cũng là đề tài nghiên cứu do Th.S Nguyễn Hà Oanh Trang, Phòng Truyền thông - Phổ biến khoa học (Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo) làm chủ nhiệm, được thực hiện xuyên suốt trong năm 2022, đem lại nhiều kết quả nổi bật. Th.S Oanh Trang cho biết: Giáo dục STEM là một trong những nội dung căn bản được Bộ GD&ĐT đưa vào chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Đến nay, nhìn chung chương trình giáo dục STEM trên địa bàn tỉnh áp dụng bước đầu tương đối hiệu quả ở một số trường học. Tuy nhiên, các chương trình trải nghiệm chưa được thực hiện đầy đủ tại trường học vì khó khăn kinh phí.

Học sinh trải nghiệm trò chơi lắp ráp mô hình phân tử. Ảnh: T.LỢI

Để hoàn thiện nội dung và triển khai các chương trình trải nghiệm khoa học tại Trung tâm, trong đó có giáo dục STEM, năm 2022, nhóm tác giả tiến hành nghiên cứu, thử nghiệm với nhiều chủ đề khác nhau. Đó là chủ đề STEM Vật lý - Hóa học (làm xà phòng, làm nến thơm, lò nướng bằng năng lượng Mặt trời, bộ nhạc cụ làm bằng chai nhựa), STEM Robotic (robot nhện mini, robot bánh lăn, cánh tay robot, robot hình con bọ). Để mở rộng đối tượng giảng dạy và đa dạng hóa các phương thức tổ chức chương trình phổ biến khoa học, Trung tâm còn trang bị các thiết bị hỗ trợ giới thiệu chương trình STEM trực tuyến và phục vụ công tác truyền thông để xây dựng 3 video về sản phẩm, diễn biến các lớp học STEM một cách trực quan nhất.

Kết quả cho thấy, chương trình STEM đem lại nhiều hứng thú cho học sinh, sinh viên. Th.S Oanh Trang nêu dẫn chứng: Với lớp học STEM làm lò nướng bằng năng lượng Mặt Trời, sản phẩm mang tính giáo dục cao khi lồng ghép các vấn đề mang tính thời sự, như năng lượng mặt trời, hiệu ứng nhà kính, sản phẩm tái chế… Từ đó, nâng cao nhận thức của học sinh, sinh viên trong việc bảo vệ môi trường bằng những hành động nhỏ trong thực tiễn đời sống. Với những sản phẩm quen thuộc và hiện diện trong cuộc sống hằng ngày gắn liền với kiến thức phổ thông theo cấp học, Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo đã lựa chọn cụ thể hoá các sản phẩm để xây dựng bộ tài liệu về chủ đề Vật lý - Hóa học, Robotic nhằm bổ sung vào kho dữ liệu chung của Trung tâm. Sản phẩm STEM được xây dựng mang tính ứng dụng cao, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của Trung tâm, nhưng đảm bảo tích hợp các yếu tố S, T, E, M trong quá trình thực hiện, từ đó hình thành những năng lực, phẩm chất cần thiết cho học sinh…

Học sinh thiết kế mô hình tên lửa và tham gia trải nghiệm STEM tên lửa nước chinh phục mục tiêu. Ảnh: TRỌNG LỢI

Sau thời gian nghiên cứu, nhiệm vụ xây dựng các chương trình STEM phục vụ trải nghiệm, tương tác gắn kết với đào tạo trực quan cho học sinh, sinh viên đã hoàn thiện 5 bộ tài liệu STEM. Đồng thời, Trung tâm còn tổ chức 12 lớp học STEM theo từng chủ đề, 1 chương trình trải nghiệm STEM, 1 ngày hội STEM lần thứ I dành cho học sinh, sinh viên ở nhiều trường học trong tỉnh. Thông qua thực hành, các hoạt động trải nghiệm, học sinh, sinh viên biết vận dụng kiến thức vào thực tế để chế tạo, làm các sản phẩm tái chế... Điều này đã giúp nâng cao chất lượng dạy học trong các nhà trường.

Th.S Oanh Trang kỳ vọng: Với những kết quả đạt được, cùng với việc hoàn thành khu Thiếu nhi (hạng mục trong Tổ hợp Không gian Khoa học), đây chính là tiền đề cho những năm đến để Trung tâm tiếp tục tìm hiểu, nghiên cứu, phát triển các nội dung phổ biến kiến thức khoa học, nhất là trong lĩnh vực STEM đang đi đầu xu thế trong nền giáo dục hiện đại ngày nay. Trước mắt, Trung tâm đã có cứ liệu để hoàn thiện nội dung trong tài liệu hướng tới việc phát triển kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh phổ thông thông qua ứng dụng STEM nhằm phát triển các năng lực đặc thù của các môn học Vật lý, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học và Toán học… Không chỉ dừng lại những chủ đề cơ bản, Trung tâm có thể mở rộng nguồn tài liệu để tổ chức đa dạng hơn các chương trình, hoạt động trải nghiệm bởi STEM gắn liền với các sản phẩm hữu ích trong đời sống hằng ngày trong thời gian đến.         

TRỌNG LỢI