Hành động quyết liệt vì một ngành thủy sản bền vững

Ðó là trao đổi của Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Ðức Tiến - Phó Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về IUU, tại Hội nghị triển khai những nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại TP Quy Nhơn vào sáng 21.4.

Hội nghị do Bộ NN&PTNT phối hợp với UBND tỉnh Bình Ðịnh tổ chức, với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố ven biển trong cả nước.

Còn nhiều việc phải làm

Theo Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), bám sát 4 khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) sau lần làm việc thứ 3, toàn ngành đã tập trung triển khai công tác chống khai thác IUU rất quyết liệt.

Ðến nay, Việt Nam đã hoàn thiện về cơ chế pháp lý, chính sách trong công tác quản lý thủy sản. Các nội dung thực hiện so với khuyến nghị của EC đã có chuyển biến nhưng vẫn chưa đạt, cụ thể: Số lượng tàu cá đăng ký mới đạt 96%, tàu đã lắp thiết bị giám sát hành trình đạt 97,5%, sản lượng hải sản đánh bắt được giám sát qua cảng mới chỉ đạt 28,5%, 80% số tàu cá nộp nhật ký khai thác và khai báo trước 1 tiếng khi cập bến; trong khi EC yêu cầu tất cả phần việc nói trên đều phải đạt 100%.

Nhiều tàu cá dài trên 15 m không cập vào cảng cá được chỉ định mà cập vào các bến cá khác để bốc dỡ sản phẩm. Về xác nhận nguyên liệu, việc xác minh thông tin về loài, số lượng, thời gian đánh bắt còn hạn chế; độ tin cậy của giấy xác nhận nguyên liệu chưa cao. Về chứng nhận nguồn gốc thủy sản thì chưa được kết nối liên thông; chưa xác minh đầy đủ thông tin tàu khai thác chuyển tải vào Việt Nam; chưa có giải pháp kiểm soát nguồn gốc thủy sản nhập khẩu vào Việt Nam bằng container.

Việc thực thi pháp luật cũng còn rất hạn chế dù tàu vi phạm còn nhiều. Trong khi năm 2022 cả nước có 84 tàu vi phạm, năm 2023 có thêm 16 tàu nữa, thế nhưng đến nay mới chỉ xử lý được 10 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và chưa xử lý vụ môi giới đưa tàu cá đi đánh bắt bất hợp pháp nào…

Ngư dân Bình Ðịnh bốc dỡ sản phẩm qua cảng cá Tam Quan (TX Hoài Nhơn) - một trong những cảng được chỉ định xác thực nguồn gốc sản phẩm tại tỉnh Bình Ðịnh. Ảnh: THU DỊU

Theo Tổng cục Thủy sản, trước mắt phải ưu tiên thực hiện các giải pháp, đảm bảo từ đây cho tới ngày 5.5.2023 hoàn thiện 100% các yêu cầu mà EC đưa ra. Tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông để nâng cao ý thức, nhận thức của ngư dân trong vấn đề này. Ðồng thời phải tính toán xây dựng lộ trình chuyển đổi nghề thích hợp để phía EC có thêm thông tin tham chiếu trong quá trình tháo gỡ “thẻ vàng”.

Bình Ðịnh quyết tâm cao ngăn chặn vi phạm IUU

Tỉnh Bình Định hiện có 5.706 tàu cá, với khoảng 40% tàu di chuyển ngư trường, đánh bắt chủ yếu ở các tỉnh phía Nam, trong đó có 3.287 chiếc có chiều dài từ 15 m trở lên, hoạt động khai thác ở vùng khơi.

Thời gian qua, tỉnh Bình Định đã tập trung chỉ đạo triển khai các giải pháp chống khai thác IUU, xem đây là nhiệm vụ hàng đầu. Kết quả, công tác này có nhiều chuyển biến tích cực. Ngư dân đã ý thức được việc chấp hành các quy định của pháp luật khi khai thác thủy sản và có trách nhiệm hơn trong thực hiện các giải pháp tháo gỡ “thẻ vàng” của EC.

Tuy nhiên, như các địa phương khác, tỉnh Bình Định vẫn còn những điểm tồn tại trong quản lý đội tàu và thực thi pháp luật. Từ đầu năm tới nay, tỉnh vẫn còn 3 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn khẳng định, từ thực tế trao đổi tại hội nghị, tỉnh Bình Định tập trung nguồn lực đảm bảo ngăn chặn, chấm dứt tàu cá, ngư dân địa phương vi phạm IUU; quản lý đội tàu và theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá; tổ chức tốt công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác. Kiện toàn tổ chức bộ máy, bổ sung nguồn nhân lực và các nguồn lực vật chất khác cho các ban quản lý cảng cá, Chi cục Thủy sản, kiểm ngư, thanh tra. Tập trung củng cố lực lượng có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm khai thác bất hợp pháp theo đúng quy định của pháp luật.

Công tác thông tin truyền thông về IUU được xem là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu và phải triển khai thường xuyên, liên tục. Ảnh: THU DỊU

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Ðức Tiến thay mặt Ban chỉ đạo quốc gia về IUU đánh giá cao sự nỗ lực của các bộ, ngành, các địa phương trong thời gian qua. Theo Thứ trưởng, trong 16 tàu vi phạm năm 2023, chỉ có 6 trường hợp đầy đủ chứng cứ, 10 trường hợp còn lại phải xem xét lại. Trong cuộc làm việc với EC sắp tới đây, Bộ NN&PTNT sẽ khẳng định vùng biển của Việt Nam rất rộng, vùng chồng lấn cần phải được xem xét lại. Việt Nam thể hiện quyết tâm chính trị cao về việc gỡ “thẻ vàng” hải sản để nâng cao hiệu quả kinh tế biển, đặc biệt là nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Ngay sau cuộc họp này, các bộ, ngành, địa phương khẩn trương chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, nhóm giải pháp đã đề ra; chuẩn bị đầy đủ, chi tiết kế hoạch để làm việc với Đoàn Thanh tra EC.

Theo Thứ trưởng Phùng Ðức Tiến, chúng ta phải tập trung vào công tác truyền thông, quản lý đội tàu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và xử lý vi phạm. Về lâu dài, phải tính toán để xây dựng bài toán chuyển đổi nghề phù hợp, giảm khai thác, chuyển sang nuôi trồng phù hợp.

“Thời gian còn lại rất ít, phần việc phải làm rất nhiều, do vậy các bộ ngành, địa phương phải chỉ đạo khẩn trương, thực hiện đồng bộ và quyết liệt các giải pháp, xử phạt nghiêm và triệt để. Chúng ta làm không phải là đối phó mà phải hành động vì ngành thủy sản bền vững. Bộ NN&PTNT đồng hành với các địa phương, trong đó có tỉnh Bình Ðịnh để chuẩn bị chu đáo cho đợt làm việc với EC lần thứ 4”, Thứ trưởng Phùng Ðức Tiến nhấn mạnh. 

  THU DỊU